آب تهران در وضعیت قرمز

 بسیاری از شهروندان در شبکه‌های اجتماعی از افت فشار، قطعی آب و عدم اطلاع‌رسانی صحیح و به‌موقع دولت در این زمینه گلایه می‌کنند. تداوم قطعی آب موجب استقرار تانکرهای آب‌رسانی در برخی نقاط شهر تهران شده است. موضوع قطعی آب در تهران موجب شده که حتی آب معدنی نیز کمیاب شود. علاوه بر قطعی آب، قطعی برق نیز بر مشکلات شهروندان افزوده است. در این گزارش به جواب مسئولان و راهکارهای آنها برای حل مشکل قطعی آب تهران پرداختیم.

ورود رئیس‌جمهوری به موضوع قطعی آب پایتخت

قطعی آب در تهران موجب سرگردانی مردم با دبه آب در خیابان‌های پایتخت شده است. برخی مقامات و مسئولان در شهرهای مختلف در خصوص قطعی آب و برق گسترده توضیحاتی ارائه کردند. مدت زمان طولانی از قطعی آب در مناطق مختلف تهران می‌گذرد و این موضوع شرایط زندگی شهروندان را بسیار بحرانی کرده است. شرکت آب و فاضلاب نیز در خصوص قطعی آب در شهرهای مختلف کشور چند اطلاعیه‌ صادر کرد. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری نیز به بحران قطعی آب و افت فشار آب در تهران ورود کرد و دستور تسریع در حل کامل مشکل افت فشار آب در برخی مناطق تهران، را داد. پایگاه اطلاع رسانی دولت نوشت: «سید ابراهیم رئیسی، ‌رئیس‌جمهوری۲۳ خرداد در ونزوئلا و در بین ملاقات‌ها و برنامه‌های متعدد خود، در تماس تلفنی با معاون اول و وزیر نیرو، موضوع افت فشار آب در برخی مناطق تهران را پیگیری و بر تسریع در حل کامل مشکل تاکید کرد.»

ماجرای قطعی و آلودگی آب‌های تهران

به‌نظر می‌رسد علت وقوع این قطعی‌های پراکنده که در چند روز متوالی در حال بروز است، تنها مقوله رشد مصرف نباشد و بروز اشکال در شبکه آبرسانی در بخش تامین یا توزیع به‌ویژه در غرب تهران محتمل به‌نظر می‌رسد. اگر علتی فنی در بروز اختلال در آبرسانی پایتخت از روز جمعه نقش آفرین باشد، باید شرکت آب و فاضلاب استان تهران، مجموعه آبفا و وزارت نیرو نسبت به عدم اطلاع رسانی در این زمینه، پاسخگوی افکار عمومی باشند.به گفته تعدادی از شهروندان، علت این اتفاق وقوع سیلاب در روز جمعه است که پس از تخریب بخشی از جاده چالوس، تونل‌های این مسیر گل‌‌آلود شدند و بخشی از این گل به سد کرج منتقل شده که در نهایت منجر به آلوده شدن آب سد کرج و از کار افتادن توربین‌های این سد شد.

طبق صحبت‌های یکی از کارشناسان مدیریت منابع آب و مطلع از وضعیت آب سد کرج، «در سیلاب‌های اخیر زمین لغزشی در حاشیه بستر رودخانه کرج رخ داد و توده‌ای عظیم از سنگلاخ و کلوخه، از بدنه کوه کنده شد، لغزید و بستر رودخانه کرج را مسدود کرد.»آنطور که این کارشناس گفته بود، طول این توده را ۳۰۰ متر و عرض آن را حدود ۲۰۰ متر است که در مقابل سد تخریب شد و ابعاد هر کدام از سنگلاخ‌ها نیز به اندازه یک خودرو سواری بود. براساس اظهارات این کارشناس مدیریت منابع آب، زمانی که بستر رودخانه کرج با حجم زیاد آوار مسدود شود، آب نمی‌تواند از سد کرج به پایین‌دست انتقال پیدا کند که به از دسترس خارج شدن سامانه‌هایی که آب غرب و شمال غرب تهران را تامین می‌کنند، منجر شد.

این کارشناس با اعلام اینکه در سیلاب اخیر با اتفاق عجیبی روبه‌رو شدند: علاوه بر اینکه توده جلوی آب را گرفته بود، ماشین‌آلات نیز امکان حرکت نداشتند که این اتفاق حدود ۱۰۰ هزار مشترک را با مشکل مواجه کرد.

