توپ فوتبال در زمین سینما

هر چهار سال در زمان برگزاری جام جهانی فوتبال برای مدتی همه‌ی اتفاقات در کشور تحت تاثیر این جریان قرار می‌گیرد و همه چیز در ارزیابی با این اتفاق سنجیده می‌شود. امسال نیز با شروع جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ روسیه از ۲۴ خردادماه فضای قالب کشور ورزشی و فوتبالی شده است.

یکی از حوزه‌هایی که در این ایام تحت تاثیر بازی‌ها قرار گرفته است، سینما و میزان استقبال از فیلم‌های سینمایی است. امسال با تصمیمی که شورای صنفی نمایش گرفت قرار بر این شد که تعدادی از بازی‌های جام جهانی در سالن‌های سینمایی نیز نمایش داده شود که از جمله آن سه بازی ایران و سه بازی فینال جام جهانی است.

به گفته یکی از سینماداران این تصمیم شاید در نهایت باعث شود که شور و هیجان موجود در فوتبال بتواند بر سینمای کشور هم تاثیر بگذارد و شاید بتوان از این ظرفیت فوتبال به نفع سینمای کشور استفاده کرد با این حال از آنجایی که فوتبال از جمله ورزش‌های پرطرفدار است، باعث شده است که میزان فروش فیلم‌ها در گیشه سینما کاهش محسوسی پیدا کند و مردم رغبت و یا حتی فرصتی برای دیدن فیلم‌ها سینمایی نداشته باشند.

نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که چگونه باید از ظرفیتی که فوتبال به صورت بالقوه در خود دارد به نفع سینمای کشور استفاده کرد و بتوان از این راه شور و حال گذشته را به این صنعت برگرداند و دوباره مردم را مقابل پرده نقره ای سینما نشاند و چگونه باید این یک ماهی که جام جهانی برگزار می شود را پشت سر گذاشت تا ضربه کمتری به صاحبان آثار سینمایی که در این مدت روی پرده سینما بودند زده شود.

برای ارزیابی این فرایند و اطلاع از اینکه جام جهانی فوتبال چه مقدار بر سینمای کشور تاثیر گذار بوده، نظر تعدادی از سینماگران را در این زمینه جویا شدیم.

شورای صنفی نمایش عدالت را رعایت کند

عبدالله علیخانی که پخش و تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «دشمن زن» را بر عهده دارد و شروع اکران این فیلم تقریبا همزمان با آغاز جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ روسیه بوده است، درباره تاثیر بازی‌ها بر فروش و استقبال از فیلم‌ها به ایسنا گفت: قطعا شروع جام جهانی فوتبال بر میزان استقبال از سینما و فروش فیلم‌ها تاثیر زیادی داشته است ولی به هر حال سینما که نمی‌تواند به خاطر این اتفاق درب سالن‌های خود را ببندد و باید به اکران فیلم‌هایش ادامه دهد.

او سپس با تاکید بر اینکه "هر کدام از فیلم‌سازان قبل از شروع اکران فیلمشان پیش‌بینی تاثیر جام‌جهانی فوتبال بر میزان استقبال از فیلمشان را داشته‌اند" گفت: قطعا همه فیلمسازان می‌دانند که فوتبال شرایطی را در جامعه ایجاد می‌کند که تمام افراد و خانواده‌ها را خانه نشین می‌کند و این یک اتفاق کاملا طبیعی است. در واقع مخاطب پیش خودش فکر می‌کند که فوتبال فقط یکبار پخش می‌شود و زنده است اما فیلم‌ها روی پرده خواهند بود و فرصت تماشای آنها هست.

علیخانی با اشاره به پخش فوتبال در سینماها نیز اظهار کرد: طبیعی است که در بازه زمانی جام جهانی فوتبال از میزان فروش فیلم‌ها کاسته شود زیرا که پخش بازی‌ها دقیقا در ساعت‌هایی است که از جمله پرمخاطب‌ترین ساعات استقبال از سینماها بوده است و این درحالی است که پخش بازی‌ها در سینما فقط در یک سانس است و بازی‌های محدودی هم نمایش داشتند، بنابر این به تنهایی آن‌چنان تاثیری بر روی فروش فیلم‌ها نداشته است.

