تدوین استراتژی با رویکرد رشد پایدار با مشخصه‌های بارز توجه به مسائل زیست‌محیطی
مدیرعامل فولاد هرمزگان مطرح کرد: تدوین استراتژی با رویکرد رشد پایدار با مشخصه‌های بارز توجه به مسائل زیست‌محیطی
شرکت فولاد هرمزگان تلاش کرده تا به منظور حفظ محیط زیست، ارزیابی زیست‌محیطی دوره‌ای واحدها و پیمانکاران، ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست از طریق برگزاری برنامه نمادین در مناسبت‌های زیست‌محیطی، نصب تابلوهای مرتبط، شرکت در نمایشگاه‌ها و همایش‌های زیست‌محیطی، همکاری و تعامل با سازمان‌ها، مراجع نظارتی و سایر ذینفعان در جهت تعهد به مسئولیت‌های اجتماعی شرکت را دنبال سازد. به هر حال ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح احداث و همچنین طرح توسعه فولاد هرمزگان در دستور کار است و به سازمان محیط‌زیست ارایه شده است.
به گزارش اکونا پرس؛ محیط زیست همچنان از جمله مباحثی است که بسیاری از واحدهای صنعتی در برنامه‌ها و الگوهای توسعه‌ای خود، حتما نیم‌نگاهی هم به آن داشته و تلاش می‌کنند تا یکی از پایه‌های اصلی توسعه پایدار را در اجرای سیاست‌های زیست محیطی و توجه بیش از پیش به این مقوله مهم و اساسی داشته باشند. در واقع، صنایعی می‌توانند ادعای توسعه پایدار و حرکت بر روی ریل استانداردهای بین‌المللی را داشته باشند که حتما، در گوشه‌ای از تمامی پلن‌ها و الگوهای توسعه‌ای خود، به مباحث زیست‌محیطی به عنوان یکی از مقوله‌های اصلی توجه کرده و بنای گسترش فعالیت‌های خود را با توجه به شرایط غیر زیان‌بار برای محیط عمومی زندگی تمامی آحاد جامعه قرار دهند. در ایران نیز واحدهای صنعتی به خصوص آن دسته از فعالیت‌هایی که کار در الگوهای بین‌المللی و منطبق با استانداردهای جهانی را دنبال می‌کنند، تلاش کرده‌اند تا یکی از برنامه‌های اساسی خود را بر پایه توجه به مسائل زیست محیطی قرار داده و حتما مسئولیت اجتماعی خود را هم در این زمینه عمل کنند. مهندس فرزاد ارزانی، مدیرعامل فولاد هرمزگان، به تشریح اقدامات این شرکت بزرگ فولادسازی کشور می‌پردازد و از برنامه‌هایی می‌گوید که شرکت تحت مدیریتش برای توجه و حفظ محیط‌زیست تدارک دیده است.
این روزها توجه به مسائل محیط زیستی از جمله محورهای مهم در توسعه صنعتی کشورها به شمار رفته و این موضوع درصنعت فولاد بیش از سایر صنایع نمود پیدا می‌کند به گونه‌ایکه بسیاری از کارشناسان انتظار دارند تا به موازات توسعه‌ای که طی سال‌های اخیر در تولید و صادرات محصولات فولادی شکل گرفته، مسائل محیط‌زیستی نیز مورد توجه قرار گیرد و یکی از پایه‌های اصلی سیاستگذاری در این حوزه را تشکیل دهد. لطفا بفرمایید شرکت فولاد هرمزگان در این زمینه چه مجموعه اقداماتی انجام داده و شرایط اکنون برای ادامه مسیر چگونه ترسیم شده است؟