۱۲۲: باید برای وصل مجدد آب صبور باشید!

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه آب تهران مشکل آلودگی زیست محیطی ندارد، گفت: جاری شدن سیلاب و ریزش بخشی از رودخانه کرج دلیل قطعی آب و افت فشار در برخی مناطق بوده است.علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهارکرد: ریزش بخشی از رودخانه کرج دلیل کاهش افت آب و قطعی آن در برخی از نقاط تهران بوده است. در واقع منابع آب ورودی به تهران از طریق سد کرج دلیل این مشکل بوده که اکنون رفع شده است. او افزود: آب تهران مشکل آلودگی زیست محیطی ندارد و این موضوع دلیل قطعی آب نبوده است.

اطلاعیه شرکت آب و فاضلاب تهران

شرکت آب و فاضلاب تهران در خصوص افت فشار آب در برخی مناطق تهران در اطلاعیه‌ای، عنوان کرد: «بر اثر بارش باران، جاری شدن سیلاب و رانش گسترده زمین و کوه در حوالی جاده چالوس، مسیر انتقال آب از سد امیرکبیر به تاسیسات آبرسانی تهران در بستر رودخانه کرج مسدود شده بود.در پی این حادثه، بلافاصله گروه‌های عملیاتی به همراه تجهیزات و ماشین‌آلات در منطقه حاضر شدند و عملیات رفع انسداد مسیر باتلاقی رودخانه آغاز شد. با تلاش شبانه‌روزی و بسیج امکانات، هم‌اکنون مسیری از میان توده‌های عظیم سنگ به همراه گل و لای در بستر رودخانه ایجاد و آب در مسیر رودخانه جاری شده است.» افزون بر این اقدامات در این مدت بخش قابل توجهی از نیاز شبکه از طریق سامانه‌های دیگر آبرسانی تامین شد تا از گسترش محدوده‌های افت فشار جلوگیری شود.از سوی دیگر در حالی که مسئولان شرکت آبفا از شهروندان می‌خواهند تا وضعیت فشار آب را در مناطق خود را از شماره ۱۲۲ که مربوط پاسخگویی به مشترکان آب شرکت تامین و تصفیه آب و فاضلاب تهران است پیگیری کنند، اما تماس‌های خبرنگاران نشان می‌دهد که امکان دسترسی به این شماره فراهم نیست و مسئولی از این سازمان پاسخگو نبوده است. تماس‌های مردمی نیز حاکی از این است که پاسخ سامانه ۱۲۲ به مشترکانی که با قطع آب مواجه شده بودند، یک پاسخ یکسان و مشخص بود «با افت فشار ناشی از افزایش مصرف مواجهیم و باید برای وصل مجدد آب صبور باشید.»

منتظر جیره‌بندی آب در تهران باشید

در همین حال آبفای تهران نیز اعلام کرد؛ بر اثر بارش باران، جاری شدن سیلاب و رانش گسترده زمین و کوه در حوالی جاده چالوس، مسیر انتقال آب از سد امیرکبیر به تاسیسات آبرسانی تهران در بستر رودخانه کرج مسدود شده بود.

مدیر دفتر بهره‌برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد نیز درباره احتمال جیره‌بندی و قطعی آب در تهران و گفت: باوجود افزایش مصرف و کاهش بارندگی‌ها برنامه‌ای برای جیره‌بندی و یا قطع آب در تهران وجود ندارد، اما در صورت ادامه افزایش مصرف آب احتمال کاهش فشار آب در برخی از شبکه‌ها وجود دارد.

علی‌اکبر ملکوتی، مدیر دفتر بهره‌برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد با بیان اینکه تهران طی سه سال پی‌درپی خشکسالی را تجربه می‌کند و همین مسئله موجب شده تا منابعی که به عنوان منابع سطحی تامین‌کننده آب شرب شهروندان ساکن در شهر تهران است در پشت سدها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند، اظهار کرد: میزان ذخایر سدهای تهران در مقایسه با سال گذشته کاهش یافته و از سال آبی جاری تا کنون تنها حدود ۱۰۳.۵ میلیمتر بارندگی در حوضه‌های آبریز را شاهد بودیم.