این پخش کننده با بیان اینکه «فیلم «دشمن زن» تاکنون که حدود ۱۰ روز از شروع اکران آن می‌گذرد در تهران ۴۲۰ میلیون تومان و در شهرستان‌ها نیز ۳۶۰ میلیون تومان فروش داشته است» تصریح کرد: در این حالت شورای صنفی نمایش اگر بخواهد عدالت را رعایت کند باید تدابیری بیندیشد که کمکی به این فیلم‌ها که اکنون روی پرده سینما هستند، بشود و از آنها حمایت کند.

آیا کاهش مخاطب فقط به خاطر فوتبال است؟!

علی سرتیپی نیز درباره شرایط فروش فیلم‌ها در این بازه زمانی به ایسنا گفت: قطعا شروع جام جهانی فوتبال تاثیر منفی بر فروش گیشه فیلم‌های سینمایی گذاشته است و روزهایی که ایران بازی دارد به شدت با کاهش مخاطب مواجه شده‌ایم. البته در روزهای دیگر نیز استقبال از سینماها تفاوت چندانی ندارد بنابر این باید بررسی شود تا ببینیم آیا مشکل دیگری هم وجود دارد یا فقط تاثیر فوتبال است؟!

این پخش کننده و سینمادار در ادامه گفت: با این اوصاف در این میان فیلم‌هایی هم هستند که با وجود آنکه زمان زیادی از اکران آنها نگذشته است اما فروش خوبی داشتند. اما به صورت کلی فضای سینما اُفت داشته است و امیدوارم به زودی به روند قبل‌مان باز گردیم. سینماها در خردادماه امسال نسبت به خرداد سال گذشته‌ کاهش فروش نداشتند اما به لحاظ تماشاگر با افت مواجه شدیم. در این میان استقبال از پخش فوتبال در سینماها بسیار فوق العاده بوده حتی شاید به طنز بتوانیم بگوییم شرایط فروش و پیش فروش بلیت‌ بازی‌ها در سینما با زمانی که یک شرکت خودرو سازی سایتش را برای فروش خودروهایش باز می‌کند، برابری می‌کند.

پخش فوتبال برای سینمادارها سود ندارد

مدیر پردیس سینمایی آزادی با تاکید بر اینکه "بحث فوتبال برای ما به یک مساله ملی تبدیل شده است" اظهار کرد: در ایام جام جهانی تمام فکر مردم را بازی‌ها فوتبال و به مخصوص بازی‌های تیم ملی ایران شکل می‌دهد؛ سینما هم از این امر مستثنی نیست و قطعا جام جهانی فوتبال تاثیر مستقیمی بر سینما گذاشته و فروش‌ها را تنزل داده است. فوتبال به یک مساله ملی برای ما تبدیل شده است بنابر این نمی‌توانیم نسبت به این امر بی‌تفاوت باشیم و برخلاف جهت آب شنا کنیم شاید فقط باید بتوانیم این شرایط را مدیریت کنیم تا وضع‌مان از آنچه که هست بدتر نشود. اگر تیم‌مان به مرحله بالاتر راه پیدا نکند مقداری از حساسیت‌ها کاهش پیدا خواهد کرد و فقط افراد خاصی جام جهانی را دنبال خواهند کرد. به نظر می‌رسد از دوشنبه این هفته که بازی ایران با پرتغال است وضعیت سینماها بهتر می‌شود و اگر تیم ما به مراحل بالاتر راه پیدا کند که هیچ؛ اما اگر راه پیدا نکند، مقداری از حساسیت‌ها کاسته می‌شود.

