چرایی خروج «سختی کار» و «حق عائله‌مندی» از فیش‌های حقوقی فرهنگیان

علی الهیار ترکمن در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع چالش‌های نیروی انسانی در آموزش و پرورش به روی آنتن شبکه آموزش‌ رفت، با بیان اینکه از جمله مولفه‌های اصلی در اجرای سیاست‌های تعلیم و تربیت معلم و منابع انسانی است گفت: باید با نگاه علمی به جذب نیرو متناسب با مناطق کشور و نیازهای آموزشی اقدام و برنامه ریزی کنیم.

وی افزود: آنچه امروز با آن مواجه‌ایم یک عقبه ۳۰ ساله دارد و اگر امروز هم بدرستی برنامه ریزی نکنیم و پیش نرویم آیندگان را نیز با مشکل مواجه می‌کنیم.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به رشد جمعیت دانش آموزی در دهه‌های گذشته که سالانه حدود ۳.۵ درصد بوده است گفت: رشد جمعیت دانش آموزی سینوسی است و باید بکارگیری نیرو را هم بر اساس آن متناسب سازی کرد. البته در داخل نهادهای اثرگذار مرتبط، کارشناسی نداریم که موج سینوسی جمعیت دانش آموزی را با موج سینوسی تامین معلم متناسب کند.

وی با اشاره به پیامدهای افزایش جمعیت دانش آموزی و جذب نیرو در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ گفت: استخدام در سال‌های ۶۵ تا ۷۳ بسیار زیاد بود و استانداردهای حرفه‌ای جذب معلم و تعادل هزینه پرسنلی و غیرپرسنلی به هم خورد و معلم ها تاوان آن را دادند و تا امروز خواسته های به حق آنها دیده نشد و اکنون متراکم شده است. از سوی دیگر به حوزه پرورشی کمتر پرداخته شد.

الهیار ادامه داد: درخواستم این است که وارد نگاه علمی به موضوع آموزش و جذب معلم شویم. باید الگوی مشخصی داشته باشیم.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش آماری از جمعیت دانش آموزی بیان کرد و گفت: تعداد دانش آموزان مدارس دولتی در سال تحصیلی ۹۶_۹۷ حدود ۱۲.۵ میلیون بود که با احتساب دانش آموزان مدارس غیردولتی می‌توان گفت در کل ۱۳.۷ میلیون دانش آموز داشتیم. پیش بینی می‌کنیم این آمار در سال ۱۴۰۰به حدود ۱۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برسد و در سال ۱۴۰۵ حدود ۱۵ میلیون و ۴۰۰ هزار و در سال ۱۴۱۰ حدود ۱۵ میلیون و۱۰۰ هزار نفر برسد. بعد از آن از جمعیت دانش آموزی کاسته شده و در سال ۱۴۲۰ به ۱۱ میلیون نفر می‌رسد.

وی تخمین و برآوردی از نیروی انسانی آموزشی و کادر مدرسه در سال‌های آتی داشت و اظهار کرد: ۸۶۵ هزار نفر در پایان سال تحصیلی ۹۷ داشتیم. طبق برنامه ششم موظفیم از دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی نیرو بگیریم و تا ۱۴۰۳ با کاهش جمعیت معلم روبروییم.

الهیار با بیان اینکه اکنون تعداد دانش آموز به معلم حدود ۳۵ به یک و در دوره ابتدایی ۲۵ به یک است عنوان کرد: البته با توجه به خروج نیرو این عدد در حال بزرگ شدن است. در سال ۹۵، ۳۳ هزار بازنشسته قطعی و در سال ۹۶  حدود ۴۱ هزار و ۶۰۰ هزار بازنشسته داشتیم. در سال ۹۷،حدود ۶۷ هزار نفر به سن بازنشستگی رسیده اند ولی برآورد می‌کنیم حدود ۵۲ هزار نفر بازنشسته قطعی شوند.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: در سال ۹۸حدود ۷۸هزار نفر، در سال۹۹ حدود ۸۰هزار نفر، در سال

۱۴۰۰ حدود ۹۰ هزار نفر به سن بازنشستگی می‌رسند. در مجموع حدود ۳۵۰ هزار نفر تا سال ۱۴۰۰ بازنشسته می‌شوند. ولی خب از طریق دو دانشگاه رجایی و فرهنگیان ورودی مختصری داریم و سالانه ۲۰هزار نفر نمی‌شود.

