بهترین زمان عرضه، هنگامه رشد بازار

«عرضه اولیه»، کلید واژه جذابی که بازار سرمایه را این روزها بدجور سر زبان‌ها انداخته و صف‌های طولانی اخذ کد سهامداری را در کارگزاری‌ها ایجاد کرده است. جدا از فرض این مسئله که عرضه‌های اولیه در بازار به عمق دهی بازار سرمایه کمک کرده و در عین حال توسعه اقتصاد کشور رابه دنبال دارد، به نوعی تحقق شعار سهیم کردن مردم در روند توسعه‌ای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. با این حال، فرآیند مذکور سرعتی مطلوب در بازار ندارد و میانگین فاصله هر عرضه به حدود یک تا 3 ماه هم می‌رسد. پرسش قابل تامل در این میان اینکه زمان مناسب برای عرضه‌های اولیه چه زمانی است و اساسا باید برای این مهم زمانی متصور بود؟

کارشناسان بر این باورند که زمان مناسب برای عرضه‌ها در زمان رشد و صعود شاخص است،‌ اما افسانه اروجی، معاون بازار فرابورس "چرایی" کم بودن عرضه‌ها در نیمه سال را منوط به تمایل شرکت‌ها برای ورود و شفافیت لازم برای ورود به بازار و عرضه اولیه می‌داند. هرچند تاکید دارد که «در تلاشیم تا شرایط لازم فراهم شود و شرکت‌ها بتوانند بیشتر و با آسودگی بهتر وارد بازار شوند». فرصتی فراهم شد درخصوص برخی مسائل پیرامون عرضه اولیه، نظرات وی را جویا شویم.

زمان مناسب برای عرضه اولیه شرکت‌ها چه زمانی است؟
ابتدا باید بررسی شود بازار در چه وضعیتی قرار دارد شاید تاثیرگذار باشد؛ اما نکته مهم این است که عرضه اولیه‌ها همیشه شادابی را به بازار تزریق می‌کنند، حتی در شرایطی که بازار نزولی و شاخص با رشد همراه نیست. به همین دلیل اشتباه است که گفته شود تأمین مالی شرکت‌ها در زمانی باید صورت گیرد که بازار در حال صعودی است؛ اما مشخصا زمانی که بازار با رشد و صعود همراه و نقدینگی جدید وارد بازار می‌شود، بهترین زمان برای عرضه اولیه شرکت‌ها و حتی به طور کلی زمان مناسبی برای افزایش تأمین مالی مجموعه‌هاست تا نقدینگی به طور واقعی وارد شرکت‌ها شود.

با این نگاه، چرا در نیمه اول سال که شاخص با رشد همراه بود از این فرصت به درستی استفاده نشد و تعداد عرضه‌ها کم بود؟
از ابتدای سال تا کنون در فرابورس 8 عرضه اولیه داشتیم. اما مسئله چرایی کم بودن عرضه‌هایی را که مطرح کردید تمام مجموعه را در بر می گیرد. ابتدای امر اینکه خود شرکت‌ها مایل به ورود باشند. نکته ای که بعد از ورود شرکت‌ها به بازار اهمیت دارد شفافیتی است که از آنها انتظار می رود داشته باشند تا اجازه ورود به بازار و عرضه اولیه به آنها داده شود. به هر حال مجموعه این اقدامات دست به دست هم می دهند تا شرکت‌ها وارد بازار سرمایه شوند. ما به عنوان متولیان بازار هر تلاشی که لازم باشد انجام می دهیم تا این شرایط فراهم شود و شرکت‌ها بتوانند بیشتر و با آسودگی بهتر وارد بازار شوند. به این نکته هم توجه کنید که این جریان فرآیندی یکباره نیست و ممکن است حتی یک سال به طول بینجامد تا شرکت‌ها به آمادگی لازم برای عرضه اولیه برسند. همه ساله تلاش می‌کنیم تا جریان پذیرش، درج و عرضه به صورت مداوم و همیشگی انجام شود؛ اما این نوسان ورود و عرضه‌های اولیه به بورس مربوط نمی‌شود و شرکت‌ها باید این تلاش را داشته باشند که خود را به آن درجه ای برسانند که پذیرششان نهایی شود.

اواخر سال‌گذشته مطرح بود که شرکت‌های بزرگ مانند "شستا" و "تیپیکو" زیرمجموعه‌های خود را عرضه کنند؛ اما تا کنون نیمی از سال گذشت و عرضه ای از طرف این مجموعه‌ها شاهد نبودیم. دلیل این امر چه می تواند باشد؟
در مورد شرکت‌های زیر مجموعه شستا موضوع عرضه عمده آنها مطرح بود که در بازار ادغام و تملیک بعضی از شرکت‌های آن لیست شدند. به عبارتی کار در روال منطقی در حال پیگیری است ولی عرضه‌های خرد آنها به صورت مداوم و گسترده مطرح نبود. در مورد شرکت‌های زیر مجموعه تیپیکو هم مجموعه‌هایی را در دست اقدام داشتیم که نهایی شدند و تقریبا ماهی یکی از آنها در بازار عرضه شدند./هفته نامه اطلاعات بورس شماره324