۳۰ شب «نایت لایف» بدون فرهنگ و هنر!

اگر در شب‌های رمضان گذرتان به پارک‌ها و رستوران‌های پایتخت بیفتد، آن‌ها را شلوغ‌تر از همیشه می‌یابید. مردم به شکل خودجوش برای افطار تا سحر خود برنامه‌ریزی می‌کنند و مانند روزهای عادی و حتی بیشتر به پارک و رستوران می‌روند؛ این در حالی است که فرهنگ و هنر سهم چندانی از این «زندگی شبانه» ندارند و می‌توان گفت سازمان‌های متولی فرهنگ، هنر و گردشگری این فرصت را مغتنم نشمارده و برای آن برنامه‌ریزی نکرده‌اند.

البته در سال‌های گذشته با تصویب شورای صنفی نمایش، سینماها طرحی را با نام «افطار تا سحر» برگزار کردند. این طرح امسال با این نام اجرا نشد اما عملا سینماها سانس‌های ویژه‌ای را در نیمه‌شب برای مخاطبان خود در نظر گرفته‌اند. هرچند گله‌هایی از نبود تبلیغات مناسب بر روی این موضوع شد و سینماگران، استقبال مردم از این طرح را منوط به تبلیغات خوب برای آن دانستند.

در این میان شهرگردی‌ها هم کم و بیش از حوالی ساعت افطار تا بامداد برقرار هستند. «شبی با موزه» که می‌تواند تکملیل‌کننده شهرگردی‌ها باشد، نیز طرحی بود که متولیان موزه‌ها قصد برگزاری آن را در ماه مبارک رمضان داشتند؛ ایسنا در گزارشی که در این زمینه منتشر کرده بوده، آورده «اگر مانند اصل ماجرا، قصد تقلید از اروپایی‌ها را برای برگزاری چنین شب‌هایی در کشور داریم، مانند آن‌ها نیز باید از یک هفته‌ قبل برنامه‌ها اعلام شوند تا مردم حق انتخاب داشته باشند، حتی ‌تلویزیون و رادیو و دیگر رسانه‌های جمعی بسیار به این شب اهمیت می‌دهند و این باعث می‌شود که بر اساس آمارهای منتشر شده، در یک شب دو میلیون نفر از موزه‌ای مانند پاریس بازدید کنند.»

ماه مبارک رمضان ماه رحمت و برکت الهی است و وقتی فرصتی مانند این شب زنده‌داری‌ها را برای ما فراهم می‌کند، آیا باید برنامه مردم به کافه، رستوران و پارک محدود شود؟ به این فکر کنیم که روزه‌داران انرژی سر زدن به گالری، موزه یا رفتن به سینما را در ساعات پیش از افطار ندارند، حال تکلیف تامین خوراک فرهنگی و هنری مردم در این ماه چه می‌شود؟ مردمی که شاید با حجم فشارهای روزانه زندگی بیش از هر چیزی نیازمند هنر باشند و باید برای سیراب کردنشان از هر فرصتی استفاده کرد. از طرف دیگر این فرصتی برای رونق گرفتن چرخ اقتصاد هنر است.

از طرفی می‌توان گفت، برنامه‌های رمضانی رادیو و تلویزیون هم در سال‌های اخیر به سمت غم‌انگیز شدن رفته‌اند و برنامه‌سازان مرزی بین معنویت و غم‌انگیز بودن قائل نمی‌شوند. متاسفانه اجرای بسیاری از آیین‌های ماه رمضان در مناطق مختلف نیز که معمولا با جشن و سرور همراه بود یا نقاره‌زنی و چاووش‌خوانی که موسیقی رؤیت هلال ماه رمضان بود، بسیار کمرنگ شده است.

اجراهای صحنه‌ای موسیقی نیز در روزهای شهادت ائمه (ع) و دو ماه محرم و صفر خیلی کمرنگ می‌شوند و به حالت تعطیلی درمی‌آید، اگر ماه رمضان را هم به آن اضافه کنیم بیش از سه ماه در سال بدون برگزاری کنسرت می‌گذرد. و به قول یکی از تهیه‌کننده‌های موسیقی «به‌ مدت یک‌ ماه گوش شنیداری جامعه خالی می‌ماند. آن‌ وقت چه به خورد آن می‌رود؟ چیزی که از نظر شرع و قانون، مناسب نیست!»

پس با این اوصاف می‌توان از شب‌های ماه مبارک رمضان استفاده کرد و با محتوایی مناسب اجراهایی را در زمان افطار تا سحر، تدارک دید.

در این میان گالری‌ها و مراکز فرهنگی مختلف نیز برای گسترش فرهنگ تصویری مردم نیز می‌توانند از این ماه مبارک استفاده کرده و نمایشگاه‌های خود را حداقل تا ساعاتی بعد از افطار باز نگه دارند، به طور موقت شب‌هایی را برای نمایش این آثار اختصاص بدهند یا به شکل کلی در ماه رمضان طرح‌های شبانه اجرا کنند. از سویی هنرمندان هنرهای تجسمی، گنجینه غنی‌ای از هنرهای مذهبی را برای ما تدارک دیده و به یادگار گذاشته‌اند که می‌توان با موضوعیت ماه مبارک رمضان این آثار را به معرض دید بگذارند.

حتی می‌توان این پیشنهاد را هم مطرح کرد که در فضاهای عمومی مانند پارک‌ها، تصاویری از این آثار به شکل یک نمایشگاه موقت نصب شود.

یکی از مواردی که مانع می‌شود دست‌اندرکاران این بخش‌ها برای اجرای طرح‌های افطار تا سحر، پیشقدم شوند یا بر آن اصرار داشته باشند مجوزهای اماکن و تامین امنیت فضاست. آن‌ها ممکن است با خود فکر کنند دردسر این کار به سود آن نمی‌چربد.

اما با این وجود یکی از سایت‌های خبری ـ تحلیلی در یکی از گزارش‌های اخیر خود آورده است «گزارش‌های جدی از افزایش وقوع جرم با چنین طرح‌هایی گزارش نشده و به رغم آن که شب در تهران فضای متفاوتی حاکم است، وقایع گسترده‌ای به واسطه باز بودن سالن‌های سینما اتفاق نیفتاده و در واقع آرامش در شب‌هایی که سپری شده، همچون شب‌های رمضان سال‌های پیشین برقرار بوده است.»

چندی پیش طیبه سیاوشی ـ نماینده مجلس ـ نیز با اشاره به اجرای چندین ساله طرح اکران افطار تا سحر در سینماهای تهران، گفته بود «این طرح سال‌هاست که در پایتخت بدون هیچ مشکلی و بهترین شکل برگزار شد و از آنجا که معمولاً فعالیت‌های فرهنگی پس از مدتی برگزاری در پایتخت به شهرهای بزرگ و پس از آن به شهرهای کوچک تسریع پیدا می‌کند لذا بهتر است این الگوی فرهنگی نیز به استان‌های دیگر انتقال پیدا کرده و ماه رمضان را برای مردم با نشاط‌تر کند. تا پیش از این سینماها در ماه رمضان با رکود شدید مالی رو به رو بودند تا جایی که در پرداخت هزینه آب و برق خود نیز می‌ماندند اما اکنون این رونق حتی اگر نسبی باشد به چرخیدن چرخ هنر صنعت نحیفی همچون سینما کمک می‌کند.»