بازگشت سختی کار به حکم فرهنگیان

29 مرداد ماه 1396 بطحایی به عنوان شصت و هفتمین وزیر آموزش و پرورش ایران و چهاردهمین وزیر آموزش و پرورش بعد از انقلاب اسلامی توانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد؛ یک سال سخت و پرتکاپو گذشته است و در این مدت بطحایی تلاش خود را به کار بست تا بتواند سکاندار مناسبی در زیربنایی ترین وزارتخانه کشور باشد.

جدا از مسائل و مشکلات متنوع وزارت آموزش و پرورش و دست و پنجه نرم کردن بطحایی با آنها، وی همواره از نظر اخلاقی و رفتاری تلاش کرده است تا به عنوان نفر اول دستگاه تعلیم و تربیت، بهترین برخورد و عملکرد را داشته باشد و می توان گفت که در این زمینه موفق نیز بوده است.

اما او در سکانداری کشتی تعلیم و تربیت همواره با امواج سهمگین مشکلات مواجه بوده است؛ از کسری و مشکلات اعتباری گرفته تا موج بازنشستگی نیروی انسانی و مشکلات آموزشی و تربیتی در مدارس و یا ماجرای عجیب سند 2030 که هنوز از گوشه و کنار زمزمه های اجرایش شنیده می شود؛ یادآوری حادثه تلخ واژگونی اتوبوس اردویی دانش آموزان هنوز او را به شدت اندوهگین می کند و به دنبال ایجاد شادی و نشاط در مدارس است. در این راستا، بطحایی بهمن ماه سال گذشته از مصوبه حذف آزمون در مدارس ابتدایی خبر داد که شاید می توان گفت به جریان پیچیده ای تبدیل شد اما او کماکان بر این باور است که باید نشاط را به مدارس برگرداند.

وزیر آموزش و پرورش در این گفت وگو اظهار کرد: تا کنون 2 مرحله ساماندهی نیروی انسانی آموزش و پرورش انجام شده است و مرحله سوم در اوایل شهریورماه انجام می شود؛ تقریباً سوم تا ششم شهریور ماه همه نیروهایمان را یکبار به صورت آزمایشی در کلاس ها خواهیم داشت و از این بابت که دچار مشکل نشویم، اطمینان خاطر ایجاد خواهد شد.

وی ادامه داد: حدود 7 هزار کلاس درس در ابتدای مهرماه  افتتاح می شود و 3 هزار کلاس درس هم تا پایان سال 97 به بهره برداری خواهد رسید.

بطحایی با بیان اینکه نقل و انتقالات فرهنگیان به پایان رسیده است، گفت: نقل و انتقال اضطراری نیز تا 15 شهریورماه تعیین تکلیف می شود.

وی درخصوص جذب نیروهای حق التدریس در آموزش و پرورش افزود: منتظر تأییدیه شورای نگهبان هستیم. اگر این مصوبه قبل از مهر ماه ابلاغ شود و مقدمات آن را بتوانیم فراهم کنیم، حتما نیروهای جدیدی به پتانسیل آموزش و پرورش اضافه خواهند شد و ما می توانیم از آنها استفاده کنیم. اما اگر بعد از سال تحصیلی ابلاغ شود، متأسفانه برای سال تحصیلی جدید نمی شود چون ما مهر را که شروع کردیم باید پرونده ورود نیرو را ببندیم والا این اختلاف در سیستم آموزشی ادامه خواهد داشت.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه یک سوم مدارس کشور ایمنی لازم را برای بچه ها ندارند، اضافه کرد: متأسفانه به دلیل شرایطی که صندوق ذخیره ارزی دارد ما تا حالا نتوانستیم از آن ظرفیت استفاده کنیم یعنی پولی در اختیار ما قرار نگرفته است. ما یک درخواستی را داشتیم که این درخواست نیازمند طی مراحل است که به جای اینکه مبلغ تخریب و بازسازی مدارس را از صندوق ذخیره ارزی در اختیار ما بگذارند از محل صندوق توسعه ملی بگذارند که اگر این اتفاق بیفتد طی 5 سال آینده این نگرانی مردم، جامعه و ما ازاین فضای غیرایمنی که بچه ها دارند در آن درس می خوانند برطرف می شود و مدارس ما می تواند طی 4، 5 سال یعنی تا پایان برنامه ششم ازیک سطح ایمنی برخوردار شود.

وی درباره وضعیت سیستم گرمایشی مدارس گفت: خوشبختانه در سال های اخیر، وسایل گرمایشی غیراستاندارد دیگر نداریم اما وسایل خطرآفرین داریم. مثلا بخاری های نفتی چکه ای دیگر نداریم اما همین بخاری های نفتی کاربراتوری هم برای بچه ها خطرناک و غیرایمن است.

بطحایی با بیان اینکه لایحه رتبه بندی فرهنگیان همین روزها به دولت ارسال می شود، افزود: مشکل سختی کار فرهنگیان را داریم حل می کنیم و امیدوارم طی روزهای آتی این حکم ها اصلاح شود.