همانطور که مستحضرید شرکت فولاد هرمزگان با توجه به محدودیت‌های زیست‌محیطی منطقه و در راستای کاهش اثرات احتمالی ناشی از استقرار و فعالیت شرکت‌های مستقر در منطقه بر روی محیط زندگی، الزامات قانونی و انتظارات جامعه، گام‌های جدی جهت کاهش اثرات سوء تا حداقل ممکن را برداشته و بهبود مستمر عملکرد زیست محیطی را در دستور کار قرار داده است. بر همین اساس، این شرکت اقدام به تدوین استراتژی با رویکرد رشد پایدار کرده است که از مشخصه‌های بارز توجه به مسائل زیست‌محیطی در آن، موضوعاتی است که در استراتژی فولاد هرمزگان مورد تأکید قرار گرفته است. به عبارت دیگر، ذیل این برنامه، شناسایی و بهره‌مندی از تکنولوژی‌های پیشرفته و سازگار با محیط‌زیست در فرآیند تولید نظیر تولید آهن اسفنجی به روش میدرکس طراحی شده که از مزیت‌های آن، استفاده از گاز متان جهت فرآیند احیاء به عنوان منبعی ارزان و در دسترس بوده و همچنین کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را نسبت به سایر روش‌های احیایی در پی داشته است. از سوی دیگر، تولید فولاد به روش کوره قوس الکتریکی با آلایندگی کمتر و بازدهی بالاتر، به کارگیری سیستم‌های نوین کنترل آلاینده‌های گاز و ذرات مانند سیستم غبارگیر برای مکش غبار کوره قوس و تجهیزات سیکلون، اسکرابرها و فیلترهای کیسه‌ای از نوع جت پالس برای سایت احیا و آهک نیز در دستور کار این شرکت قرار گرفته است. در کنار این موارد، استفاده از تجهیزات نسل جدید آب‌شیرین‌کن صنعتی به روش اسمز معکوس با ظرفیت اسمی 30 هزار متر مکعب در روز جهت، حفظ ذخایر منابع آب شیرین در دستور کار قرار گرفته است.
در عین حال، از جمله دیگر مواردی که شرکت فولاد هرمزگان به منظور توجه به مسائل زیست محیطی در دستور کار قرار داده است، برخورداری از سیستم تصفیه و بازچرخانی پساب صنعتی با ظرفیت ۱۳۰ مترمکعب در ساعت است که در کنار آن، دو واحد تصفیه‌خانه فاضلاب انسانی بر مبنای تصفیه بیولوژیکی با ظرفیت هرکدام ۸ مترمکعب در ساعت نیز احداث شده است، به نحوی که مقادیر پارامترهای خروجی از سیستم تصفیه‌خانه، منطبق با ضوابط سازمان حفاظت محیط‌زیست جهت تخلیه به آب‌های سطحی و آبیاری فضای سبز است. یکی دیگر از اقدامات مهمی که در این زمینه انجام شده، ساختارسازی مناسب جهت رعایت سایر ملاحظات زیست‌محیطی و پیاده‌سازی سیستم مدیریت زیست‌محیطی بر اساس استاندارد ISO14001 است که توانسته در کنار ارزیابی شاخص‌های زیست‌محیطی، توسعه پایدار صنعت فولاد با اطلاع از چالش‌های پیش رو را رقم زند و منابع و قابلیت‌ها، نقاط قوت و ضعف و نیز پیگیری بهبود شرایط زیست‌محیطی را مدنظر قرار دهد و در عین حال، ضمن برآورده‌سازی اهداف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، بهینه‌سازی و ارتقاء سیستم‌های کنترل و پایش آلاینده‌ها نظیر نصب تجهیزات آنلاین مونیتورینگ بر دودکش واحد فولادسازی جهت پایش آنلاین ذرات خروجی از دودکش را نیز در دستور کار قرار دهد. ضمن آنکه یکی از موضوعات حائز اهمیت احداث و نگهداشت فضای سبز در حدود 90 هزار مترمربع در فولاد هرمزگان و منطقه ویژه است که در کنار آن، مدیریت اجرایی پسماند نیز شامل تفکیک پسماندهای تر و خشک شهری و تحویل به سازمان مدیریت پسماند نیز در دستور کار قرار دارد. در عین حال، تفکیک پسماندهای صنعتی در مالتی باکت مخصوص و تهیه مخازن نگهداری پسماندهای مایع (روغن)، ساماندهی سایت دپوی ضایعات و استفاده مجدد بخش قابل توجهی از ضایعات در فرآیند تولید و فروش بخشی از ضایعات صنعتی که قابلیت استفاده مجدد را ندارند، به شرکت‌های دارای مجوز از سازمان محیط‌زیست نیز در دستور کار قرار گرفته است.