رضا سعیدی‌پور در ادامه بیان کرد: پخش فوتبال برای ما سینمادارها سود ندارد و فقط ضرر است. در دو نیمه ۴۵ دقیقه‌ای حساب کنید یک تماشاچی چندبار از جای خود بلند می‌شود و بعد دوباره با شدت روی صندلی‌اش بر می‌گردد. احساسات در بازی ها بسیار زیاد است و هیجانات ایجاد شده به امکانات سینما، هزینه بسیاری وارد می‌کند و خیلی‌ها الان متوجه این اتفاقات نیستند.

او همچنین افزود: نکته دیگر این است که در بین بازی‌های پخش شده در سینماها فقط یک بازی در زمان اکران فیلم‌ها بوده است و دیگر بازی‌ها که از ساعت ۱۰ به بعد هستند در واقع در زمان تعطیلی بیشتر سینماها بوده و بازی بعدی که روز دوشنبه است هم جزء روزهای خلوتی سینماها است. بنابر این سینماها از یک فضای خالی استفاده کرده‌اند و مردم را به سینما کشانده‌اند و نه در اوج کاری سینما. در مدت زمانی که هم مردم در سینما هستند به دلیل وجود تبلیغات مختلف، مخاطب از فیلم‌های روز سینما اطلاع پیدا می‌کنند. بنابر این همه اهالی سینما از این اتفاق نفع می‌برند و حتی قرار است تهیه کنندگانی که در این سانس‌ها فیلم داشتند بخشی از عواید فروش بازی‌ها به آنها اختصاص پیدا کند. نکته پایانی هم این است که شرایط فروش بلیت‌ها در سینمای ما به شیوه‌ای است که اگر همان فیلم قرار بود اکران شود، شاید تعداد مخاطبان آن به سختی به یک عدد دو رقمی می‌رسید.

اگر فیلمی تولید شود ولی بازگشت سرمایه نداشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟!

غلامرضا فرجی از اعضای هیئت مدیره انجمن سینماداران نیز در خصوص ارزیابی‌اش از شرایط جام جهانی فوتبال و تاثیر آن بر فروش گیشه‌ی سینماها گفت: در ایام جام جهانی تب و تاب فوتبال همه کشورهای دنیا را در برگرفته است و مردم ایران هم عرق زیادی به فوتبال دارند، مخصوصا که اکنون به بحثی ملی هم تبدیل شده است.

او ادامه داد: اتفاقی که اکنون در سینمای ما مخصوصا برای فیلم‌هایی که در نوبت دوم اکران نوروزی و پس از آن روی پرده رفتند این است که بخشی از آثار در جذب مخاطب موفق نبودند؛ البته این اتفاق فقط به خاطر فوتبال و جام جهانی نیست بلکه علل دیگری مانند بحث تبلیغات این فیلم‌ها در کنار اینکه شاید خود فیلم توانایی جذب مخاطب را نداشته است نیز دخیل بوده است.

مدیر پخش حوزه هنری با بیان اینکه "شاید به توان گفت که امسال بین سه تا پنج درصد نسبت به سال گذشته به لحاظ کمّی و آماری کاهش فروش داشتیم" اظهار کرد: این روزها اخبار ضد و نقیضی به لحاظ آمار فروش پخش می‌شود. اما این را میتوان حس کرد که در مقایسه همین زمان با سال گذشته ما افت داشتیم که البته طبیعی است زیرا که در این مدت زمانی، هم بازیهای فوتبال را داشته ایم و هم ماه رمضان که هردو از عوامل کاهش مخاطب در سینماها هستند.  بااین حال اکثر تهیه‌کنندگان و سینماگران معتقدند که فیلمی که پرفروش و پرمخاطب است  زمان برایش مهم نیست و مخاطب در هر شرایطی دنبال دیدن آن خواهد رفت.

فرجی در پایان گفت: ما در سینما تولیدمان را بالا برده‌ایم اما وقتی فیلمی تولید شود ولی بازگشتی نداشته باشد چه اتفاقی رقم خواهد خورد؟ این بحث به آیین نامه‌ای که امسال برای اکران فیلم‌ها تصویب شد و همچنین به تب و تاب جام جهانی نیز برمی‌گردد.