الهیار افزود: اگر هیچ ورودی نگیریم و سیاست مشوقی برای نگه داشت معلمانی که به سن بازنشستگی رسیده اند نداشته باشیم در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۶۵هزار کادر آموزشی خواهیم داشت، اما چون جذب معلم ما از سنین پایین شروع می‌شود وقت بازنشستگی اوج پختگی آنهاست و نباید اجازه دهیم براحتی از سیستم خارج شوند، البته باید استاندارد سازی شرایط حرفه‌ای را دنبال کنیم.

وی در واکنش به اظهاراتی مبنی بر وجود ۱۰۰ هزار معلم مازاد در آموزش و پرورش گفت: ۱۰۰ هزار مازاد نداریم. در واقع مازاد مطلق نداریم. بر اساس ساعت موظفی، معلمان ابتدایی فول تایم کار می کنند اما در دوره متوسطه ممکن است معلمی مثلا از ۲۰ ساعت موظفی ۱۶ ساعت را پرکند و ما سه چهار ساعت مازاد داشته باشیم که سرجمعش ساعات مازاد به ۱۰ هزار نیروی انسانی واقعی نمی‌رسد و اینها عمدتا ساعت موظف تدریس را نمی‌توانند پر کنند نه آنکه معلم مازاد مطلق داشته باشیم.

الهیار با تاکید بر اینکه باید برای نگه داشت نیرو مشوق و استاندارد داشته باشیم گفت: خواسته های ما از سازمان استخدامی مجوز برای استخدام، آینده نگری و. همین استاندارد برای نگه داشت معلمان در آستانه بازنشستگی است.

از سال ۱۴۱۰ به بعد افت جمعیت دانش آموزی شروع میشود و اگر کاری نکنیم بخشی از معلمان در آن زمان با مشکل مواجه میشوند.

وی ادامه داد: اکنون بحث تامین نیروی انسانی مهم است وگرنه نرخ پوشش در کلاس با مشکل مواجه می‌شود. اگر اکنون برای نگه داشت افراد فکری نکنیم و جذب نیروی جدید هم نکنیم با مشکل پوشش روبرو میشویم و ممکن است در برخی مناطق مجبور شوند دو کلاس را در هم ادغام کنند یا معلم بی کیفیت بیاورند. آموزش و پرورش دچار حلقه بسته میشود و دولت باید برنامه مشخصی داشته باشد. اکنون تعدادی درخواست بازنشستگی پیش از موعد دارند و باید آسیب شناسی شود و دغدغه معلمان را بدانیم.

به گفته معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش امسال کمتر از ۱۰۰هزار کمبود نیرو داریم. بخشنامه‌ای برای ساماندهی طراحی و اولویت را تامین معلم در کلاس قرار داده شده و استفاده از حق التدریس، سربازمعلم خرید خدمات و...  مدنظر است.

الهیار با اشاره به اینکه در سال ۹۰ سه دانشگاه تخصصی تربیت معلم را به دانشگاه جامع تغییر دادند گفت: دانشگاه‌های تخصصی را برگردانید نمی‌توانیم از طریق دانشگاه فرهنگیان به تنهایی نیروی انسانی معلم را تامین کنیم.

وی ادامه داد: بزرگترین انتظار ما از سازمان استخدامی، شفاف سازی آماری است که باید با کمک همدیگر انجام دهیم. دوم اینکه شرایط خاص معلمان در سیاست گذاری ها لحاظ شود. برخورد سفت و دفعتی با آموزش و پرورش نداشته باشیم. همچنین باید سازمان استخدامی یکبار جذب نیروی اداری را شفاف کند، الان فقط مجوز برای جذب کادر آموزشی می دهد.

وی تاکید کرد: برای آموزش و پرورش باید قانون اداری خاص طراحی و تهیه شود که بدون کمک مجلس و امور استخدامی نمی‌توانیم از عهده آن بر بیاییم.

الهیار در پایان اعلام کرد: خوشبختانه با مساعدت سازمان برنامه و بودجه تخصیص اعتبار پاداش پایان خدمت انجام و تا شهریور پرداخت می شود.