شرکت فولاد هرمزگان تلاش کرده تا به منظور حفظ محیط زیست، ارزیابی زیست‌محیطی دوره‌ای واحدها و پیمانکاران، ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست از طریق برگزاری برنامه نمادین در مناسبت‌های زیست‌محیطی، نصب تابلوهای مرتبط، شرکت در نمایشگاه‌ها و همایش‌های زیست‌محیطی، همکاری و تعامل با سازمان‌ها، مراجع نظارتی و سایر ذینفعان در جهت تعهد به مسئولیت‌های اجتماعی شرکت را دنبال سازد. به هر حال ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح احداث و همچنین طرح توسعه فولاد هرمزگان در دستور کار است و به سازمان محیط‌زیست ارایه شده است.
میزان سرمایه‌گذاری در حوزه محیط‌زیست تاکنون چه میزان بوده و آیا این سرمایه‌گذاری به عنوان هزینه پدیرفته شده یا اینکه مفهوم بازگشت سرمایه را دارد؟
ما به این سرمایه‌گذاری اعتقاد داریم. فولاد هرمزگان هزینه‌های زیادی را در قالب اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی، تدوین نت پیشگیرانه و انجام تعمیرات تجهیزات، استفاده از سیستم‌های کنترل آلودگی و همچنین در زمینه تهیه مواد باکیفیت برای بهبود فرایند تولید، کاهش مصارف انرژی و آلودگی‌های انجام داده است، ضمن آنکه قراردادهای مستمر در حوزه خدمات عمومی و نظافت صنعتی از طریق برون‌سپاری فعالیت‌ها در حال انجام است که همگی در راستای صیانت از محیط‌زیست تعریف شده است.
تا چه میزان موفق به کسب استانداردهای لازم در حوزه محیط‌زیست بوده‌اید؟
فولاد هرمزگان از طریق پایش مستمر و مطابق با الزامات سازمان حفاظت محیط زیست، در قالب طرح خود اظهاری و مقایسه آن با استاندارهای زیست‌محیطی در حوزه پساب، خاک و هوا، به دنبال رعایت استانداردها و الزامات این سازمان است و البته نتایج حاصله نیز تاکنون حاکی از تطابق پارامترهای خروجی با استانداردهای ملی است. اما یکی از رخدادهای مهم صورت گرفته قرار گیری فولاد هرمزگان مرحله استقرار سیستم مدیریت زیست‌محیطی ایزو ۱۴۰۰۱ بر اساس آخرین ویرایش آن (۲۰۱۵) است.
برخی بر این باورند که توجه به مسائل زیست‌محیطی انتهایی ندارد و پتانسیل‌های زیادی برای حفظ زیست‌بوم‌ها و محیط زیست وجود دارد. اما توجه و پرداختن به این مسائل، خود نیز دارای چالش‌ها و بحرا‌ن‌هایی است. در این رابطه فولاد هرمزگان با چه چالش‌هایی در راستای حفاظ از محیط زیست مواجه است و برای رویارویی با آنها، چه مسائلی را تجربه کرده است؟
در شرایط کلی باید به این نکته اشاره توجه کرد که عمده مشکلات و چالش‌های پیش روی صنعت فولاد و به ویژه فولاد هرمزگان، به دلیل ماهیت فرآیند صنعت فولاد است. همانطور که می‌دانید، حجم زیادی از ضایعات، از جمله سرباره کوره‌ای فولادسازی و نرمه آهک تولید می‌شود که به دلیل نبود صنایع تبدیلی در منطقه و عدم استفاده از این ضایعات در زیرساخت‌های راه و ساختمان، یکی از معضلات صنایع فولادی شکل می‌گیرد که به هر حال باید نسبت به آن توجه لازم را مبذول داشت. نکته حائز اهمیت دیگر آن است که با توجه به قرارگیری شرکت فولاد هرمزگان در منطقه ویژه اقتصادی صنایع و معدنی خلیج فارس، فضای کافی جهت انبارش پسماندهای صنعتی وجود ندارد و محدودیت‌های حاکم بر قوانین و مقررات گمرکی منطقه ویژه، سبب ایجاد محدودیت در صدور مجوز خروج شده است و همین موضوع، شرکت را در مدیریت بهینه پسماندها، دچار چالش کرده است. از سوی دیگر باید توجه داشت که لزوم تأمین به موقع تجهیزات و قطعات بخش تولید و تجهیزات کنترل آلاینده‌ها، خود می‌تواند اثر مثبتی بر عملکرد زیست محیطی شرکت‌ها داشته باشد؛ ضمن اینکه می‌توان شرایطی را فراهم کرد تا از طریق بومی‌سازی و ساخت این قطعات، بتوان محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه را خنثی کرد.
