آیا دولت ائتلافی آلمان در آستانه فروپاشی است؟

هورست زهوفر، وزیر کشور آلمان و رئیس اتحادیه سوسیال مسیحی در گفت‌وگویی با روزنامه زوددویچه آشکار کرد که قصد ندارد از سیاست‌های سخت‌گیرانه خود درباره نحوه برخورد با متقاضیان پناهندگی عقب‌نشینی کند.

زهوفر به تازگی طرحی ارائه کرده که مطابق آن پناهجویانی که قصد ورود به خاک آلمان را دارند، اما در یک کشور دیگر اتحادیه اروپا تقاضای پناهندگی داده‌اند، باید از منطقه مرزی به همان کشور بازپس فرستاده شوند.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان که به خاطر سیاست‌های مداراجویانه خود در قبال پناهجویان، به خصوص در سال ۲۰۱۵ با انتقادهای زیادی از سوی محافظه‌کاران روبرو شده با این طرح به شدت مخالفت کرده و معتقد است که برای حل معضل پناهجویان باید به دنبال راهکاری در سطح اتحادیه اروپا بود.

قرار است سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در دیدار خود در بروکسل در مورد این مسئله به رایزنی بپردازند. آنگلا مرکل در آستانه این ملاقات به وزیر کشور دولت ائتلافی هشدار داد که به جایگاه و حیطه اختیارات صدراعظم آلمان احترام بگذارد و از پافشاری بر طرح‌هایی که با سیاست‌های اعلام شده او درباره پناهجویان مغایرت دارد پرهیز کند.

هورست زهوفر می‌گوید، صدراعظم آلمان تلاش می‌کند مانع اجرای طرح او برای بازگرداندن متقاضیان پناهندگی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در آنجا تقاضای خود را ثبت کرده‌اند شود. او می‌افزاید: ما چنین چیزی را نخواهیم پذیرفت.

رئیس اتحادیه سوسیال مسیحی تأکید کرده که اگر در نشست سران اتحادیه اروپا بر سر راه حلی که تاثیری مشابه طرح یاد شده داشته باشد توافق نشود، او بر سر موضع خود خواهد ماند.

زهوفر افزود که مسأله بر سر اتخاذ تدبیرهایی است که بر اساس آن بتوان به شکل موثری متقاضیان پناهندگی را از سر مرز به اولین کشور عضو اتحادیه اروپا که مشخصاتشان در آن به ثبت رسیده بازگرداند.

حزب محافظه‌کار سوسیال مسیحی که از شش دهه پیش ریاست دولت محلی در ایالت بایرن را در اختیار دارد چندی پیش تهدید کرده بود که اگر آنگلا مرکل تا پایان ماه ژوئن (حدود یک هفته دیگر) طرح پیشنهادی این تشکل در مورد متقاضیان پناهندگی را نپذیرد، این سیاست‌ها را به طور مستقل در مرزهای جنوبی آلمان در بایرن به اجرا می‌گذارد.

چنین اقدامی می‌تواند به معنای فروپاشی ائتلاف بزرگ در برلین باشد. دو حزب محافظه‌کار سوسیال مسیحی و دموکرات مسیحی و حزب سوسیال دموکرات آلمان این ائتلاف را تشکیل می‌دهند.

قرار است روسای ۱۶ دولت از ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا امروز (یک‌شنبه) در پایتخت بلژیک ملاقات و درباره یک راه حل مشترک اروپایی برای مسئله پناهجویان رایزنی کنند.

برخی ناظران تاکید زهوفر و اتحادیه سوسیال مسیحی بر برخورد سختگیرانه با پناهجویان را بی‌ارتباط با انتخابات پیش رو در ایالت بایرن نمی‌دانند.

در انتخابات سال گذشته پارلمان فدرال آلمان (بوندس‌تاگ) حزب "آلترناتیو برای آلمان" که موضع‌گیری‌ها و شعارهای تند علیه سیاست پناهندگی آنگلا مرکل در برنامه خود دارد موفق شد ۱۳ درصد آرا را کسب کند و به بزرگترین فراکسیون اپوزیسیون در مجلس تبدیل شود.

از همان زمان این بحث در میان محافظه‌کاران ایالت بایرن بالا گرفت که باید سیاست‌های راستگرایانه را در برنامه‌های حزبی گنجاند و ابتکار عمل را از جریان‌هایی مانند "آلترناتیو برای آلمان" گرفت.

دو اتحادیه سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی آلمان به طور سنتی در پارلمان فدرال فراکسیون مشترکی دارند که ادامه اخلاف‌های اخیر می‌تواند به گسست تاریخی این هم‌پیمانی منجر شود.

گرچه برخی از شخصیت‌های حزب سوسیال دموکرات احتمال فروپاشی دولت ائتلافی و برگزاری انتخابات زودرس را ممکن ارزیابی می‌کنند، بر هم خوردن ائتلاف بزرگ الزاما به معنای از دست رفتن پست صدراعظمی برای آنگلا مرکل نخواهد بود.

حزب سبزها، به طور تلویحی اعلام آمادگی کرده در صورت از هم پاشیدن اتحاد دو حزب محافظه‌کار، با یک دولت ائتلافی جدید همکاری کند. سال گذشته نیز مذاکراتی میان حزب سبزها، حزب دموکرات آزاد و احزاب محافظه‌کار برای تشکیل دولت انجام شد که سرانجام بی‌نتیجه ماند.

ظاهرا حزب سوسیال دموکرات که سابقه همکاری با حزب سبزها در دولت‌های مرکزی و ایالتی را دارد با جایگزینی این جریان با تشکل تحت ریاست هورست زهوفر در دولت ائتلافی چندان مخالفتی ندارد.

با این همه نتیجه رایزنی‌های فردا و مذاکرات آینده رهبران اتحادیه اروپا بر سر سیاست‌های پناهندگی می‌تواند نقشی اساسی در کاهش یا تشدید اختلاف میان مرکل و زهوفر داشته باشد.