وی درباره اجرای سند 2030 اظهار کرد: سند ۲۰۳۰ از نظام آموزشی کشور کاملاً کنار گذاشته شده است. هیچ بخش از سند 2030 اجرا نمی شود و نباید هم اجرا شود.

وزیر آموزش و پرورش در خصوص آسیب های اجتماعی گفت: فراوانی آسیب های اجتماعی در مدارس بسیار کم است اما اگر حتی یک مورد هم باشد برای ما مهم است و نباید از آن غفلت کنیم. بنابراین اولین برنامه که حوزه آسیب های اجتماعی را کنترل می کند و مدیریت می کند، بحث برنامه نماد است.

وی افزود: به جهت اینکه برنامه های جاری و روزمره، ظرفیت کامل آموزش و پرورش را به خود اختصاص ندهد، 15 پروژه خاص ناظر بر سند تحول تعریف کردیم که کاملا به صورت متمرکز و با راهبری خودم جلو می رود.

بطحایی تصریح کرد: شادی و نشاط در مدارس شرط اصلی برای یک یادگیری موثر است یادگیری در مدارس اتفاق نمی افتد تا زمانی که ما نشاط و سرزندگی را در مدارس نداشته باشیم.

برای مصاحبه با آقای وزیر کلی سوال طرح کردیم اما به دلیل زمان کم تنها فرصت شد بخشی از سوالات پرسیده شود که در استودیوی فارس صورت گرفت.

فارس: آقای بطحایی به خبرگزاری فارس خوش آمدید برای اولین پرسش به اول مهر، اشاره می کنم؛ با توجه به اینکه حدود یک ماه تا آغاز سال تحصیلی جدید مانده است، چه اقداماتی برای شروع باشکوه مهر دارید؟ این درحالیست که شما با کمبود نیروی انسانی مواجه هستید و آیا در ابتدای مهر، کلاس درس خالی از معلم خواهیم داشت؟

در ابتدا عرض ادب خدمت مخاطبان خبرگزاری شما دارم و از اینکه فرصتی فراهم شد در خبرگزاری فارس درباره آموزش و پرورش صحبت کنیم بسیار سپاسگزارم.

به هر حال شروع سال تحصیلی یک جوری شب عید آموزش و پرورشی هاست و مهر ماه آغاز بسیار مهمی برای یکسال تحصیلی است یعنی اگر شروع سال تحصیلی با مشکلاتی همراه باشد، این مشکلات در طول سال تحصیلی همواره برنامه های ما را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

از این رو هم امسال و هم سال های گذشته، همکارانی که پیش از بنده در وزارتخانه بودند، وقت و اهتمام بسیار زیادی برای شروع بی عیب و نقص سال تحصیلی به عمل می آوردند. مهم ترین مسئله همینطور که اشاره کردید و از مهر 97 با آن مواجه خواهیم شد و تا حدود 6 سال آینده، آموزش و پرورش با آن درگیر خواهد بود، بحث نیروی انسانی است و لذا از 3 ماه پیش تیمی با مسوولیت مرکز نیروی انسانی ما به صورت مستمر و همه روزه، ساماندهی نیروی انسانی را جلو می برد و ضوابط مورد نیاز را تهیه کرده است.

یک سازماندهی آزمایشی را 2 مرتبه در استان ها انجام دادیم و مرحله سوم در اوایل شهریورماه است؛ فکر می کنم سوم تا ششم شهریور ماه همه نیروهایمان را یکبار به صورت آزمایشی در کلاس ها خواهیم داشت و از این بابت که دچار مشکل نشویم، اطمینان خاطر ایجاد خواهد شد.

در حوزه نیروی انسانی به لطف خداوند و همیاری همکاران عزیزم در آموزش و پرورش مشکلی نخواهیم داشت و کلاسی را نخواهیم داشت که با نبود معلم مواجه شود و انشاءالله از این جهت، سال بسیار خوبی را آغاز خواهیم کرد؛ هرچند همانطور که اشاره  کردید و من هم تأیید کردم از حیث نیروی انسانی در آموزش و پرورش از مهر 97 با مشکلات و چالش جدی مواجه هستیم اما با پیش بینی هایی که صورت گرفته است و برنامه هایی که طراحی شده است، انشاءالله این مشکل را برطرف خواهیم کرد و مشکلی از این جهت نخواهد بود.

از حیث فضای آموزشی هم حدود 7 هزار کلاس را مهرماه به بهره برداریم خواهیم رساند و 3 هزار کلاس درس دیگر هم تا پایان سال 97 به بهره برداری خواهد رسید و از این جهت ما یک عملکرد بسیار خوبی را در سال 97 نسبت به سال 96 حتی سال 95 شاهد هستیم؛ این کمکی بوده که توسط دستگاه های ذی ربط صورت گرفته است، هر چند همچنان خیرین مدرسه ساز در تأمین فضای آموزشی سهم بسیار بزرگی داشتند و ما از کمک شان تشکر می کنیم.

