کفایت سرمایه بالا و افزایش قدرت تسهیلات‌دهی در بانک مهر ایران

به نقل از روابط عمومی بانک مهر ایران، یکی از استانداردهای مهم در عرصه بانکداری، حفظ نسبت کفایت سرمایه در حدی است که بانک سرمایه کافی برای جبران و پوشش ریسک فعالیت‌های خود را داشته باشد. این نسبت توسط بانک مرکزی ایران برای بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیر دولتی هشت درصد و در استاندارد بازل سه، ۱۲.۵ درصد تعیین‌ شده است. با این حال، بانک مهر ایران توانسته است با دستیابی به نسبت ۱۸.۶ درصدی در این شاخص، فراتر از حد و اندازه استاندارهای بین‌المللی ظاهر شود.

یکی از راهکارهای مهم برای تدوام موفقیت‌آمیز فعالیت بانک‌ها، برقراری تناسب بین میزان سرمایه و ریسک دارایی‌‌هاست. در واقع نسبت سرمایه و ریسک دارایی در بانک، یکی از عوامل مهم در ارزیابی سلامت فعالیت یک بانک در مقایسه با رقبای خود در نظام بانکی است. این رابطه که در ادبیات بانکداری از آن با عنوان «نسبت کفایت سرمایه» یاد می‌شود نشان می‌دهد سرمایه بانک نسبت به ریسکی که بانک با آن مواجه است، در چه وضعیتی قرار داد و آیا بانک، سرمایه کافی برای جبران ریسک فعالیت‌های خود را دارد یا این ریسک را به سپرده‌گذاران منتقل خواهد کرد؟
با توجه به تعریف نسبت کفایت سرمایه به‌طور ساده می‌توان گفت مقادیر بالاتر این نسبت، نشان از استحکام مالی بالاتر بانک دارد و در مقابل، پایین بودن این نسبت، موجب افزایش آسیب‌پذیری بانک و ایجاد مخاطراتی برای منافع سپرده‌گذاران می‌شود.

اهمیت نسبت کفایت سرمایه تا جایی است که کمیته بازل نیز برای آن استانداردهایی را تعیین کرده است. در واقع، نسبت کفایت سرمایه نخستین بار توسط همین کمیته که عالی‌ترین نهاد بین‌المللی نظارت بانکی است در سال ۱۹۸۸ / ۱۳۶۷ معرفی شد. بر اساس آخرین استاندارد کمیته بازل یعنی بازل سه، نسبت کفایت سرمایه بانک‌ها باید حداقل ۱۲.۵ درصد باشد.
این در حالی است که نسبت کفایت سرمایه در برخی بانک‌های کشور، پایین‌تر از مقادیر بین‌المللی و نیز استانداردهای بانک مرکزی است و حتی در مقاطعی، این نسبت برای برخی از بانک‌ها منفی بوده است. پایین بودن نسبت کفایت سرمایه، بانک‌ها را در معرض ورشکستگی و عدم توانایی برای اجرای تعهدات مالی خود قرار می‌دهد.

چرا نسبت کفایت سرمایه در بانک‌ها کاهش می‌یابد؟

افزایش سرمایه بانک‌ها یکی از عوامل مهم در حفظ نسبت کفایت سرمایه است. اگر سرمایه بانک‌ها متناسب با دارایی‌ آنها افزایش نیابد، این نسبت افت می‌کند. بخش عمده دارایی بانک‌ها را تسهیلات بانکی تشکیل می‌دهد. در نتیجه، اگر افزایش حجم تسهیلات اعطایی بانک‌ها متناسب با سرمایه آنها نباشد، نسبت کفایت سرمایه کاهش یافته و بانک در معرض مسائلی همچون ورشکستگی قرار خواهد گرفت. چرا که توانایی ایفای تعدات خود را ندارد و سپرده‌گذاران در معرض ریسک قرار خواهند گرفت و از طرف دیگر، قدرت تسهیلات‌دهی بانک نیز به‌مرور کاهش خواهد یافت.
مهم‌ترین علت ناتوانی بانک‌ها در افزایش سرمایه، سودده نبودن آنهاست. در واقع بخش قابل توجهی از افزایش سرمایه، از محل سود بانک تأمین می‌شود و در نتیجه بانکی که زیان‌ده باشد نمی‌تواند دست به افزایش سرمایه بزند و عملکرد قابل قبولی نیز در نسبت کفایت سرمایه نخواهد داشت.

در شرایطی که برخی بانک‌های متعارف در دستیابی به نسبت‌هایی تعیین ‌شده توسط بانک مرکزی و همچنین استانداردهای بین‌الملی با موانعی روبه‌رو هستند، بانک مهر ایران توانسته نسبت کفایت سرمایه خود را در سطح بالایی حفظ کند.
بر اساس تعاریف بانک مرکزی، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در گروه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیردولتی قرار دارد. حداقل نسبت کفایت سرمایه برای این گروه توسط بانک مرکزی هشت درصد تعیین‌ شده است. حداقل نسبت کفایت سرمایه در بازل سه نیز ۱۲.۵درصد در نظر گرفته شده است. با این حال این نسبت هم‌اکنون در بانک مهر ایران ۱۸.۶ درصد است.

بانک مهر ایران علی‌رغم اینکه بانکی قرض‌الحسنه و اسلامی است، بانکی سودده است که توانسته از محل سود حاصله، اقدام به افزایش سرمایه و حفظ نسبت کفایت سرمایه در ردیف استانداردهای بین‌المللی نماید. در سال ۱۳۹۸ سرمایه بانک از ۱۵۰۰ میلیارد تومان به ۲۵۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد که این افزایش سرمایه از محل سود بانک انجام شد.
دستیابی به استانداردهای بین‌الملی این امکان را برای بانک مهر ایران فراهم کرده تا با افزایش قدرت تسهیلات‌دهی، پاسخگوی بخش بیشتری از متقاضیان دریافت وام قرض‌الحسنه باشد. این بانک توانست در سال گذشته حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض‌الحسنه در امور مختلفی مانند اشتغال‌زایی و کارآفرینی، رفع نیازهای ضروری، بهداشت و درمان و سایر بخش‌ها به نیازمندان واقعی جامعه پرداخت کند.
با توجه به عملکرد بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در شاخص‌هایی مانند کفایت سرمایه، امکان افزایش ۳۰ درصدی قدرت تسهیلات‌دهی برای این بانک فراهم شده، به‌طوری که برنامه‌ریزی این بانک برای اعطای تسهیلات در سال جاری، پرداخت حداقل سه میلیون فقره وام قرض‌الحسنه است.