او با بیان اینکه میزان بارش‌هادر مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۲.۹ درصد کاهش داشته است و باید توجه داشت که سال قبل نیز سال آبی خشکی بود، گفت: میزان بارش‌ها در مقابسه با مدت متوسط بلند مدت نیز ۳۹ درصد کاهش یافته است، به دلیل بارش‌ها خداوند را شاکر هستیم اما باید در جریان باشید که این بارندگی‌ها به صورت برف بوده و به دلیل اینکه سرما در ارتفاعات حاکم است مانع از ذوب برف و آورد آب پشت سدها در شرایط فعلی می‌شود.مدیر دفتر بهره‌برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد با تاکید بر اینکه همچنان نیازمند مدیریت و کنترل مصرف در شهر تهران هستیم، اظهار کرد: منابعی که در شهر تهران برای تامین آب شرب درنظر گرفته می‌شود عمدتا از منابع آب سطحی است، این منابع محدود هستند و باید رویکرد مصرف تغییر کند، از آب شرب برای مصارف غیرضرور استفاده نشود.ملکوتی با اشاره به سنت خانه‌تکانی و افزایش مصرف آب در این ایام، گفت: در این شرایط لازم است که از شرایط جایگزین استفاده کنیم، از آب شرب برای شستشو در و پنجره حیاط و... استفاده نشود و از روش‌های کم آب‌بر بهره ببریم چراکه منابعی که اکنون به‌صورت محدود در اختیار ما است باید به آیندگان تحویل داده شود.

او با اشاره به میزان مصرف آب در شرایط کنونی، گفت: مصرف لحظه‌ای آب ۵۲ هزار لیتر بر ثانیه در روزهای گذشته ثبت شد، این عدد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و نباید میزان مصارف بیش از متوسط ۳۶ هزار لیتر باشد، شهروندان باید میزان مصرف را مدیریت کنند، هرچه بیشتر بتوانیم مدیریت کنیم شرایط بهتر خواهد بود.

مدیر دفتر بهره‌برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد تصریح کرد: علی‌رغم افزایش مصرف هیچ برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب در تهران وجود ندارد اما هرچه مصرف افزایش پیدا کند برای اینکه بتوانیم تامین آب در شهر تهران را داشته باشیم نیاز داریم که روزانه ذخیره‌های مخزن را به اندازه حداقل یک میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب داشته باشیم، هرچقدر شهروندان آب بیشتری مصرف کنند حجم مخازن شهر تهران که به صورت شبانه‌روز ذخیره می‌شود کاهش پیدا می‌کند و این موضوع منجر به افت فشار در برخی از شبکه‌ها می‌شود.

ملکوتی با اشاره به لزوم توجه به مدیریت مصرف، گفت: افزایش دما منجر به افزایش مصرف خواهد شد پس لازم است میزان مصرف کنترل شود تا منابع به‌طور صحیح توزیع شود. به گفته مدیر دفتر بهره‌برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد تاکنون میزان بارش‌ها کمتر از سال قبل بوده و باید متوسط ۳۰۰ متوسط بارندگی در تهران داشته باشیم تا از منابع پایدار برخوردار باشیم، تا کنون ۱۰۳.۵ میلیمتر بارندگی در تهران را شاهد بودیم که در مقایسه با سال قبل که سال خشکی نیز بوده میزان بارش‌ها کاهش یافته است.

سخن پایانی

آبگیر بیلقان مهم‌ترین نقطه تامین و انتقال آب شرب شهر تهران محسوب می‌شود. این آبگیر، آب مورد‌نیاز را از سد امیرکبیر به‌صورت رودخانه و روباز‌ و از سد طالقان به وسیله لوله آب با قطر ۱۸۰ سانتی‌متری منتقل می‌کند. برخی معتقدند مشکل قطعی آب تهران به‌زودی حل خواهد شد؛ چون مشکل بعد از وقوع سیل رخ داده و گل‌ولای بخشی از سیستم توزیع آب و توربین‌های مخزن آب را دچار اختلال کرده و رفع این مشکل در دستور کار قرار دارد.‌ اما به دلیل حجم گل‌ولای جمع‌شده در پشت مخزن فرآیند جمع‌آوری گل‌ولای طولانی شده است. برخی دیگر نیز معتقدند این مشکلی ادامه‌دار است و در تابستان به دلیل کمبود ذخایر آب و کاهش آب موجود در پشت سد‌ها، این روند ادامه خواهد داشت. مانند مناطق اسکندری، شهران و...! برخی هم به شهرهایی مانند اصفهان و در جنوب کشور اشاره می‌کنند که سال‌هاست با مشکل تامین آب مواجه بوده و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند و با حضور در صف آب آشنایی دارند.