10 علت اصلی مرگ و میر ایرانیان

دکتر «الهه بایبوردی» در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب اظهار کرد: کنترل عوامل خطر به تغییر سبک زندگی افراد جامعه و ارتقای سلامت آنان منوط بوده و در پیشگیری از ایجاد بیماری‌ها و گسترش آن‌ها نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. سبک زندگی یک پدیده چند بعدی است که به الگوهای رفتاری اشاره دارد و می‌تواند در پیشگیری از مشکلات نقش داشته و سلامت افراد را تضمین کند.

وی با اشاره به ابعاد مختلف سبک زندگی گفت: سبک زندگی از ابعاد متنوعی چون ورزش، تغذیه مناسب، خودکنترلی و رفتارهای پیشگیرانه تشکیل شده است که از تأثیر متقابل ویژگی‌های فردی با مداخلات اجتماعی و شرایط اقتصادی و اجتماعی حاصل می‌شود و به طور مداوم در حال تغییر و تحول و دارای تأثیر عمقی در سلامت مردم است.

وی هدف از داشتن سبک زندگی سالم را حفظ، حمایت و ارتقای سطح سلامت افراد برشمرد و افزود: سبک زندگی سالم، افراد را در مقابل صدمات و رفتارهایی که موجب بیماری و ناتوانی می‌شوند محافظت کرده و منبعی ارزشمندی برای کاهش شیوع مشکلات بهداشتی، ارتقای سلامت،  تطابق با عوامل استرس‌زای  زندگی و بهبود کیفیت زندگی افراد جامعه بشمار می‎آید، به طوری که سازمان جهانی بهداشت نیز سبک زندگی  سالم  را تلاش برای دستیابی به حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی توصیف کرده است که این تلاش‌ها ترکیبی از الگوهای رفتاری و عادات فردی در سراسر زندگی شامل تغذیه، تحرک و عادات رفتاری می‌شوند و درپی فرآیند اجتماعی شدن  ایجاد شده‎اند.

بایبوردی ادامه داد: امروزه با تغییرات ایجاد شده در سبک زندگی افراد، میزان ابتلا به بیماری‌های عفونی کاهش یافته و بیماری‌های مزمن و غیرواگیر شیوع بیشتری پیدا کرده‌اند. بیماری‌های مزمن و غیر واگیر اغلب در نتیجه شرایط زندگی ناسالم ایجاد می‌شوند که تغذیه نامناسب، فعالیت فیزیکی کم، رفتارهای پرخطر و آسیب‌زا در این میان نقش موثری را ایفا می‌کنند.

وی با تأکید بر این که بیماری‌های غیرواگیر بیشترین سهم در میزان مرگ و میر را دارند، خاطرنشان کرد: این بیماری‎ها شامل بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها، دیابت، بیماری‌های تنفسی، اختلالات روانی و آسیب‌ها هستند و مصرف دخانیات و الکل،رژیم غذایی ناسالم و نداشتن فعالیت فیزیکی کافی از علل اصلی بروز بیماری‎های غیرواگیر بشمار می‌آیند.

این متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری سبک زندگی مبتنی بر سلامت را فرآیند توانمندسازی افراد برای افزایش کنترل عوامل مرتبط با سلامت دانست و گفت: انتخاب نوع سبک زندگی و رفتارهای مرتبط با آن، نه تنها نقشی اساسی در سلامت افراد دارد، بلکه پیامدها و نتایجی خواهد داشت که می‌تواند بر عملکرد وسلامت جسمی، روانی، ذهنی و اجتماعی آن‌ها مؤثر باشد. عواملی از قبیل مهارت‌های فردی، استرس، فرهنگ، روابط اجتماعی و احساس کنترل از جمله تعیین‌گرهای انتخاب سبک زندگی هستند که بر مداخلات اجتماعی و شرایط سلامت جامعه اثرات عمیقی دارند.

وی گفت: سبک زندگی یکی از علل توسعه‌ی اجتماعی و ارتقای سلامت اجتماعی افراد و جوامع است و این مهارت‌ها بر سلامت اجتماعی افراد تأثیرگذار هستند، به طوری‌که با افزایش میزان سلامت اجتماعی افراد جامعه، میزان سرمایه اجتماعی در جامعه افزایش یافته و دستیابی به اهداف توسعه، سریع‌تر می‌شود. سبک زندگی سلامت محور، الگوهای رفتاری مرتبط با سلامت هستند که بر انتخاب‌هایی که طبق فرصت‌های زندگی از قبیل طبقه، سن، جنس، قومیت در دسترس مردم است، متکی هستند، این انتخاب‌ها شامل تصمیم در خصوص سیگار کشیدن، مصرف الکل، رعایت رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی هستند.

وی افزود: فرد سالم از نظر اجتماعی می‌کوشد تا در خصوص دنیای اطراف خود بیشتر بداند و با موفقیت بیشتری با مشکلات ناشی از ایفای نقش‌های اصلی اجتماعی کنار می‌آیند، آنان در خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که ثبات و انسجام بیشتری دارند و در فعالیت‌های جمعی مشارکت بیشتری دارند.

بایبوردی خاطرنشان کرد: هدف نهایی از داشتن سبک زندگی سالم ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها، ناتوانی‌ها و مرگ‌های زودرس است که تحقق آن منوط به افزایش کیفیت زندگی و افزایش سال‌های زندگی توام با سلامتی هم‌چنین کاهش و محدود کردن نابرابری‌های موجود در حوزه‌ی سلامت است.