حق عائله مندی مجردها و سختی کار نیز از احکام خارج شده بود اما اختیاری نداریم، مگر قانون تعیین کند. با رای دیوان محاسبات این دو مصوبه حذف شده و ما را مکلف کردند که از احکام خارجشان کنیم. درصد افزایش حقوق ها نیز بر اساس بخشنامه های ذیربط و مبتنی بر قانون بوده و حقی تضییع نشده است.

به گزارش ایسنا، محمد بیرانوند، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: بعد از کش و قوسهای فراوان در کمیسیون آموزش مصوبه‌ای برای تعیین تکلیف حق التدریسیها و نهضتی‌ها داشتیم. در واقع این افراد دو دسته شدند، تعدادی حق‌التدریسها بودند که حدود چهل هزار نفرند و دسته دوم نهضتی‌ها هستند و قرار است تا پایان برنامه ششم دولت اینها را استخدام کند.

وی با بیان اینکه محور توسعه در نیروی انسانی و محور آموزش معلم است گفت: تعداد دانش آموزان در سال جاری چقدر است و باید به چه شاخصی برسیم. تعداد معلمان چقدر است و شیوه تامین نیرو چگونه است؟.

وی افزود: استاندارد و میانگین نیروی انسانی به دانش آموز در دوره فنی و حرفه‌ای ۱۲ و در دوره نظری ۱۴ است.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به اختلافات و تناقضات آماری وزارت آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی درباره تعداد بازنشستگان آموزش و پرورش در سال های آینده گفت: اینکه هنوز اختلاف آماری بر سر بازنشسته شدن نیروهای شاغل داریم یک مصیبت است. سه راه برای محاسبه وجود دارد که مبنا قرار دادن سال استخدام، لیست اسمی شاغلان و سوم استعلام از صندوق بازنشستگی از این جمله است.

بیرانوند افزود: روند رشد جمعیت دانش آموزی یک روند سینوسی است. از آن سو تعدادی معلم در آستانه بازنشستگی قصد دارند ادامه خدمت دهند که بالانس کننده سیستم سینوسی رشد جمعیت دانش آموزی است.آنها که توانایی و یا نیاز دارند استمرار خدمت می‌دهند و ما باید مشوق بگذاریم تا معلمان ادامه خدمت دهند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امسال ۱۳۵ هزار نیرو کمبود داریم گفت: ۲۴  هزار مجوز جذب از دانشگاه فرهنگیان و ۱۷ هزار مجوز از طریق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان داده شده و مابقی کمبودها باید از طریق حق التدریس و... تامین شوند.البته ورودی های دانشگاه فرهنگیان چهارسال دیگر وارد سیستم میشوند.

وی تاکید کرد: باید حتما روی کیفیت بخشی کار شود. وجود کلاس‌های بالای۴۰ نفره و پرتراکم را قبول داریم.

بیرانوند در پایان اعلام کرد: بعد از کش و قوس‌های فراوان در کمیسیون آموزش مصوبه‌ای برای تعیین تکلیف حق التدریسیها و نهضتی ها داشتیم. در واقع این افراد دو دسته شدند، تعدادی حق التدریس ها بودند که حدود چهل هزار نفرند و دسته دوم نهضتی ها هستند و قرار است تا پایان برنامه ششم دولت این‌ها را استخدام کند.

وجود ۱۰۰ هزار نیروی مازاد در آموزش و پرورش

به گزارش ایسنا، همچنین علی جمالی رئیس امور آمار و تامین نیروی انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور با بیان اینکه آموزش و پرورش در کادر پشتیبانی ۱۰۰ هزار نیروی مازاد دارد گفت: آموزش و پرورش پاسخ دهد چه شده بهره وری در حوزه پشتیبانی و خدمات درست نیست؟.

وی با بیان اینکه وزارت آموزش و پرورش نقش مهمی در توسعه دارد گفت: در واقع خروجی آموزش و پرورش در رشد و اعتلای کشور اثرگذار است.