بنابراین ما در شهریور ماه آماده سازی فضای آموزشی را خواهیم داشت به هر حال هم از حیث ظاهر مدرسه، رنگی که باید کلاس ها شوند و تعمیرمیز و نیمکت های شکسته، همکارانم در مدرسه انجام خواهند دارد و نیروی انسانی هم در اختیار خواهد گرفت و به لطف خداوند انشاءالله مهر ماه 97، مهر ماه باشکوه برای سال تحصیلی خوبی خواهد بود.  

فارس: نقل و انتقالات تمام شده است؟

بله، نقل و انتقالات تمام شده است منتها یک سری نقل و انتقالات اضطراری هنوز داریم که انشاءالله تا 15 شهریور ماه انجام می شود البته تعدادشان اندک وانگشت شمار است. اینها تا 15 شهریورماه تمام خواهد شد و آن تعداد معدود هم تعیین تکلیف خواهد شد و از این جهت مسأله ای نخواهیم داشت.

فارس: طرح شما برای مواجه شدن با سونامی بازنشستگی نیروی انسانی در آموزش و پرورش چیست؟

اینطور پرسش شما را تصحیح کنم، تعداد افرادی که شرایط بازنشستگی را پیدا می کنند بین 350 هزار نفر تا 360 هزار نفر طی 4 سال آینده خواهد بود. این تعداد کسانی هستند که می توانند بازنشسته شوند اما اگر ما فضایی را برای ادامه همکاری آنها فراهم کنیم و خودشان رغبت داشته باشند، می توانند به خدمت شان ادامه دهند.

ما برای مهر ماه سال 97، عوامل انگیزشی را که دنبال می کنیم ما چون می خواهم کاملاً مطمئن شوم و بعد اطلاع رسانی کنم، درباره جزئیاتش نمی گویم؛ اما از حیث فوق العاده شغل کسانی که بیش از ساعت مازادشان کار می کنند، یک امتیازاتی در نظر گرفته شده است.

همچنین برای به کارگیری بازنشستگان عزیزی که هنوز توانایی ادامه کار دارند، بر اساس مجوزی که گرفته شده است این افراد تا 14 ساعت در هفته می توانند تدریس داشته باشند که این ظرفیت خوبی را برای ما ایجاد می کند؛ درست است که به فردی می گوییم تو بازنشسته شدی ولی بسیاری از نیروهای بازنشسته ما، دریایی از تجربه هستند و بسیار می توانند در حوزه های مختلف کماکان ادامه خدمت دهند که از آن ظرفیت داریم استفاده می کنیم و انشاءالله در مناطق و رشته هایی که نیاز داشته باشیم، از حضور ارزشمند همکاران بازنشسته بسیار استفاده خواهیم کرد.

فارس: قانون منع به کارگیری بازنشستگان، شامل فرهنگیان بازنشسته نمی شود؟

بله آن شامل همه کارکنان دولت می شود.اما شرایطی که آن دارد، به کارگیری تمام وقت است؛ این مجوزی که گرفته شده است با رعایت قانون است. اطلاع دارید کسی که بازنشسته می شود تا یک سوم ساعت کار شاغلان را می توانیم استفاده کنیم و بر اساس تبصره همان قانون منع به کارگیری بازنشستگان است که این افراد هم در قالب همان تبصره به کار گرفته خواهند شد.

فارس: چرا آمار و ارقامی که برای کمبود نیروی انسانی توسط معاونت های مختلف اعلام می شود با هم متفاوت است؟

این به خاطر تنوع در اطلاع رسانی است البته مزاح عرض کردم. یک بخش به خاطر مبانی اعلام این اعداد و ارقام است. مثلا  درباره کسانی که شرایط بازنشستگی را پیدا می کنند شرایط شان متفاوت است برخی فوق لیسانس دارند تا 35 سال می توانند بمانند. لیسانس تا 30 سال می توانند بمانند. پس یک بخش از این تفاوت ها ناشی از مبانی به کارگرفته شده در عدد و رقم هاست و الا سامانه پرسنلی ما یک سامانه متمرکزی است و کاملا مشخص است که ما در مهر 98 چه تعدادی از پرسنل مان در کدام استان، چه رشته و جنسیتی شرایط بازنشستگی را پیدا می کنند. عدد کاملا دقیق مشخص است.

فارس: برای جذب نیروهای حق التدریس که مجلس تصویب کرده چه برنامه ای دارید؟

منتظر تأییدیه شورای نگهبان هستیم. اگر این مصوبه قبل از مهر ماه ابلاغ شود و مقدمات آن را بتوانیم فراهم کنیم، حتما نیروهای جدیدی به پتانسیل آموزش و پرورش اضافه خواهند شد و ما می توانیم از آنها استفاده کنیم. اما اگر بعد از سال تحصیلی ابلاغ شود، متأسفانه برای سال تحصیلی جدید نمی شود چون ما مهر را که شروع کردیم باید پرونده ورود نیرو را ببندیم والا این اختلاف در سیستم آموزشی ادامه خواهد داشت.

