عربستان در یمن چه می‌کند؟

سوال‌های کلیدی درباره تجاوز عربستان به یمن و همدستی انگلیس در آن وجود دارد.

چرا عربستان به یمن حمله کرد؟

عربستان حوثی‌ها را نماینده ایران در نظر می‌گیرد و مدعی شده به منظور مهار پیشروی‌های آنها علیه نیروهای رئیس جمهور فراری یمن، در این کشور مداخله کرده است. حمله عربستان به یمن در عین حال در حمایت از نیروهای وفادار به منصور هادی است که در نهایت می‌خواهند شهر صنعاء پایتخت یمن را از حوثی‌ها پس بگیرند.

آیا در یمن نقض قوانین انسان دوستانه اتفاق افتاده است؟

ائتلاف تحت رهبری عربستان بارها از سوی گروه‌های حقوق بشری متهم به دست زدن به حملات هوایی غیرقانونی به اهداف غیرنظامی شده و آنها می‌گویند برخی از حملات در حد جنایات جنگی هستند. ریاض تاکید کرده که تمام تلاشش را برای اجتناب از تلفات غیرنظامیان انجام داده اما یک کمیته کارشناسی سازمان ملل بعد از بررسی 10 حمله هوایی عربستان در ژانویه گزارش داد، حتی اگر عربستان و ائتلاف تحت امر آن، اهداف نظامی مشروع را هدف گرفته باشند خیلی بعید است که اصول و قوانین انسان دوستانه بین‌المللی از جمله قانون متناسب بودن و احتیاط را در این حملات رعایت کرده باشند.

این کمیته عنوان کرد که تکذیبیه‌های عربستان در قبال دست داشتن در این حملات هوایی مشخص باورکردنی نیست و کسانی که مسئول برنامه ریزی، دستور و اجرای این حملات هستند، ویژگی‌هایی که از سوی سازمان ملل تحریم شوند را دارند.

آیا انگلیس همدست عربستان است؟

انگلیس سلاح‌هایی را به عربستان داده و سربازان این کشور را در موضوع هدف‌گیری آموزش داده که گروه‌های حقوق بشری به همراه قانونگذاران اپوزیسیون، انگلیس را دارای بخشی از مسئولیت در وقوع تلفات غیرنظامی در یمن دانسته‌اند. دولت با حمایت دادگاه عالی استدلال می‌کند که دادن تسلیحات به عربستان نقض کننده قوانین مربوط به مجوزهای صادرات سلاح‌های انگلیسی نیست چراکه هیچ ریسک آشکار از بابت نقض جدی قوانین انسان دوستانه از سوی ائتلاف عربستان وجود ندارد. وزرا انکار می‌کنند که نیروهای انگلیس در حال آموزش دادن به عربستانی‌ها در زمینه یافتن اهداف خاص هستند. هرچند که آنها قبول کردند که بعد از یک حمله افسران انگلیس می‌توانند به مشاوره دادن درباره سیاست‌های آتی هدف‌گیری بپردازند.

دسترسی به کمک‌ها چه می‌شود؟

عربستان حریم هوایی، دریایی و زمینی یمن را از نوامبر 2017 بسته است و به این ترتیب یکی از شریان‌های حیاتی کمک‌رسانی به ده‌ها هزار یمنی قحطی زده را قطع کرد. در ماه دسامبر عربستان اعلام کرد که محاصره بندر حدیده یمن را که اصلی‌ترین بندر برای دریافت کمک‌های انسان دوستانه در غرب و مرکز یمن است، باز می‌کند.

در ماه ژانویه نیز عربستان اعلام کرد کمک‌هایی را به یمن اختصاص می‌دهد. با این حال گروه‌های حقوق بشری همچنان مبارزه می‌کنند تا دسترسی نامحدود به بندرهای سراسر یمن برقرار شود.

آیا اقدام نظامی عربستان در دفاع از منصور هادی حمایت سازمان ملل را دارد؟

سازمان ملل دولت منصور هادی را که در حال حاضر در تبعید در ریاض به سر می‌برد به رسمیت می‌شناسد. با این حال حمایت‌ها از جایگاه انگلیس–آمریکا در سازمان ملل در حال تزلزل است. روسیه در پایان فوریه یک قطعنامه انگلیس در شورای امنیت که در آن ایران به "نقض تحریم تسلیحاتی یمن" محکوم شده بود را وتو کرد. این در حالی است که این قطعنامه مدعی شده بود که ایران موشک‌های مورد استفاده حوثی‌ها که به سمت ریاض شلیک می‌شوند را تامین کرده است.

شورای امنیت سازمان ملل به جای آن یک قطعنامه ملایم‌تر روسیه را تصویب کرد که تحریم تسلیحاتی را برقرار نگه می‌داشت اما هیچ اشاره ای به اعمال تحریم علیه ایران به خاطر "تامین موشک" (آنگونه که در پیش‌نویس قطعنامه انگلیس آمده بود) نکرده است. روس‌ها گفتند ادعاها درباره اینکه ایران موشک‌ها را تامین کرده بررسی نشده‌اند. این در حالی است که ممکن است عربستان از این اتفاق و وتوی روسیه برداشت کند که سازمان ملل نمی‌تواند بحران یمن را حل کند.

آیا آتش‌بس در یمن قابل دسترسی است؟

در ماه‌های اخیر دو اتفاق به تنش‌ها در جنگ به بن‌بست رسیده در یمن هرچه بیشتر دامن زد. در ماه دسامبر حوثی‌ها در شهر صنعاء با وجود آنکه این شهر را در 2014 با کمک نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح به دست آورده بودند اما این رئیس‌جمهور سابق یمن را کشتند.

حوثی‌ها او را به خیانت و تغییر جبهه و در پیش گرفتن رویکرد آشتی جویان در قبال عربستان متهم کردند. در ژانویه شبه‌نظامیان وفادار به شورای انقلابی جنوب که به دنبال استقلال است کاخ ریاست جمهوری را در شهر عدن محاصره کردند. این شهر محل استقرار دولت ممنصور هادی که در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شده، است.

حضور آنها از جمله موجب شد که نخست وزیر فرار کند و نشان داد که میان این دو گروه دیگر هیچ هم‌پیمانی برای جنگیدن علیه حوثی‌ها وجود ندارد. عربستان سعودی هنوز از هدفش برای پیروزی نظامی دست برنداشته اما اختلافاتش با امارات متحده عربی، بزرگترین هم‌پیمانش در خاورمیانه و شریکش در ائتلاف تجاوز به یمن بر سر اینکه اقدامات بعدی چگونه باشد تشدید شده است و به این ترتیب دستیابی به راه حل سخت‌تر شده است.

اخیرا گزارش شد که امارات متحده عربی موضعی نزدیک به شورای انتقالی جنوب داشته و جلوی فرستادن پول برای پرداخت حقوق کارمندان دولت تحت رهبری عربستان در یمن را گرفته است.

انگلیس در پشت صحنه تلاش می‌کند تا در این وضعیت پیشرفت به وجود آید. در ماه فوریه انگلیس از نفوذ دیپلماتیکش استفاده کرد تا انتصاب مارتین گریفیث به عنوان فرستاده ویژه جدید سازمان ملل به یمن را تضمین کند. او که یک دیپلمات سابق وزارت خارجه انگلیس است امیدوار است تا بتواند مذاکرات برای یمن در شهر مسقط عمان انجام دهد.