یکی از نکات حائز اهمیت در مسائل زیست‌محیطی، چالش‌های مرتبط با مسائل آب است. در واقع، همواره یکی از مسائلی که در مقابل توسعه صنایع فولادی مطرح می‌شود، مسائل مرتبط با موضوع آب و کمبودهای موجود است. لطفا بفرمایید با توجه به مشکلاتی که در این زمینه متوجه فولاد هرمزگان بوده چه اقداماتی در جهت کاهش میزان آب مصرفی در این واحد صنعتی انجام شده است و نتیجه آن، چه میزان صرفه‌جویی بوده است؟
صنعت فولاد در ردیف صنایع آب بر بوده و بر همین اساس نیز، شرکت فولاد هرمزگان با احداث آب شیرین کن با ظرفیت 30هزار مترمکعب در روز، اقدام به تأمین آب موردنیاز خود از طریق شیرین‌سازی آب دریا کرده و از طریق بازچرخانی آب در فرآیند، میزان مصرف را به حداقل کاهش داده است. در واقع، شرکت فولاد هرمزگان، توانسته با ساخت و راه‌اندازی تصفیه خانه پساب بهداشتی، علاوه بر تصفیه فاضلاب تولیدی خود، اقدام به تصفیه فاضلاب بهداشتی چندین شرکت مستقر در منطقه ویژه کند و پساب حاصل از آن را جهت آبیاری فضای سبز داخل شرکت و بخشی از نیاز فضای سبز منطقه و همچنین شستشوی معابر، به کار برد. به عبارت دیگر، تمام تلاش بر این است که ببا فراهم آوردن زمینه لازم میزان وابستگی این مجموعه صنعتی به آب شهری و سیستم آب کمتر شده و با بازچرخانی آب، بخش عمده‌ای از نیاز مجموعه تامین شود.
علیرغم تمام اقداماتی که در حوزه رعایت مسائل زیست محیطی از سوی فولاد هرمزگان صورت گرفته برخی معتقدند اساسا فعالیت معدن و صنایع معدنی، همواره و تحت هر شرایطی، رای محیط‌زیست مضر است لطفا نظر خود را در این زمینه بیان کرده و بفرمایید چه راهکارهایی برای کاهش این مضرات وجود دارد؟
لازم به ذکر است انجام هر گونه فعالیت صنعتی، حتما با تولید آلودگی همراه است و فعالیت‌های معدنی و فلزی نیز از این امر مستثنی نیستند؛ اما آنچه مهم است، انجام فعالیت‌های صنعتی با رویکرد توسعه پایدار است. در واقع، باید این دو موضوع را در کنار هم قرار داد و علاوه بر اینکه صنعت را توسعه داد، مسائل زیست محیطی را هم مدنظر قرار داد تا بتوان به توسعه پایدار دست یافت. صنعت فولاد، نقش اساسی در اقتصاد ملی و رفاه جوامع دارد، بنابراین توسعه این صنعت عاملی اثربخش در توسعه سایر بخش‌های اقتصادی به شمار می‌رود و طیف وسیعی از صنایع را برای ادامه حیات، تغذیه می‌کند. اما به هر حال، دستیابی به این مهم تنها با دیدگاه توسعه پایدار و توجه به مسائل زیست‌محیطی امکان‌پذیر است. از سوی دیگر، با توجه به ماهیت پیامدهای زیست‌محیطی مختلفی که تولید فولاد به همراه دارد، می‌توان شرایطی را فراهم کرد که با انجام ارزیابی‌های مرتبط با شاخص‌های توسعه پایدار این صنعت در ابعاد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و اعمال سیاست‌های مدیریتی صحیح، بتوان تعادل میان توسعه و محیط‌زیست را به وجود آورد.
