آیا سکوی المپیک شاخص توسعه‌یافتگی کشورهاست؟
زهرا نوری- روزنامه نگار
المپیک به پایان رسید و جدول نهایی با رنکینگ نهایی مشخص شد اما یکی از موضوعات مهم در این مدت، ارتباط ورزش قهرمانی و میزان پیشرفت کشورها بود. مسئله‌ای که به محض افزایش تعداد مدال‌های ایران در المپیک (که دستاورد بسیار بزرگی بود) مطرح شد.
بی‌‌شک ورزش قهرمانی یکی از المان‌ها و شاخص‌های توسعه‌یافتگی است و این موضوع را می‌توان در رویدادهای ورزشی بزرگ جهان به وضوح دید که عمدتاً تیم‌ها و لیگ‌های معتبر از کشورهای توسعه‌یافته هستند.
با این حال، ورزش را در بهترین حالت می‌توان تنها یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی نامید و همان‌گونه که با تک شاخص نمی‌توان در مورد توسعه‌یافتگی یا عدم آن قضاوت کرد، به صرف تعداد مدال‌ها در المپیک و کیفیت آنها نیز نمی‌توان یک کشور را در دستۀ توسعه‌یافتگان قرار داد.
گرچه جای خوشحالی دارد که ایران در بخش ورزشی بالاتر از دیگر کشورهای منطقه و غرب آسیا و حتی بالاتر از کشورهای شمال آفریقا یا برخی کشورهای دیگر قرار دارد و این موضوع را می‌توان و باید یک گام رو به جلو نامید اما ذکر دو نکته مهم است؛ اول اینکه تمام مدال‌ها تنها در دو رشته ورزشی کشتی و تکواندو کسب شد که الحق عملکرد فدراسیون‌ها در این دو رشته بی‌نظیر بود اما فراموش نکنیم به طور خاص کشتی و در 4 دهه اخیر تکواندو همواره در زمرۀ رشته‌های مدال‌آور ایران در رقابت‌های آسیایی، جهانی و المپیک بودند؛ گرچه دو مدال ارزشمند دختران تکواندو را باید بزرگترین دستاورد ایران از المپیک پاریس دانست.
در دیگر رشته‌ها اما موفقیتی حاصل نشد؛ بنابراین اگر حتی ورزش را نماد توسعه‌یافتگی بدانیم، تنها زمانی می‌توان ادعا کرد کشور در این شاخص به مطلوب رسیده که تنوع رشته‌های مدال‌آور بالا باشد؛ همان موضوعی که در مورد کشورهایی مانند چین (با 40 طلا و 91 مدال در مجموع) و ایالات متحده (با 38 طلا و 123 مدال در مجموع) و حتی کشورهای دیگر مانند ژاپن و فرانسه و بریتانیا و غیره نیز صدق می‌کرد (با این توضیح هیچ کشوری در همه رشته‌ها مزیت ندارد).
از طرف دیگر، در این رنکینگ کشورهایی مانند امارات، عربستان، کویت و عمان هیچ مدالی نگرفتند و قطر تنها یک مدال برنز کسب کرد؛ با این حال به طور خاص در مورد اقتصاد، شاخص‌های این کشورها در توسعه‌یافتگی اختلاف چشمگیری با ایران دارد و به هیچ عنوان نمی‌توان ایران را کشوری توسعه‌یافته‌تر از امارات و قطر و عربستان با آن حجم از جذب سرمایه‌گذار خارجی و شرکت‌های بین‌المللی دانست چون اگر ملاک تعداد مدال در المپیک باشد، آن وقت باید بپذیریم که آذربایجان، بحرین، الجزایر، مصر، تونس، مراکش، پاکستان و اردن نیز از این کشورها توسعه‌یافته‌تر هستند. موضوعی که به هیچ عنوان پذیرفته نیست.
جمع‌بندی اینکه قطعاً ورزش قهرمانی که حالا در برخی از رشته‌ها مانند فوتبال و بسکتبال حتی به صنعت هم تبدیل شده، از نمادهای توسعه‌یافتگی است و قطعاً این شاخص زمانی قابل تأمل است که در موفقیت‌های ورزشی تنوع رشته‌ای وجود داشته باشد. با همین قطعیت هم باید اذعان کرد که ورزش تنها شاخص توسعه‌یافتگی نیست و موفقیت در یک رشته در یک رویداد بین‌المللی نمی‌تواند به معنا توسعه‌یافتگی تلقی شود.
ارسال نظر