بازار خودرو می‌رود که به آرامش برسد؟

معمولا خانواده‌ها پیش از آغاز سفر به سرویس خودرو شخصی پرداخته یا مبادرت به خرید خودرو نو می‌کنند. آیا بازار خودرو در روزهای پایانی امسال، رونق نسبی داشته است؟
فعالان این بازار عنوان می‌کنند بازار خودرو امسال دچار رکود سنگینی شده بود و تنها خریداران واقعی مبادرت به خرید خودرو کرده‌اند. از سوی دیگر، در این روزها تا حدودی نرخ خودرو ثابت بوده و شاهد نوسان قیمتی در این بازار نبوده‌ایم.

رکود بر بازار حاکم است
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران درباره بازار شب عید خودرو به گفت: امسال بازار خودرو رکود کامل داشت. در اسفند بازار راکدتر شد و خریدار کمتری در بازار بود. از سوی دیگر، قیمت‌ها هم روند کاهشی داشت، اگرچه این کاهش قیمت‌ها خیلی چشمگیر نبوده است.
وی افزود: دلیل کاهش قیمت‌ها به‌معنای عرضه بیشتر خودرو نبود، بلکه با کاهش نرخ ارز و انتظار مردم از رفع تحریم‌ها نرخ خودرو تا حدودی کاهش پیدا کرد. خریداران واقعی دست نگه داشته‌اند تا مذاکرات وین به نتیجه برسد و این انتظار وجود دارد که نرخ دلار کاهش یابد.

قیمت خودرو از اسفند ۹۹ تا ۱۴۰۰
این فعال بازار خودرو در ادامه سخنان خود عنوان کرد: با بررسی نرخ خودرو در دو برهه زمانی اسفند ۹۹ و ۱۴۰۰ نمی‌توان گفت قیمت‌ها خیلی روند کاهشی داشته‌اند. با یک بررسی کلی می‌توان گفت بخش زیادی از خودروهای ارزان‌قیمت داخلی نسبت به اسفند سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش داشته است.
موتمنی درباره دلیل این افزایش نرخ یادآور شد: عرضه خودرو به بازار کم بود و پاسخگوی نیازها نبوده که دلیل این امر به علت تقاضای بالا نبوده، بلکه عرضه در چند سال اخیر بسیار کاهش یافته بود.

قیمت برخی خودروها در بازار
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران درباره نرخ خودرو بازار شب عید نسبت به یک ماه قبل هم گفت: خودروهای ارزان‌قیمت مانند پراید از ۱۸۷ به ۱۸۰ میلیون تومان رسیده است. تیبا حدود ۱۸۴ میلیون تومان بوده و امروز ۱۷۷ میلیون تومان معامله می‌شود. سمند ۲۶۷ میلیون تومانی بهمن ۲۵۸ میلیون تومان خریدوفروش می‌شود. پژو ۲۰۶ هم ۲۷۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده بود اما امروز حدود ۲۶۲ میلیون تومان معامله می‌شود.
وی اضافه کرد: دناپلاس اتومات از ۴۹۵ به ۴۷۰ میلیون تومان رسیده است. نرخ هایما هم حدود ۸۶۰ میلیون تومان بود که در روزهای پایانی امسال به حدود ۸۱۰ میلیون تومان رسیده است.

بازار مصرفی رو به افزایش
پیش‌بینی‌شده امسال سفرهای نوروزی افزایشی باشد. موتمنی در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش مسافرت‌ها تاثیری در بازار تقاضا خواهد داشت، گفت: مسافرت‌ها نسبت به ۳ تا ۴ سال قبل بیشتر شده اما افراد خریدهای ضروری خود را در ماه‌های قبل انجام داده‌اند.
وی عنوان کرد: از آذر ۹۹ به این سو، تقاضای کاذب در بازار آزاد خودرو فروکش کرده و بازار بیشتر مصرفی بوده است و فقط افرادی که نیاز به خودرو داشتند، مبادرت به خرید کرده‌اند.
او تاکید کرد: اگر با آمار پایین عرضه مانند سال‌های پیش (سال‌های ۹۸ و اوایل ۹۹) واسطه‌ها حضور داشتند، امروز با رشد فزاینده قیمت‌ها مواجه بودیم. اما در حال‌حاضر فقط افرادی که در قرعه‌کشی خودروهای در کارخانه ثبت‌نام می‌کنند به‌عنوان واسطه حضور دارند. سود بالای فاصله قیمتی کارخانه و بازار افراد را ترغیب به شرکت در قرعه‌کشی‌ها کرده است.