فارس: یعنی اگر مصوبه دیر ابلاغ شود، نیروهای حق التدریس مهر سال آینده جذب می شوند؟

بله

فارس: تعدادشان چقدر برآورد شده است؟

عدد دقیقی در این زمینه وجود ندارد بسته به متقاضیانی که حائز شرایط قانونی هستند، دارد که مراجعه کنند و متوجه شویم چه تعدادی هستند اما پیش بینی می کنیم چیزی حدود 40 هزار نفر شرایط را داشته باشند البته به شرطی که ما نیاز داشته باشیم.در آن قانون اشاره شده است در جایی که آموزش و پرورش نیاز دارد هم رشته، جنیست و هم دوره تحصیلی است.

فارس: آقای وزیر یک بخش دیگر مهر باشکوه، تجهیزات مدارس است از ساختمان آموزشی گرفته تا میز و نیمکت، در اول مهر ماه همواره گزارش هایی منتشر می شود از مدارس کپری و ساختمان های ناایمن؛ در این بخش چه کرده اید؟

از 10 هزار کلاس که گفتم تا پایان سال 97 به بهره برداری می رسد و 7 هزار کلاس که تا مهر در اختیار قرار خواهد گرفت، بخشی از فضای غیرایمن را پوشش می دهد اما همچنان آموزش و پرورش با مشکل بسیار جدی فضای آموزشی مواجه است.

یعنی ما نزدیک به یک سوم مدارس مان، مدارسی هستند که واقعا نیازمند تخریب، بازسازی یا مقاوم سازی هستند بین اینها یک تفاوت هایی وجود دارد ولی تقریباً یک سوم مدارس ما اینگونه هستند و به نوعی ایمنی لازم را برای بچه ها ندارند.

از آن طرف هم اعتباراتی که برای آموزش و پرورش قرار می گیرد که البته رو به افزایش بوده است با نقطه ای که ما انتظار داریم خیلی فاصله دارد. از ظرفیت خیرین مدرسه ساز خیلی استفاده کردیم. خیلی کمک موثری بودند اما باز نتوانستیم به آن مرحله برسیم و من امیدوارم با مشارکت خیرین مدرسه ساز بتوانیم این کار را انجام دهیم.

یک نکته ای را هم اجازه دهید از فرصت استفاده کنم و عرض کنم ما در قانون برنامه ششم یک ظرفیتی را قانونگذار برای استفاده از صندوق ذخیره ارزی پیش بینی کرد. در حقیقت این اجازه را داد که از محل صندوق ذخیره ارزی،  اعتباراتی برای تخریب، بازسازی و مقاوم مدارس اختصاص یابد.  متأسفانه به دلیل شرایطی که آن صندوق دارد ما تا حالا نتوانستیم از آن ظرفیت استفاده کنیم یعنی پولی در اختیار ما قرار نگرفته است. ما یک درخواستی را داشتیم که این درخواست نیازمند طی مراحل است که به جای اینکه این مبلغ را از صندوق ذخیره ارزی در اختیار ما بگذارند از محل صندوق توسعه ملی بگذارند که اگر این اتفاق بیفتد طی 5 سال آینده این نگرانی مردم، جامعه و ما ازاین فضای غیرایمنی که بچه ها دارند در آن درس می خوانند برطرف می شود و مدارس ما می تواند طی 4، 5 سال یعنی تا پایان برنامه ششم ازیک سطح ایمنی برخوردار شود که من همینجا از کسانی که در این تصمیم دست اندارکار هستم درخواست می کنم که این مساعدت را به آموزش  و پرورش داشته باشند تا بتوانیم این فضاها را به حد استاندارد برسانیم.

فارس: این درخواست را چه زمانی داشتید؟

حدودا فکر می کنم اوایل سال بود. مکرراً از مجلس محترم و از دولت این مسئله پیگیری شده است و امیدوارم اتفاق بیفتد.

فارس: مـتأسفانه در پاییز و زمستان سال های گذشته، اخبار ناراحت کننده و غمباری از آتش سوزی سیستم گرمایشی مدارس منتشر شد، در این بخش چه کرده اید؟

ردیف خاصی را برای استانداردسازی وسایل گرمایشی در بودجه آموزش و پرورش داریم. اعتباری که مجلس توانسته است بگذارد، اعتبار کافی نبوده است و بیش از آن هم نتوانسته است بگذارد اما متناسب با این اعتبار داریم به تدریج این مشکل را برطرف کنیم خوشبختانه در سال های اخیر، ما وسایل گرمایشی غیراستاندارد دیگر نداریم اما وسایل خطرآفرین داریم. مثلا از این بخاری های نفتی چکه ای دیگر نداریم اما همین بخاری های نفتی کاربراتوری هم برای بچه ها خطرناک و غیرایمن است. یعنی امکان بروز حادثه کماکان وجود دارد. در این خصوص با اعتباراتی که در اختیارمان قرار گرفته است و تلاش همکارانم در سازمان نوسازی مدارس کشور انجام می دهند، تلاش می کنیم این سیستم های گرمایشی را استاندارد کنیم اما سرعت بسیار کند است و ما باید با سرعت بیشتری با در اختیار قرار گرفتن اعتبارات بتوانیم این کار را انجام دهیم.