نکته حائز اهمیت در این میان، استفاده صحیح از منابع خدادادی از جمله معادن است که به هر حال، یکی از راه‌های پیشرفت و توسعه پایدار کشور به شمار می‌رود و از این لحاظ، کشور از پتانسیل بالایی برخوردار است. برداشت و استفاده صحیح ازمعادن و صنایع معدنی، در بالا بردن ارزش افزوده مواد معدنی و جلوگیری از خام فروشی، یکی از راه‌های ایجاد ارزش برای کشور محسوب می‌شود و از طرفی توجه به شرایط کشور و راهبردهای اتکا به توان و تولید داخل نیز، ضرورت بهره برداری صحیح از معادن و ایجاد ارزش افزوده از طریق صنایع پایین دستی را بیش از پیش نمایان می‌سازد؛ اما سیاست‌های توسعه پایدار و استفاده از تکنولوژی‌های جدید در استفاده حداکثری از معادن، در جهت جلوگیری از اتلاف منابع، نیاز به توجه بیشتر دارد.
آیا به‌کارگیری انرژی‌های نوین و یا کاستن از مصارف انرژی، می‌تواند در فرآیندهای تولید، به صرفه باشد؟
به هر حال کنوانسیون تغییرات اقلیم، به موضوع تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از مصرف سوخت‌های فسیلی می‌پردازد.، صنایع فولادی جزو صنایع انرژی‌بر هستند و با توجه به اینکه منبع انرژی مورد استفاده در نیروگاه‌های کشور، عمدتا سوخت‌های فسیلی است، می‌توان با جایگزین کردن روش‌های نوین تأمین انرژی مانند استفاده از انرژی خورشید یا انرژی باد و امواج، میزان استفاده از سوخت‌های فسیلی را کاهش داد و به تبع آن نیز، میزان انتشار گاز CO2و سایر گازهای گلخانه‌ای نیز کاهش می‌یابد. همچنین با استفاده از تکنولوژی به‌روز، نوسازی صنایع معدنی و به کارگیری سیستم‌های کنترل آلودگی با کارایی بالا، می‌توان میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به حداقل رساند. لازم به ذکر است در آخرین اجلاسی که در رابطه با تغییرات اقلیمی در پاریس برگزار شد، کشور ایران نیز متعهد شده تا در فاصله زمانی بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰، حدود ۴ درصد میزان انتشار گازهای گلخانه‌های خود را کاهش دهد. از طرفی با مطرح شدن بحث کوپن کربن در آینده، چنانچه کشورها نتوانند میزان انتشار خود را کاهش دهند، می‌بایستی سهم انتشار کربن را از کشورهای که فاقد صنعت هستند، خریداری نکنند که به نظر می‌رسد این امر، باعث بالا رفتن هزینه‌های تولید خواهد شد. به هر حال دنیا در حال حرکت به سمت تمرکز بیشتر بر مسائل زیست‌محیطی و رعایت اصولی است که اجرای آن می‌تواند در تعیین سرنوشت نسل‌های آتی موثر بوده و برنامه‌ها نیز در این بین، سال به سال مترقی‌تر می‌شود. بر همین اساس فولاد هرمزگان نیز همگام با استانداردهای بین‌المللی، در حال تلاش برای کسب جایگاه بالاتر بوده و در این میان، از تمام ابزارها و پتانسیل‌ها برای دستیابی به توسعه پایدار بهره‌برداری خ.واهد کرد. همچنین این شرکت تلاش خود را به کار بسته است تا بتوان در حوزه توجه به مسائل زیست‌محیطی، گام‌های رو به توسعه‌ای بردارد
ارسال نظر