مدیریتی دانش‌محور

تحولاتی که با رشد دانش همراه بوده، باعث ایجاد رویکرد جدیدی در کسب‌وکارها به نام مدیریت دانش شده است. پیاده‌سازی نظام مدیریت دانش در هر سازمانی موجب خواهد شد تا دانش تجربی و ضمنی نیروی انسانی به ثبت رسیده، طبقه‌بندی شده و در مواقع لازم در اختیار نیروی انسانی قرار بگیرد. فرآیند مدیریت دانش در سازمان‌هایی که اهداف و مسئولیت سنگین‌تری دارند از پیچیدگی و جامعیت بیشتری برخوردار است. شرکت فولاد خوزستان به‌عنوان شرکتی دانش‌محور، از ابتدای فعالیت خود، رویکرد اساسی خود را پیاده‌ساختن مدیریتی علمی قرار داده و توانسته است مدیریت دانش را در سطوح عملیاتی و مدیریتی خود نهادینه کند.

مدیریت دانش فرآیندی است که طی آن سازمان‌ها اطلاعات مفید را دریافت، انتخاب و سازماندهی می‌کنند و در مواقع لازم مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند. مدیریت دانش در واقع مدیریت سازمان و سرمایه‌های معنوی است که می‌تواند دامنه عملکرد سازمان را بهبود بخشد و ارتقای میزان ارزش افزوده سازمان را به دنبال داشته باشد. همچنین مدیریت دانش برای انجام فعالیت‌هایی همچون شناسایی مساله و انتخاب راه‌حل و تصمیم‌گیری در سازمان ضروری است. مدیریت دانش، دانش‌های نهفته در یک سازمان را از پایین‌ترین سطوح تا بالاترین آن استخراج می‌کند و به خلق دانش کمک کرده و با دسته‌بندی این اطلاعات در مواقع ضروری به سادگی اطلاعات مورد نیاز را در دسترس قرار می‌دهد. همچنین اشترک‌گذاری دانش با دیگر‌ سازمان‌ها و تبادل اطلاعات از دیگر مزایای مدیریت دانش است.

مدیریت دانش در واحدهای فولادی هم‌چون سایر سازمان‌ها، زمینه و بستر جمع‌آوری نظام‌مند، توزیع و به‌کارگیری مناسب دانش را فراهم می‌کند که این امر تحقق اهداف سازمانی را پشتیبانی کرده و در ایجاد ارزش برای ذی‌نفعان کلیدی نقشی اساسی دارد. هریک از واحدهای فولادی کشور در مسیر بهره‌برداری و توسعه خود، دست به ابتکارات متعددی زده‌اند و توانسته‌اند به تجارب ارزشمندی دست یابند. این واحدها ضمن مدیریت مناسب بر دانش، چنان‌چه از طریق ایجاد روابط همکاری با یکدیگر و اشتراک‌گذاری دانش، یافته‌های خود را با هم تسهیم کنند، ارزش مضاعفی در سطح صنعت فولاد کشور ایجاد خواهد شد و کمک شایانی به رقابتی شدن بیشتر این صنعت و موفقیت‌های روزافزون در سطح بین‌المللی خواهد کرد. ضمنا از این طریق، دیگر نیازی به تکرار تجربه دیگران نخواهند داشت و سازمان خود را از هدررفت منابع خود در قبال خطاهای احتمالی، مصون نگه خواهد داشت.

فرهنگ مدیریت دانش در فولاد خوزستان

فرهنگ سازمانی ترکیبی از ارزش‌ها، باورها و مدل‌های رفتاری بوده و یکی از عوامل تاثیر‌گذار در موفقیت یا عدم موفقیت برنامه‌های مدیریت دانش در سازمان‌ها است. وجود فرهنگ مناسب و فرهنگ‌سازی درست، امری ضروری در پیاده‌سازی مدیریت دانش است. هیچ برنامه مدیریت دانش بدون تحول در فرهنگ سازمانی نمی‌تواند موفق باشد.

ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب و وجود زیرساخت‌های لازم هم‌چون زیرساخت‌های اطلاعاتی، از لازمه‌های پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز مدیریت دانش در هر سازمان است. شرکت فولاد خوزستان رویکردهای متنوعی را جهت ایجاد و تقویت مدیریت دانش به‌کارگرفته است. از جمله اقدامات این شرکت می‌توان به ایجاد مرکز اسناد فنی و نیز استقرار نظام به‌پویی که تسهیم و انتقال دانش در قالب آن و در میان همکاران در گروه‌های بهبود کیفیت و گروه‌های بهبود کار صورت می‌پذیرد، اشاره کرد. همچنین انتقال دانش همکاران مجرب و بازنشسته به نیروهای جوان‌تر از طریق تدریس در سیستم آموزشی و ایجاد سامانه مدیریت دانش در سازمان را نیز می‌توان برشمرد.