فارس: فکر می کنید تا چه زمانی بتوانیم همه سیستم های گرمایشی مدارس را استاندارد کنیم؟

ببینید اگر این روندی که از اعتبارات در اختیار ما قرار می گیرد، حتما سه، چهار سال طول بکشد و همانطور که گفتید در این 4 سال استرس داریم که در فصل سرما خدای ناکرده اتفاق ناگواری برای بچه ها بیفتد.

فارس: حرف از آتش سوزی شد، بچه های شین آباد در این مدت از روند درمان شان گلایه هایی داشتند برای حل مشکلشان با مراجع مربوطه رایزنی کردید؟

مسئله جدی بچه های شین آباد ادامه درمان شان است که بر عهده وزارت بهداشت است. آخرین خبری که گرفتم و پیگیری که کردم و توضیحاتی که دادند این بود که سیر معالجه و درمان این بچه ها در ایران امکان پذیر است یعنی تخصص پزشکان و امکانات کشور برای سیر درمان آنها کفایت می کند. آخرین خبری که از وزیر محترم بهداشت جویا شدم، سیر درمان آنها مجدداً به جریان افتاده است. موانع برطرف شده است و این سیر درمان توسط وزارت بهداشت دنبال می شود و امیدوارم این بچه های عزیز که با آن سانحه بسیار دلخراش مواجه شدند در این مسیر درمانی با مشکلی مواجه نشوند و بتوانند سلامتی خود را پیدا کنند.

فارس: آقای وزیر، مدارس برای اینکه مهر ماه آماده شوند نیازمند سرانه هستند اما در طی سال های گذشته از سرانه خبری نبود یا مبالغ بسیار کمی واریز شد، شما در این راستا چه اقداماتی انجام دادید؟

یک بخشی از سرانه را اخیراً پرداخت کردیم. تلاش می کنیم در شهریور ماه هم یک نوبت سرانه اختصاص دهیم .به ویژه برای مناطق محروم و کمتر برخوردار هستند و آنجاهایی که خانواده ها امکان کمک به مدرسه برایشان وجود ندارد و از نظر معیشتی وضعیت خانواده به گونه ای است که نمی توانند کمکی به مدرسه داشته باشند که مدارس برای مهر ماه با سر و وضع منظمی شروع به کار کنند.

فارس: کمبود سرانه به کمک های مردمی و حتی اخذ وجه هنگام ثبت نام گره خورده است، چرا به رغم اینکه وزارتخانه بارها و بارها از عدم وجه در هنگام ثبت نام تأکید کرده است اما باز هم شاهد این موارد هستیم؟

بله این مسئله بسیار مزمن که شما سوال مطرح کردید. از یک طرف مسوولان می گویند اجبار در کار نیست نباید به اجباروجهی  گرفته شود که البته حرف درستی است. مدارس دولتی نباید به هیچ عنوان به روش اجبار یا روش هایی به طور غیرمستقیم والدین را مجبور به کمک کنند و کمک هایی را از والدین بگیرند.

اما از طرف دیگر، کمک هایی را بنده به عنوان وزیر آموزش و پرورش نتوانستم برای مدارس بفرستم و مدرسه مجبور است برای ادامه فعالیتش و تأمین هزینه های آب، برق و گاز و تجهیزات کلاسی از کمک های مردمی استفاده کند.

من یک جمله ای را بارها عرض کردم در حقیقت پرداخت کمک ها به مدارس اجباری نیست اما یک ضرورت است یعنی خانواده های محترم در وسعشان کمک کنند. تأکید می کنند اگر اجباری بخواهد در کار باشد، اگر فشاری بخواهد به خانواده ها آورده شود، خانواده هایی که از حیث معیشتی در شرایط سختی زندگی می کند، یکدفعه ما بخواهیم عدد خیلی بزرگی را از آنها مطالبه کنیم و بگوییم برای تحصیل بچه ات باید این مبلغ را بدهید.  او یا نمی تواند بدهد یا خدای ناکرده مجبور می شود به روش های دیگری دست بیندازد و هزینه را تأمین کند و این فشارش به بچه ها وارد می شود. به هر حال پدر یا مادر ناراحتی خود را به خانه می برد و به بچه ها منتقل می شود و بچه ها یک احساس نامطلوبی نسبت به مدرسه شان پیدا می کنند. بنابراین همانطور که تا امروز به استثنایی معدود مواردی که به من گزارش شده است، جا دارد از همه همکارانم تشکر کنم که واقعا با درک این واقعیت که امروز جامعه ما از نظر اقتصادی، مردم شرایط سختی را پشت سر می گذارند خصوصا کسانی که درآمدهای ثابت دارند کارمند یا کارگری که درآمد ثابت دارند، با مردم مدارا می کنند.