عرضه و تقاضا همخوانی ندارد
موتمنی درباره اوج فروش خودرو سال ۱۴۰۰ عنوان کرد: با توجه به شرایط خاصی که عرضه خودرو دارد، اوجی را شاهد نبوده‌ایم. امسال هر کس خرید از بازار داشته، فقط برای مصرف بوده است.
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با ضعیف خواندن بازار خودرو در سال ۱۴۰۰ ادامه داد: از مرداد به این سو که نرخ دلار افزایش یافت، نرخ خودرو هم رشد کرد و فاصله نرخ کارخانه و بازار بسیار زیاد شد.
موتمنی درباره افزایش ۱۸ درصدی نرخ کارخانه در ۳ ماهه پایانی سال و تاثیر آن در نرخ خودرو در بازار گفت: فاصله قیمتی خودروهای کارخانه و بازار کمتر نشد. وقتی شاهد کاهش نرخ‌ها خواهیم بود که عرضه بیشتر باشد.
او یادآور شد: آمار تولید خودرو در کشور را باید پیش از اسفند ۹۷ و بعد از آن مورد بررسی قرار داد تا شکاف عرضه و تقاضا ملموس‌تر شود. فاصله قیمتی ۸۰ تا ۱۰۰ درصد کارخانه و بازار حاکی از این است که آمار تولید پاسخگوی نیاز بازار نبوده و عرضه با تقاضا همخوانی ندارد.

تعادل در بازار با واردات
این فعال بازار خودرو تاکید کرد: بازار یک نیازی دارد که باید یا با تولید داخل یا از طریق واردات تامین شود.
موتمنی اظهارکرد: در حال‌حاضر پس از سال‌ها ممنوعیت، دولت تصمیم دارد در سال جدید واردات را از سر گیرد، زیرا انحصار به لحاظ کیفیت و کمیت نتوانست رضایت مردم را تامین کند. در نتیجه خودروساز نتوانست در این چند سال اخیر محصول با کیفیت و نرخ مناسب تحویل مردم دهد. کیفیت هر سال کاهش یافت و قیمت‌ها بالا رفت؛ بنابراین امروز به این نتیجه رسیدند که واردات لازم است تا تعادل قیمتی برقرار شود.

ضرورت واردات خودروهای کارکرده
ابتدای هفته وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد از خرداد سال آینده ممنوعیت واردات خرداد رفع می‌شود و مصوبه ممنوعیت واردات خودرو که از تیر سال ۹۷ اعمال شد تمدید نمی‌شود.
موتمنی درباره تاثیر این امر در بازار خودرو، عنوان کرد: اثرگذاری این سیاست را باید پس از انجام ثبت‌سفارش پیگیری کرد که نخستین محموله خودرو وارد بازار می‌شود. به‌عنوان مثال، یک خودرو ۳۰ هزار دلاری در بازار ما حداقل با ۷۰ تا ۸۰ هزار دلار معامله می‌شود. یا یک خودرو ۷۰ هزار دلاری امروز در بازار بالای ۱۲ میلیارد تومان خریدوفروش می‌شود.
وی اظهارکرد: اگر دولت تصمیم بگیرد تعادل قیمتی در بازار خودرو به‌وجود آورد و حتی نرخ خودروهای ارزان‌قیمت را کمتر کند باید اجازه دهد برای مقطعی خودرو کارکرده مثلا از سال ساخت ۲۰۱۵ به بعد با رنج نرخ ۱۰ تا ۱۲ هزار دلار وارد کشور شود.
او تاکید کرد: با انجام این تصمیم خودروهای مونتاژی که به ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان رسیده کاهش چشمگیری خواهد داشت. در حال‌حاضر خودرویی مانند سانتافه که ۲۷ تا ۳۰ هزار دلار نرخ کارخانه آن است در بازار ما چندبرابر نرخ واقعی و حدود ۲ میلیارد و ۴۰۰ هزار تومان معامله می‌شود.
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران گفت: اگر واردات آزاد شود و خودروهای ارزان‌قیمت وارد شوند، خریدار تصمیم می‌گیرد با مبلغی که در اختیار دارد، خودرو داخلی خریداری کند یا خارجی. مصرف‌کننده باید حق انتخاب داشته باشد. علاوه‌بر اینکه واردات خودروها در بازار محصولاتی مانند پژو ۲۰۶ تاثیری ندارد.
موتمنی در پایان تاکید کرد: اگر اجازه دهند خودرو وارد شود می‌توان امیدوار بود بازار خودرو به ساماندهی نسبی دست یابد.

کاهش نرخ خارجی‌ها
در ادامه علی خسروانی از کارشناسان بازار خودرو درباره وضعیت این روزهای بازار به گفت: بازار خودرو نسبت به ماه‌های قبل وضعیت خوبی دارد. خریدوفروش مانند شب عید سال‌های قبل نیست اما قیمت‌ها هم افزایشی نبوده و ثابت است. وی افزود: خودروهای خارجی و اصطلاحا لوکس هم حدود ۱۰ درصد کاهش نرخ داشته است.