وی افزود: مطالعه‌ای درباره نیروی انسانی در سال گذشته انجام شده است. جمعیت دانش آموزی از ۱۳ میلیون در سال ۹۶ به حدود ۱۴ میلیون در سال ۱۴۲۰ می‌رسد. بین سال های ۱۳۹۶ تا ۱۴۲۰ روند جمعیت دانش آموزی سینوسی است و کاملا افزایشی نیست. باید به سمت ساماندهی درست نیروی انسانی برویم تا تجربه دهه ۷۰ تکرار نشود و در انتهای ۳۰سال باز با تورم نیروی انسانی روبرو نشویم.

رئیس امور آمار و تامین نیروی انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور در پاسخ به اینکه استاندارد دانش آموز به معلم باید چقدر باشد؟ گفت: بر اساس سند جامع نیروی انسانی با آموزش و پرورش به توافقاتی رسیده ایم. بر این اساس باید استاندارد دوره ابتدایی۱۹.۲ ؛متوسطه اول ۱۹.۱ و متوسطه دوم نظری ۱۸.۳۶ باشد. البته باید سه شاخص دیگر نهایی شود که یکی از آنها تعداد دانش آموزان به کل کارکنان آموزش و پرورش است.

جمالی ادامه داد: با آموزش و پرورش بحث هایی داریم از جمله اینکه میزان خروجی تا سال ۱۴۰۰ رقم ۳۰۰هزار نفر نیست.عدد ما حدود ۱۸۰هزار نفر است.

وی تاکید کرد: باید یکبار تکلیف آمار را بر اساس اسناد قابل اطمینان یکبار مشخص کنیم که در آموزش و پرورش قول دادند اطلاعات را در اختیار ما قرار دهند. ما معتقدیم در بحث نیروی انسانی، روند تغییرات جمعیت دانش آموزی و تغییرات نیروی انسانی در طول سالهای آتی و سیاست های موجود بسیار تعیین کننده است.

رئیس امور آمار و تامین نیروی انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور با بیان اینکه یک اختلاف دیگری که داریم این است که آموزش و پرورش در سال ۹۶ حدود ۶۰هزار مورد کمبود داشت اما بر اساس همین تغییرات، در کادر پشتیبانی ۱۰۰ هزار مازاد دارد گفت: آموزش و پرورش پاسخ دهد چه شده بهره وری در حوزه پشتیبانی و خدمات درست نیست؟ ما مبتنی بر مطالعات تطبیقی به این ارقام رسیدیم. در تهران کلاس شما با چه تعداد دانش آموز اداره می‌شود؟ در برخی مناطق کمتر از نرم و برخی مناطق بالاتر از تراکم استاندارد است و حتی کلاس ۳۰ و ۳۵ نفره در تهران داریم.

وی ادامه داد: البته با همه اینها قطعا قبول داریم که خروجی قابل توجهی در سالهای آتی داریم. پیشنهاد ما به آموزش و پرورش این است که تامین نیروی انسانی صرفا با صدور مجوز استخدام مورد تایید نیست و قطعا حفظ افراد به سن بازنشستگی رسیده که در اوج پختگی اند با مشوقهایی باید صورت گیرد. همچنین از الان باید روند جابجایی از بخش آموزشی به پشتیبانی را متوقف کنیم.

جمالی افزود: باید روشهای مدیریتی در آموزش و پرورش را هم از منظر کمیت و هم کیفیت معلم تغییر دهیم. کیفیت نیرو در سالهای اخیر نادیده گرفته شده است. سازمان اداری استخدامی جلسات مشترک خوبی با آموزش و پرورش داشته است.

رئیس امور آمار و تامین نیروی انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور با بیان اینکه نگاه ما به آموزش و پرورش کاملا متفاوت از دیگر دستگاه‌ها و کاملا مهم است زیرا جنبه حاکمیتی است گفت: علیرغم اینکه در همه دستگاه‌ها کاهش حجم نیرو مورد تاکید است اما آموزش و پرورش بر خلاف دیگر دستگاه ها دیده می‌شود. باید به تغییر در روش اداره توجه دنبال داشته و به بهینه سازی برسیم.

جمالی ادامه داد: ما برای امسال هم مجوز برای جذب از دانشگاه فرهنگیان داده ایم و هم مجوز جذب از طریق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان. ضمن آنکه برای جبران خروجی‌های فعلی نمی‌توانیم با سازوکار دانشگاه فرهنگیان جلو برویم زیرا ورودی امسال چهار سال دیگر به کلاس درس می رود.