اما اگر مشکلات به مردم گفته شود حتما و حتما اولیا کمک می کنند. این پاسخی که می خواهم عرض کنم این است که پرداخت کمک های مردمی اجبار نیست اما یک ضرورت است اگر پرداخت نشود، مردم به مدرسه کمک نکنند، مدرسه در تأمین هزینه هایش با مشکل جدی مواجه می شود.

فارس: معلمان از وضعیت معیشتی خودشان خیلی گلایه دارند به خصوص در این چند وقت اخیر عنوان می کنند که حقوقشان آب رفته است، برای بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان چه اقداماتی را انجام دادید؟

مهمترین برنامه ای که در دست اجرا داریم و همکاران من هم تا حدود مطلع هستند، رتبه بندی فرهنگیان است. رتبه بندی فرهنگیان، هدف اصلی اش ارتقای وضعیت معیشتی فرهنگیان نیست، ارتقای شایستگی ها و صلاحیت های حرفه ای معلمان است اما یکی از آثار رتبه بندی، اصلاح و بهبود نظام پرداخت ها در نیروی انسانی است.

ما نظام رتبه بندی را آماده کردیم درهمین مدت به دولت فرستاده می شود و پس از تأیید و تصویب دولت، به مجلس فرستاده می شود و با توجه به اینکه نمایندگان محترم خیلی دنبال این موضوع هستند، فکر می کنم در آنجا با فوریت مورد بررسی قرار بگیرد و تصویب شود.

با تصویب لایحه رتبه بندی، آن چیزی که پیش بینی شده است، اتفاقات خوبی برای معلمان متناسب با شایستگی ها و مهارت هایشان پیش خواهد افتاد. این مهمترین کاری است که آموزش و پرورش بنا به تکلیف قانون دنبال می کند.

ما به موازات آن، یکی، دو طرح دیگر هم داریم که به جهت اینکه هنوز ابلاغ نشده است، نمی توانیم رسانه ای کنم اما تا قبل از مهر ماه تکلیفش روشن می شود که تا حدودی به بهبود ساماندهی نیروی انسانی و به تبع آنها بهبود پرداختها کمک می کند.

فارس: سختی کار و مواردی که از حقوق معلمان حذف شده بود، بر می گردد؟

سختی کار یکی از مواردی است که هرچند عددش خیلی زیاد نبود اما همکارانم دلخور شدند و عنوان کردند ولو اینکه این عدد خیلی اندک است چرا باید از حکم ما کم شود. بارها توضیح دادیم که این به دلیل حکم مراجع نظارتی اتفاق افتاد یعنی مراجع نظارتی این کار را خلاف قانون و مقررات تشخیص دادند و در طی سه، چهار سال گذشته مرتباً احکامی صادر کردند که این حکم ها باید اصلاح شود و الا کسی که عمل نکند تحت تعقیب قرار می گیرد و جلوی پرداختش گرفته می شود.

یعنی مثلا وقتی این حکم به خزانه برود، خزانه بابت آن ردیف، پرداختی انجام نمی دهد اما مشکل را داریم حل می کنیم و امیدوارم طی روزهای آتی این حکم ها اصلاح شود. یکی از عوامل دلخوری همکاران من برطرف شود.

فارس: نظرتان درباره سیاست زدگی در آموزش و پرورش چیست و اینکه برخی عنوان می کنند انتخابات سیاسی به آموزش و پرورش لطمه زده است؟

به هرحال دولت های مختلف با گرایش های سیاسی که می آیند، توقع هست که مدیران ارشد دستگاه های اجرایی که قرار است سیاست های دولت را اجرا کنند،همگرا با سیاست های دولت باشند خب این بحث بسیار طبیعی و منطقی است. دوستانی که سلایق سیاسی چپ و دوستانی که سلایق سیاسی راست دارند، این بحث را نفع نمی کنند. اما بحث سیاسی کاری یک مفهوم وسیع تری از آن چیزی که من عرض کردم، دارم.

یعنی یک فردی که ولو اینکه شایسته است و گرایش های سیاسی اش در تصمیم گیری هایش هیچ دخالتی ندارد حتی در رده های عملیاتی مثل مدیر مدرسه را جابجا کنیم و از کسانی که دوست و رفیق خودمان هستیم، منصوب کنیم. گاهی وقت ها این گرایش های سیاسی به دوست و رفیق و همشهری و فامیل و هم قومی ها تعبیر پیدا می کند که این کار بسیار مذموم و نسنجیده و نکوهش شده ای است.

ما در آموزش و پرورش در طی یک سال گذشته همچنان که من فکر می کنم، کسانی که روی این موضوع تمرکز داشته باشند، این عرض بنده را تأیید می کنند، نهایت تلاشمان کردیم که در انتصاباتمان کاملا بر اساس اعتدال کسانی که در حقیقت ضمن قبول داشتن سیاست ها و استراتژی های دولت هستند اما در کارشان گرایش های شان دخالت نمی کند اینها را منصوب کنیم.

