وضعیت بحرانی صندوق های بازنشستگی پس از بررسی وضعیت بودجه ای
به همت دبیرخانه هیئت امنای سازمان تامین اجتماعی و صندوق های تابعه دوره آموزشی بیمه های اجتماعی برگزار شد. این دوره با حضور جمعی از خبرگان سازمان و صندوق های بازنشستگی ،بیمه های تجاری ،سازمان های دولتی و غیر دولتی،ذینفعان کارگری،کارفرمایی و بازنشستگان صندوق های بازنشستگی و نخبگان دانشگاه های برتر کشور، اندیشکده ها و پژوهشکده های مرتبط برگزار گشت.
در دوره آموزشی بیمه های اجتماعی مباحث مرتبط با صندوق های بازنشتگی در ایران از جمله ناترازی و ناپایداری مالی در صندوق های بازنشتگی اقتصاد و سرمایه گذاری در صندوق های بازنشستگی،اقتصاد و سرمایه گذاری در صندوق های بازنشستگی، قوانین و مقررات، بودجه صندوق های بازنشستگی، صندوق های بازنشستگی و محیط کلان اقتصادی، بیمه درمان و سلامت ،محاسبات بیمه ای ،بودجه عمومی و صندوق های بازنشستگی و چشم انداز صندوق ها در برنامه هفتم توسعه مورد تبیین و آموزش قرار گرفت.
این دوره با حضور اساتیدی از جمله علیرضا عسگریان -معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، محمد صادق غلامی- مشاور و سرپرست دبیرخانه هیئت امنای سازمان تامین اجتماعی و صندوق های تابعه ،سیدرضا میرنظامی- رئیس پژوهشکده سیاستگذاری فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف، علی مروی- رئیس اندیشکده کسب و کار دانشگاه صنعتی شریف ،امیر عباس فضائلی- مدیر کل ارزیابی و تعالی خدمات درمانی سازمان تامین اجتماعی و جمعی از معاونین دبیرخانه هیئت امنای سازمان تامین اجتماعی و صندوق های تابعه برگزار شد.
این دوره با ارائه گواهی معتبر در روزهای 13-14-20-21 دی ماه جمعا به مدت ۳۰ ساعت برگزار شد.
در این دوره آموزشی ابتدا مفاهیم بیمه های اجتماعی مرتبط با صندوق های بازنشتگی تعریف شده و سپس گزارشی از وضعیت صندوق های بازنشستگی ارائه گشت.
بر اساس آمار صندوق های بازنشستگی در حدود ۷۵ درصد کشور مرتبط با صندوق های بازنشستگی کشوری هستند.
همچنین شاخص هایی از جمله نرخ جایگزینی( نرخ جایگزینی بیش از ۱۰۰ درصد) و نسبت پشتیبانی (بیشتر صندوق های نسبت پشتیبانی کمتر از ۳ دارند که وضعیت مناسبی نمی باشد )و دیگر مولفه های مهم در این صندوق ها بررسی شد.
سپس وضعیت بودجه ای این صندوق ها بررسی شد که نشان از وضعیت بحرانی این صندوق ها در تامین نقدینگی و انجام تعهدات آتی میدهد. برای مثال نسبت مصارف به منابع نقدی در سازمان تامین اجتماعی و صندوق کشوری به ترتیب برابر با ۱۲۲درصد و ۲۷۰درصد در سال ۱۴۰۱ بوده که نشان از کسری هر دو صندوق می دهد و این در حالی است که بخشی از این کسری در سازمان تامین اجتماعی و برخی از صندوق ها به دلیل عدم ایفای تعهدات دولت در پرداخت بدهی خود به صندوق ها تشدید شده است و همچین وجود قوانین هزینه زا ،بار مالی این صندوق ها را در طی سالیان مختلف تا ۴۰ درصد افزایش داده است که کاملا صندوق ها را به سمت ناپایداری مالی برده است.