نارضایتی مردم و ضرورت واردات
این کارشناس بازار خودرو درباره تاثیر رفع ممنوعیت واردات خودرو و ساماندهی بازار، ادامه داد: مردم نسبت به سخنان برخی مدیران بی‌اعتماد شده‌اند و دیگر قیمت‌ها در بازار با یک حرف و سخن کاهش نمی‌یابد. ظاهرا تصمیم بر آن است که واردات به هر روی انجام شود، زیرا خودرو و گرانی آن، پاشنه‌آشیل و منجر به نارضایتی برخی شهروندان شده بود؛ به‌علاوه اینکه هنوز زمان زیادی از موضوع باز نشدن ایربگ‌ها و گوشزد پلیس راهور نسبت به این عملکرد صنعت خودرو و کیفیت محصولات نگذشته است. او گفت: بنابراین تصمیم جمعی این بود که ضرر ممنوعیت واردات خودرو کم‌کم بیش از منفعت در راستای حمایت از تولید داخل بوده و واردات باید آزاد شود. خسروانی اظهارکرد: طرح واردات برای دولت هم توجیه‌پذیر است، زیرا منبع درآمدی خواهد داشت و از محل تعرفه می‌تواند درآمدزایی کند.

حذف ارز ترجیحی و تاثیر آن در بازار
خسروانی در پاسخ به این پرسش که تاثیر واردات در نرخ خودروهای داخلی چیست، گفت: با توجه به حذف ارز ترجیحی، فکر نمی‌کنم واردات خودرو تاثیر منفی روی بازار خودروهای داخلی داشته باشد؛ بنابراین نرخ محصولات داخلی خیلی ریزشی نبوده علاوه‌بر اینکه کلاس خودروهای خارجی و داخلی با یکدیگر خیلی تفاوت دارند. این فعال بازار خودرو در ادامه موضوع واردات خودرو یادآور شد: واردات سبب می‌شود تا عطش نگهداری خودرو به‌عنوان کالا سرمایه‌ای کاهش یافته و سبب می‌شود عرضه افزایش پیدا کند. خسروانی اضافه کرد: اگر در حال‌حاضر حدود ۷۰۰ هزار خودرو تولید و به بازار عرضه می‌شود حدود ۳۰۰ هزار خودرو وارد پارکینگ‌های شخصی و عمومی شده و افراد دپو می‌کنند. در واقع حدود ۴۰ درصد خودروهای عرضه شده، وارد بازار نمی‌شود. افراد به‌عنوان کالای سرمایه‌ای نگهداری می‌کنند. واردات سبب می‌شود این نوع عملکردها از سطح جامعه برچیده شود. از سوی دیگر، تعداد زیادی خودرو شخصی هستند که مردم سرمایه خود را به خودرو تبدیل کرده‌اند. با واردات خودرو این خودروها هم همزمان عرضه خواهند شد. وی ادامه داد: ۱۰۰ هزار خودرو وارد می‌شود اما در عمل بیش از ۴۰۰ هزار خودرو عرضه خواهد شد؛ بنابراین با واردات تراز عرضه و تقاضا متعادل می‌شود.

سخن پایانی
براساس سخنان فعالان و کارشناسان بازار با وجود افزایش سفرهای نوروزی، بازار خودرو رونق چندانی ندارد. افراد همچنان در انتظار نتایج مذاکرات وین و سرنوشت برجام بوده تا نرخ خودروها کاهش یابد.
این روزها با اعلام شدن رفع ممنوعیت واردات خودرو از پایان اردیبهشت ۱۴۰۱ افراد تامل کرده تا صاحب خودرو باکیفیت‌تر شوند.
به‌گفته کارشناسان ممکن است نرخ خودروهای داخلی کاهش چشمگیری نداشته باشند، زیرا ارز ترجیحی برای سال آینده از بودجه ۱۴۰۱ حذف شده علاوه‌بر این کلاس خودروها با یکدیگر متفاوت است.
این فعالان بازار در بخش دیگری از وضعیت بازار خودرو به جو روانی واردات خودرو اشاره کردند و معتقدند اگرچه ممکن است ۱۰۰ هزار خودرو وارد شود اما در عمل ۴ برابر این عدد محصول به بازار عرضه خواهد شد، زیرا افرادی که خودروها را به‌عنوان کالای سرمایه‌ای خریداری و دپو کرده‌اند هم ناگزیر برای متضرر نشدن محصولات را به بازار عرضه می‌کنند.
 فعالان بازار معتقدند در حال‌حاضر حدود ۴۰ درصد از خودروهای تولید و فروخته شده از سوی افراد به‌عنوان کالای سرمایه‌ای انبار می‌شود.
به‌طور قطع، واردات منجر به ریزش نرخ در خودروهای خارجی خواهد شد و به گفته فعالان بازار اگر دولت با واردات خودروهای کارکرده سواری موافقت کند می‌توان شاهد ریزش نرخ خودروهای داخلی هم بود. باید منتظر بود و دید تصمیم دولت در حوزه واردات خودرو چیست و وضعیت تیراژ تولید برای سال آینده چگونه خواهد بود.

منبع: صمت