سازمانی که در طول سنوات گذشته، با همان تعداد شش کوره قوس الکتریکی اولیه در سایت فولادسازی، بتواند ظرفیت تولید را از 5/1 میلیون تن در سال به قریب 4 میلیون تن برساند؛ قطعا در کنار امر توسعه، دانش خود را به‌خوبی مدیریت کرده است. زیرا بدون بهره‌مندی از تجارب ارزشمند بیش از 30 سال بهره‌برداری، قطعا این امر میسر نمی‌شد. به‌علاوه اینکه در سایر شاخص های کلیدی عملکرد در حوزه‌های متعدد هم‌چون میزان تولید، سودآوری، محیط‌زیست، مصارف و .... توفیقات مهمی حاصل شده است.

تسهیم و ارتقای دانش

مدیریت دانش یک راهبرد حیاتی است که می‌تواند به سازمان در انجام و استفاده بهینه از منابع ارزشمند، فعالیت‌های گروهی و بها دادن به تجارب گران‌بها یاری برساند. شرکت فولاد خوزستان به‌منظور ثبت، طبقه‌بندی و حفظ دانش نسبت به ایجاد سامانه مدیریت دانش اقدام و دسترسی کارکنان را به این سامانه فراهم کرده است. همچنین طرح یکپارچه‌سازی حوزه‌ها و مخازن دانشی‌ درون سازمانی را ایجاد کرده است. در راستای بهبود فرآیندها و به منظور ارتقای دانش، شرکت از دانش و تجربیات تامین‌کنندگان و مشتریان خود استفاده می‌کند. این امر موجب تولید محصولات جدید و ساخت قطعات و تجهیزات مهمی در فرایند تولید فولاد با مشارکت دانشی ذی‌نفعان شده است. از پروژه‌های قابل ذکر اجرایی می‌توان به پروژه‌های احداث کوره‌های پاتیلی، تزریق اکسیژن در واحد احیای مستقیم میدرکس و از پروژه‌های تحقیقاتی می‌توان به پروژه تولید کاتالیست و ساخت انواع گیربکس‌های خاص اشاره کرد.

چه برای بهبود عملیات بهره‌برداری و چه برای پیشبرد فرآیند توسعه، همکاری‌های خوبی با شرکای تجاری، سازندگان، مراکز علمی و پژوهشی صورت گرفته است. این مهم در قالب تفاهم‌نامه‌های حرفه‌ای و قراردادهای منعقدشده، پروژه‌های ارزشمندی اجرا شده‌ که منافع آن نه‌فقط به شرکت فولاد خوزستان، بلکه به آن مجموعه‌ها و حتی کل جامعه رسیده است. به‌علاوه این شرکت، نظام‌های مشارکتی را علاوه‌بر کارکنان خود، در سطح پیمانکاران نیز توسعه داده است و دانش خود را با آن‌ها و نیز تامین‌کنندگان، به اشتراک گذاشته تا به رابطه برد-برد دست یابند. ضمنا از جلسات فنی مشترک موثر با مشتریان و بازدیدها و ملاقات‌های دوره‌ای که نقش مهمی در اشتراک‌گذاری دانش مربوطه به‌منظور بهره‌برداری و به‌کارگیری محصولات است، نباید چشم‌پوشی کرد.

علاوه‌بر استفاده از دانش ایجاد شده در داخل شرکت فولاد خوزستان، خدمات مهندسی و فناوری، و آموزشی به سایر شرکت‌های فولادی ارائه می‌شود که مصادیق متنوعی دارد. از جمله می‌توان به خدمات راه‌اندازی واحد احیا مستقیم فولاد هرمزگان، احداث و راه‌اندازی فولاد اکسین، راه‌اندازی فولاد شادگان و ارائه خدمات آموزشی به شرکت‌های متعدد هم‌چون فولاد کاوه کیش، فولاد سیرجان، فولاد هرمزگان و فولاد شادگان اشاره کرد. شرکت فولاد خوزستان به عنوان قطب تولید فولاد و بزرگ‌ترین عرضه‌کننده شمش فولادی در کشور، همواره جزو پرچم‌داران اشاعه دانش و تجارب در این صنعت ارزشمند کشور بوده است. قطعا ایجاد و توسعه انجمن‌های تخصصی و تشکل‌های حرفه‌ای در این صنعت و برپایی سمپوزیوم و سمینارهای تخصصی، همچنین تدوین و انتشار کتب و مجلات تخصصی و مقالات علمی می‌تواند موجب تقویت بستر تسهیم دانش و انتقال تجارب در میان واحدهای فولادی و تقویت این صنعت مادر در کشور شود