همچنین در این دوره به ضرورت ایجاد نهاد تنظیم گر بیمه ای در صندوق های بازنشستگی پرداخته شد. بودجه صندوق های بازنشستگی در یک فضای مقایسه ای نزدیک به ۴۰درصد بودجه عمومی کل کشور می باشد ولی سازوکار این بودجه که ساختاری بین نسلی دارد به طور دقیق توسط یک نهاد تنظیم گر مستقل اداره نمی شود.
در کنار این موضوعات وضعیت اقتصادی و سرمایه گذاری در صندوق های بازنشستگی بررسی شد. از مهم ترین چالش های بخش سرمایه گذاری صندوق های بازنشستگی می توان به وجود شرکت های زیان ده که توسط دولت به این صندوق های واگذار شده است، اشاره نمود .
همچنین عدم سرمایه گذاری مجدد این صندوق ها به دلیل پرداخت مستمری به بازنشستگان، مشکلات مدیریتی، وجود حوزه های مختلف بدون ارتباط زنجیره ای بین شرکت های ذیل صندوق ها از دیگر چالش های این صندوق هاست.
در ادامه این دوره آموزشی وضعیت نظام چندلایه بیمه و صندوق های بازنشستگی در دیگر کشورها مورد بررسی واقع شد و به لزوم ایجاد نظام های بیمه های مستمری پایه( با استفاده از مالیات) و بیمه های مکمل وصندوق های بیمه اختیاری اشاره شد.
از طرفی بندهای مرتبط با صندوق های بازنشستگی در برنامه هفتم مورد بررسی واقع شد که از چالش برانگیزترین این موارد می توان به افزایش سن بازنشستگی، متناسب سازی حقوق بازنشستگان، دریافت حق بیمه سازمان تامین اجتماعی توسط سازمان امور مالیاتی و واگذاری شرکت های ذیل صندوق های بازنشستگی اشاره نمود.
همچنین تاکید گشت که هر تغییری در منابع و مصارف صندوق های بازنشستگی مستلزم بررسی و انجام محاسبات بیمه ای است تا این منابع بین نسلی دچار مشکل نشود و مبانی این محاسبات بیمه ای (اکچوئریال) مورد بررسی واقع شد.
در بخش درمان و سلامت نیز به ساختار حکمرانی سلامت در جهان، بیمه سلامت در ایران و جهان و آسیب شناسی نظام بیمه درمان و سلامت در ایران اشاره شد و در بخش چالش ها ابهام در حوزه های نظام سلامت کشور (تولیت ارائه خدمت و تامین مالی در وزارت بهداشت تجمیع شده است)، عدم ارتباط بین رشد هزینه های درمان و درآمد سهم پایین بیمه ها در نظام سلامت مورد توجه واقع شد.
در نهایت وضعیت صندوق های بازنشستگی و ارتباط آن با محیط کلان اقتصادی بررسی شد و بیان گشت که تورم حاصل شده از کسری این صندوق ها و اثر آن بر نظام بانکی و بودجه عمومی کشور می تواند عواقب جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
همچنین تغییرات نرخ ارز و تورم می تواند اثرات پررنگی بر سرمایه گذاری صندوق های بازنشستگی بگذارد. این نکته لازم به اشاره است که میزان مستمری پرداختی به بازنشتگان و حقوق و دستمزد کارکنان دولت در مجموع سهم ٤٥ درصدی از بودجه بدون استقراض دولت داشته و سهم مستمری پرداختی نزدیک به ۱۷ درصد بودجه عمومی بدون استقراض و سهم مستمری پرداختی و پرداخت های تعهدی به صندوق های بازنشستگی نزدیک به ۳۰ درصد بودجه عمومی در سال ۱٤۰۲ می رسد
در نهایت در بخش راه کارها ایجاد لایه های بیمه های اختیاری و مکمل و مستمریهای سالمندان اشاره شد و همچنین به لزوم کاهش تعهدات و قوانین مازاد و تحمیلی، تغییرات در بخش سرمایه گذاری در صندوق های بازنشستگی، ایجاد نهاد تنظیم گر بیمه ای، توجه به بیمه های درمان و سلامت، توجه به محاسبات بیمه ای برای قوانین توجه گشت.
ارسال نظر