زن در تمدن اسلامی

به نقل از روابط عمومی معاونت برون مرزی رسانه ملی، این برنامه محصول گروه معارف شبکه الکوثر است که جمعه شب ها با دعوت از کارشناسان داخلی و خارجی در خصوص مباحث و موضوعات مختلف پخش می شود. 

گزیده ای از مباحث مطرح شده توسط کارشناسان مدعو برنامه «الوجه الآخر» که در برنامه گذشته اختصاص به موضوع «زن در تمدن اسلامی» داشت، را مرور می کنیم:  

پژوهشگر و نویسنده لبنانی «دلال عباس»؛در اسلام از برابری مطلق زن و مرد سخنی نیست

نویسنده و پژوهشگر لبنانی، نگرش بالا به پایین به زنان در بسیاری از کشورهای اسلامی را ناشی از اجرا نشدن آموزه های دینی دانست.

دکتر دلال عباس در برنامه «الوجه الآخر» گفت: نگرش بالا به پایین به زنان، نگرشی اجتماعی است که در عمل نکردن فقه ها و علما به آموزه های دینی ریشه دارد. سخن گفتن از حقوق و وظایف زنان در اسلام از 43 سال پیش (با انقلاب ایران) آغاز شد و آنچه را در ایران به اجرا درآمد و آموزه هایی را که عملا در قانون اساسی گنجانده شد مشاهده کردیم. این موج بیداری اسلامی، اکثر کشورها را در نوردید.

این نویسنده و پژوهشگر لبنانی افزود: ما می توانیم دو تجربه متناقض درباره رفتار با زنان را با یکدیگر مقایسه کنیم: تجربه ایران و تجربه افغانستان. ولی باید بفهمیم که اسلام از برابری مطلق زن و مرد سخنی نگفته است. قرآن و احادیث صحیح بر موضوع «توازن» بین مرد و زن تمرکز کرده اند نه نگاه بالا به پایین به زنان. در اسلام زن هم به عنوان یک انسان مانند مرد وظایفی دارد. 

دیگر پژوهشگر لبنانی مهمان و مدعو برنامه «نزیهه صالح»؛ تفاوت قانونگذاری در خصوص زنان در کشورهای اسلامی 

پژوهشگر اجتماعی لبنانی در بیان علت متفاوت بودن قانونگذاری درباره زنان و اجرای آن در کشورهای مختلف اسلامی گفت ذهنیت ویژه هر فرهنگ، نقش مهمی در تولید این قانون دارد.

دکتر «نزیهه صالح» گفت: بحث و جدل زیادی درباره نحوه نگرش اسلام به زن و نحوه نگرش زن به اسلام و نحوه اجرای شریعت اسلامی در خصوص زنان وجود دارد. ما معتقدیم مردان فکر می کنند اسلام صد درصد برای آنها و منافع آنها آمده است و آنها در همه چیز آزادی کامل دارند. متاسفانه برخی فقها نیز مردانه عمل می کنند.

این پژوهشگر اجتماعی لبنانی افزود: جوامع عربی و غیرعربی در زمینه اجرای شریعت متفاوت عمل می کنند. به عنوان مثال نگاه به زن در ایران متفاوت از نگاه به زن در کشورهای عربی است. وضع زنان در ایران بهتر از کشورهای عربی است زیرا در کشورهای عربی میراث فرهنگی اقتدارگرایانه ای وجود دارد که بر اساس آن از آنچه درباره زنان در قرآن آمده است در جهت منافع مردها بهره برداری می شود. همین میراث فرهنگی موجب شده است فقها در بسیاری از احکام مربوط به زنان اختلاف نظر داشته باشند.

خانم دکتر صالح ادامه داد: بعضی (فقها) به مردها اجازه می دهند از خروج همسرشان از خانه به منظور دیدار با خانواده اش جلوگیری کنند ولی در عین حال با مسئله صله ارحام چه می کنند؟... در روابط بین مرد و زن باید بده بستان و نرمش و مدارا حاکم باشد. ما نمی گوییم زن و شوهر کاملا باید با هم یکسان باشند زیرا هرکدام شرایط خاص خود را دارند. ولی متاسفانه مردها به علت حضور نداشتن زنان در بخش قانونگذاری و صدور فتوا، از این مسئله در جهت منافع خودشان بهره برداری می کنند. اکنون می بینیم که در ایران برخی تغییرات در این زمینه ایجاد شده است و زنان در ایران از حقوقی برخوردار شده اند که زنان در سایر کشورها از آن محروم هستند. 

«محمدعلی میرزایی» پژوهشگر علوم قرآنی؛ اسلام دین واقع بینانه ای است

«محمدعلی میرزایی» در برنامه «الوجه الآخر» شبکه الکوثر گفت: بدون تردید اسلام دین واقع بینانه است که اهمیت زیادی به مسائل تکوینی و وضعی و موضوعی می دهد. غیرممکن است اسلام در بخش «محکمات» درباره موضوعی سخن گفته باشد که در تناقض با واقعیت وجودی زنان و همچنین واقعیت وجودی مردان باشد. از نظر علمی و واقعیت تکوینی که یکی از مبانی درک اسلام و آیات قرآن و روایات قطعی است، باید به گونه ای مسائل را درک و تفسیر کنیم که موجب بروز تناقض و تفاوت با واقعیت های ادراکی و علمی زنان و مردان از نظر روانی و جسمی و سایر زمینه ها نشود مگر این که احکام و فتواها و نظریاتی مطرح شود که با این روایات علمی دین اسلام همخوانی نداشته باشد که علت آن به ماهیت عقب افتاده زمان جاهلیت بر می گردد که در آن مسائل علمی جایگاهی نداشتند.

این پژوهشگر علوم قرآنی افزود: اما موضوع دوم این است که قرآن کریم بدون استثناء هیچ تبعیضی بین مرد و زن قائل نیست به همین علت است که در مسائل فلسفی و مسائل مرتبط با الهیات، هیچ اختلاف و تبعیضی بین مرد و زن نمی بینیم و هردو به یک شکل مورد خطاب قرار می گیرند.علی میرزایی افزود: موضوع سوم به اخلاقیات مربوط می شود. اگر ما اسلام و رهنمودهای آن را در زمینه های اعتقادی و ایمانی و اخلاقیات و ارزش ها، از فروع دین که به رفتارها مربوط می شود جدا کنیم، می توانیم قطعا به این نتیجه برسیم که در زمینه مسائل اعتقادی و ارزشی هیچ فرقی بین زن و مرد در اسلام نیست. 

برنامه گفت و گو محور «الوجه الآخر» روزهای جمعه هر هفته ساعت 21 به وقت تهران با اجرای علا رضایی و تهیه کنندگی محمدعلی باوی بر روی آنتن شبکه الکوثر است و این برنامه روز بعد ساعت 8:30 صبح بازپخش می شود.