نمی توانم بگویم کاملا صد در صد ولی نهایت تلاشم را کردم که در سطوح مدیران میانی و ارشد وزارتخانه، این پرهیز از سیاست زدگی را رعایت کرده باشم و فکر هم می کنم تا حدودی موفق بودم.

فارس: به رغم اینکه اعلام کردید سند 2030  متوقف شده است اما از گوشه و کنار مسائلی منتشر می شود که هنوز در گوشه و کنار اتفاق می افتد؟

بارها و بارها اعلام کردم و رسماً نیز ابلاغ شد و تقریباً در تمام جلسات مدیران‌کل آموزش و پرورش به این موضوع اشاره کرده‌ام که سند ۲۰۳۰ از نظام آموزشی کشور کاملاً کنار گذاشته شده است. هیچ بخش از سند 2030 اجرا نمی شود و نباید هم اجرا شود.

هیچ جلسات کارشناسی و کارگروهی برای عملیاتی کردن سند ۲۰۳۰ نباید تشکیل شود؛ این نبایدها فقط به دلیل تأکید مقام معظم رهبری روی این موضوع نیست بلکه واقعاً خود ما در آموزش و پرورش و نظام آموزشی کشور بسیار اسناد پیشرفته و نوینی نسبت به سند ۲۰۳۰ داریم که گفته‌های بسیاری در این اسناد وجود دارد و اصلا نیازی به استفاده از سند ۲۰۳۰ نداشته و نداریم.

این نکته را اشاره کنم اتفاقاتی که در بعضی از کلاس‌ها ممکن است بیفتد، ظاهرش ارتباطی با سند ۲۰۳۰ ندارد یعنی مفاد سند ۲۰۳۰ نیست اما رویکردها و جهت‌گیری‌های سند ۲۰۳۰ را دنبال می‌کند که بنده تقریباً از آغازین روزهایی که در وزارت آموزش و پرورش به عنوان وزیر حضور داشتم، کارگروهی را شخصاً برای این موضوع به صورت متمرکز پیش‌بینی کردم.

همواره به تمام دلسوزانی که نگران بودند و مطلبی شنیده می‌شود که این سند اجرا می‌شود، اعلام کردم اگر به بنده مصداق بدهید که در کدام منطقه و مدرسه در حال اجراست، بلافاصله وارد عمل می‌شوم و بازرسینی که برای این کار انتخاب شدند مستقیماً بدون انجام سلسله مراتب اداری و بدون نامه‌نگاری به مدیران، وارد مدرسه می‌شوند و بررسی می‌کنند.

در مواردی که ثابت شود بر خلاف سیاست‌های کشور فردی به سلیقه خودش، این کار را انجام می‌دهد و خطایی مرتکب می‌شود، جلوی آن خطا گرفته می‌شود و اگر اصرار بر اجرای خطا داشته باشد، برخورد اداری می‌شود.

بنده از همینجا تکرار می‌کنم و به نمایندگان مجلس که هر کدام نگرانی دارند گفتم بگویید در کدام مدرسه  و منطقه صورت گرفته است و اگر بنده در مدت یک هفته، عکس‌العمل نشان ندادم از بنده گله کنید.

از مردم متدین و خوب کشورم که دلشان برای فرزندان‌شان شور می‌زند و نگران هستند نیز درخواست می‌کنم که اگر مواردی را مشاهده کردند که به نوعی مرتبط با سند ۲۰۳۰ است، بلافاصله گزارش کنند و بنده پیگیری کرده و به آنها نتیجه را هم اطلاع می‌دهم.

سند ۲۰۳۰ کاملا متوقف شده و هرگونه مقاله، تجزیه و تحلیل در حوزه سند ۲۰۳۰ در آموزش و پرورش ممنوع و خلاف است.

فارس: بیشترین موارد استیضاح به سمت وزرای آموزش و پرورش است، یکی از انتقادات که در بندهای استیضاح هم  وجود دارد، این است که آسیب های اجتماعی به مدارس کشیده شده است؟ چقدر این را قبول دارید و چه کار کردید؟

درباره آسیب های اجتماعی به جرأت می توانم بگویم یکی از مهمترین محورهای تمرکز وزارت آموزش و پرورش است. ما از دو طریق داریم آسیب های اجتماعی در مدارس را رصد و پایش مستمر می کنیم.

یکی برنامه ای تحت عنوان نماد است که با همکاری دستگاه های مختلف از جمله وزارت کشور، قوه قضائیه و نیروی انتظامی دنبال می شود و کاملا مراقبت می کنیم از اتفاقاتی که در حوزه دانش آموزی می افتد.

این اتفاقات را هیچوقت رسانه ای نکردیم چون رسانه ای کردن آنها، نگرانی جامعه را زیاد می کند. به لطف خداوند و تلاش هایی که همکارانم در آموزش و پرورش انجام دادند و به دلیل زیرساخت فرهنگی و اجتماعی جامعه ما، آسیب های اجتماعی در مدارس ما بسیار کمتر از جامعه است.

