طرح نمایندگان سازمان بورس در اجلاس اعضای شوراهای فقهی در مالزی

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، از حضور نمایندگان این سازمان در اجلاس بین المللی علمای شریعت و اعضای کمیته های فقهی که در مالزی برگزار شد، خبر داد .

مجید پیره با بیان اینکه سیزدهمین اجلاس علمای شریعت و اعضای کمیته های فقهی در سطح بین المللی با حضور اعضای کمیته های فقهی موسسات مختلف جهان در کوآلالامپور برگزار شد، گفت: در این اجلاس دو روزه که اول و دوم اکتبر جاری برگزار شد، بیش از 35 فقیه و عضو شوراهای شریعت از کشورهای مختلف، راهکارهای "هدفمند کردن انتشار صکوک در بازارهای مالی" را بررسی کردند.

وی افزود: علاوه بر این، حدود 150 محقق و فارغ التحصیل در رشته های مرتبط با فقه در این اجلاس شرکت کردند .

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: برگزار کننده این اجلاس، آکادمی بین المللی تحقیقات شرعی در حوزه مالی اسلامی بود که وابسته به بانک مرکزی مالزی است و به صورت سالانه اعضای کمیته فقهی و فقها و علمای شریعت را گرد هم می آورد تا در خصوص محور مشخصی اعلام نظر کنند .

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه درحال حاضر بسیاری از کشورها و بورس های اسلامی با موضوع صکوک آشنا هستند، هدفمند کردن و جهت دهی به انتشار صکوک موضوعی بود که در دستور کار اجلاس علمای شریعت قرار گرفت.

به گفته پیره، هم اکنون در کشورهای مختلف تامین مالی اسلامی از طریق انتشار صکوک به طور گسترده انجام می شود؛ ولی اینکه منابع حاصله چه مقدار در راستای مفاهیم متعالی اجتماعی قرآنی همچون عدالت، کاهش فقر، بهبود محیط زیست و خدمت به همنوعان مصرف می شود، موضوعی است که کمتر در بازارهای مالی مورد بحث قرار گرفته است.

وی ادامه داد: در این اجلاس از فقها خواسته شد به بیان این موضوع بپردازند که مفاهیمی همچون، احترام به حقوق همنوعان، حفظ عدالت اجتماعی و کاهش فقر، توسعه صنایع سبز در کشورها و مانند آنها را که در متون قرآنی و احادیث بر آن تکیه شده، تا چه حد توانسته ایم در بازارهای سرمایه عملیاتی کنیم و چه راهکارهای فقهی برای تحقق آن وجود دارد.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: ماحصل این تلاش ها منجر به ایجاد مفهومی به نام تامین مالی اجتماعی اسلامی شده که در آن سعی می شود منابع حاصل از انتشار صکوک به گونه ای استفاده شود که در راستای اهداف متعالی اجتماعی اسلام قرار گیرد. انتشار صکوک سبز یکی از محصولات این اقدامات در بازارهای سرمایه اسلامی پیشرو در دنیا محسوب می شود.

پیره گفت: در برخی از بازارهای مالی اسلامی پیشرو در دنیا به خصوص در اندونزی و مالزی، برنامه هایی توسط نهادهای ناظر جهت انتشار صکوک با رویکرد تحقق اهداف اجتماعی اسلام ارائه شده است.

وی ادامه داد: بر همین مبنا در دو ماه گذشته در بازار سرمایه مالزی و بازار مالی اندونزی اقدامات مربوط به انتشار صکوک سبز انجام شد و منابع حاصل از آن در راستای اهداف متعالی که در آموزه های قرآنی هم بر آن تاکید شده است، به مصرف رسید.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: ارائه الگوی مبتنی بر شریعت اسلام برای انتشار انواع صکوک سبز، فعال شدن شوراهای شریعت در ارائه راهکار برای تسهیل فعالیت نهادهای تأمین مالی اجتماعی اسلامی، انعطاف در ساختار فقهی و حقوقی محصولات مالی مربوطه، ارائه مشوق های مالیاتی برای این نهادها، مشابه سازی قراردادهای مربوط ساختار انتشار محصولات مالی در کشورهای مختلف به منظور تسهیل انتشار صکوک سبز در سطح بین المللی از مواردی بودند که هیأت ایرانی در نشست مزبور ارائه کرد. نمایندگان سازمان بورس و أوراق بهادار، همچنین برخی از اقداماتی را که در بازار سرمایه ایران در راستای تحقق سازوکار تأمین مالی اجتماعی اسلامی انجام شده است، در جمع فقها و اعضای شوراهای فقهی بورس های مختلف دنیا مطرح کردند.

رئیس گروه مالی اسلامی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی با بیان اینکه بازار سرمایه در ایران نسبت به برخی بازارهای مالی اسلامی، مسیر طولانی برای طی کردن دارد، اظهار داشت: به اعتقاد بنده، حجم اقداماتی که در سال های اخیر برای توسعه بازار سرمایه اسلامی در ایران انجام شده وضعیت مطلوبی دارد و سرعت توسعه بازار سرمایه اسلامی در ایران در مقایسه با سایر بازارهای سرمایه اسلامی کم نظیر است.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه از لحاظ مقرراتی می توانیم با ایجاد تغییراتی در رویه ها و دستورالعمل ها، مفهوم تامین مالی اجتماعی اسلامی را در فرآیند انتشار صکوک خود بگنجانیم، خاطر نشان کرد: از این طریق می توان هم متقاضیان تامین مالی با اهداف اجتماعی اسلام را ترغیب به توسعه کارهایشان کرد و هم برای سرمایه گذارانی که می خواهند در کنار سودآوری، اهداف توسعه اجتماعی را نیز محقق کنند، سازوکار لازم را فراهم آورد .

پیره تاکید کرد: همان طور که در سیزدهمین اجلاس علمای شریعت و اعضای کمیته های فقهی تاکید شد، توسعه اقتصادی پایدار زمانی محقق می شود که ما منافع عمومی جامعه را در نظر گیریم و سطح رفاه عمومی را ارتقاء دهیم و آن را در بخش های محدودی از اقتصاد محدود نکنیم . لذا تامین مالی اجتماعی اسلامی ، سازو کاری را برای تحقق توسعه اقتصادی پایدار در جامعه فراهم می کند.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه در حال حاضر در مجموع نظام مالی کشور برای عملیاتی شدن ابزار مالی سودآور ساختاریافته برای موضوع تامین مالی اجتماعی اسلامی اقدام کافی انجام نشده است، اظهار داشت: بازار سرمایه در حوزه ابزارهای مالی غیرانتفاعی، اوراق قرض الحسنه را به مخاطبین معرفی کرده است که می تواند برای تحقق اهداف تامین مالی اجتماعی اسلامی مورد استفاده قرار گیرد.

پیره در پایان خاطرنشان کرد: از آن طرف می توانیم به این سمت حرکت کنیم که مثلا اوراق اجاره یا اوراق مرابحه مبتنی بر تامین مالی اجتماعی اسلامی را معرفی کنیم و به این ترتیب ابزارهای سودآور را هم در این راستا جهت دهیم.