با اینکه می گویند مدرسه نمونه ای از جامعه است یعنی اگر مدرسه ای در آن آسیب اجتماعی است به دلیل آنکه در جامعه آسیب است ولی با همه این وجود، فراوانی آسیب های اجتماعی در مدارس بسیار کم است اما اگر حتی یک مورد هم باشد برای ما مهم است و نباید از آن غفلت کنیم. بنابراین اولین برنامه که حوزه آسیب های اجتماعی را کنترل می کند و مدیریت می کند، بحث برنامه نماد است که دنبال می شود.

برنامه بعدی هم توسط معاونت پرورشی است که دنبال می شود  و در آن همه دانش آموزان تحت پوشش قرار می گیرند یعنی نشانه هایی که حاکی از بروز آسیب های اجتماعی در بچه هاست را قبل از اینکه فردی به آن مبتلا شود، رصد می شود و اقدامات پیشگیرانه عمل می آید.

همه این موارد که عرض کردم به معنای این نیست که همه چیز گل و بلبل هست و همه چیز سرجایش است. ما درآموزش و پرورش به دلیل تگناهایی که داریم. نیروی انسانی متخصص در حوزه مشاوره و مربی پرورشی کم داریم و به دلیل تنگناهایی که از حیث اعتبار با آن مواجه هستیم، مشکلاتی داریم.

به عنوان مثال وقتی یک دانش آموز فرزند طلاق است یا پدر زندانی و مادرش معتاد است و نشانه های آسیب های اجتماعی در این بچه مشهود است، کارشناسان می گویند احتمال وقوع و در معرض خطر بودن او زیاد است باید بتوانیم او را به جایی بفرستیم که مشاوره و درمان شود ولی این امکانات کاملا در اختیار آموزش و پرورش نیست و کمبود است.

این اطمینان خاطر را بدهم که آموزش و پرورش کاملا در مدارس،  حوزه آسیب های اجتماعی را رصد می کند. گزارش های مستمری تهیه می شود به ویژه  تأکیداتی که مقام معظم رهبری در این زمینه داشتند و دارند، در حقیقت یک نوع مطالبه قانونی و اداری هم برای ما ایجاد می کند و این موضوع را دنبال می کنیم.

فارس: اقدام ویژه شما در آموزش و پرورش

به جهت اینکه برنامه های جاری و روزمره ظرفیت کامل آموزش و پرورش را به خود اختصاص ندهد، 15 پروژه خاص ناظر بر سند تحول تعریف کردیم که کاملا به صورت متمرکز و با راهبری خودم جلو می رود در حقیقت مدل مدیریت جدید در برنامه آموزش و پرورش است که علاوه بر برنامه هایی که به صورت سالانه تهیه می کنیم ، این پروژه های خاص به دلیل اهمیت آن در تحقق سند تحول دنبال می شود.

فارس: برای آخرین سوال، چند کلمه و جمله می گویم نظرتان را بگویید اولین کلمه تنبیه بدنی است

به نظرم زشت ترین پدیده ای که در یک محیط تربیتی می تواند اتفاق بیفتد

فارس: سوابق قطعی تحصیلی دانش آموزان در کنکور

در یک جمله سخت است. اعمال قطعی پیشینه تحصیلی که الان 30 درصد شده است و در کنکور سال آینده، به نظر من با رعایت ملاحظاتش، گام نخستین برای برقراری آرامش و اجرای برنامه تربیتی در حوزه آموزش عمومی است و اینکه نقش کنکور که همواره در سال های گذشته تا امروز مورد همه انتقاد قرار گرفته است را کمتر می کند و اجازه می دهد که بچه ها با پیشینه تحصیلی شان مورد قضاوت و ارزشیابی قرار گیرند.

فارس: مدیران بازنشسته آموزش و پرورش

ما یک نفر بیشتر در آموزش و پرورش نداریم از مدیران که مشمول این قانون خواهد بود البته 2 نفراز مشاوران هستند که مشکلی نداریم.

فارس: آقای چهاربند؟

بله

فارس: آقای زرافشان؟

مشمول این قانون نیست.

فارس: اردوی دانش آموزی

یکی از مهمترین روش ها  و ابزارهای پرورشی است که داریم تلاش می کنیم که این نقش را در فرایند یاددهی و یادگیری بیشتر کنیم .به نظر بنده بخش عمده ای از آموزش و پرورش باید صرف اردوها شود و در حقیقت اردوهایی که بچه ها در آن مهارت های زندگی را تمرین می کنند.

فارس: مدارس سمپاد

به عنوان یکی از اجزا و بخش های نظام آموزش و پرورش، مستلزم توجه و عنایت بیشتر است و البته ملاحظاتی که آسیب هایی که برای پذیرش دانش آموزان در مدارس سمپاد صورت می گیرد به سایر دانش آموزان نباشد.

فارس: شادی در مدارس

شادی و نشاط در مدارس شرط اصلی برای یک یادگیری موثر است یادگیری در مدارس اتفاق نمی افتد تا زمانی که ما نشاط و سرزندگی را در مدارس نداشته باشیم.

فارس: ممنون که در این گفت وگو شرکت کردید.