مشکلات و معضلات پیرامون فرهنگیان

ابوالقاسم خسروی سهل‌آبادی نماینده اداوار مجلس شورای اسلامی در یاداشتی حضور حکیمانه مقام معظم رهبری به مناسبت در هفته نکوداشت مقام معلم در جمع معلمان دانشگاه فرهنگیان برخلاف سنوات گذشته را حامل پیام‌های دانست و در یادداشتی از چندین باب این مهم و مشکلات و معضلات پیرامون مدیریت آموزش و پرورش و فرهنگیان را پردازش کرد.

در متن یادداشت این نماینده ادوار آمده است؛

بسم الله الرحمن الرحیم

از خرمشهر خرداد تا بهشت اردیبهشت

فتح افق‌های نو در دانشگاه فرهنگیان مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی

نامه‌ای سرگشاده از یک معلم که افتخارش معلمی بوده، هست و خواهد بود به روسای محترم جمهور؛ مجلس شورای اسلامی و خواص عرصه تعلیم و تربیت

همزمان با تحولات سریع جهانی و مناسبات آنی منطقه‌ای و در هفته نکوداشت مقام  معلم، برخلاف سنوات گذشته که دیدار فرهنگیان با رهبری معظم انقلاب در حسینیه حضرت امام خمینی(ره) انجام می‌شد امسال شاهد تشریف فرمایی ایشان به دانشگاه فرهنگیان بودیم، اگرچه حکمت ظاهری آن تکریم مقام معلم بود و معظم‌له نیز بر آن تصریح کردند اما این حضور حکیمانه در جمع معلمان معماران روح و اندیشه جامعه اسلامی و دانشجویان عزیز دانشگاه فرهنگیان حامل پیام‌های دیگری نیز هست که باب ادای وظیفه برای خواص موثر در عرصه آموزش و پرورش در مجلس و دولت و وزارت آموزش و پرورش و همه دلسوزان نظام تعلیم و تربیت یادآوری می‌شود.

نکته اول: رویکردهای راهبردی و سیره و منش امام خامنه‌ای(دامت عزه) بر این است که مباحث مهم با شعاع بین‌المللی و تمدنی را در اماکن مهم مطرح می‌کنند. طرح سیاست‌های کلی نظام در طول سال را در حرم مطهر رضوی، بازخوانی آرمان‌های امام راحل(ره) و انقلاب اسلامی را در حرم امام خمینی(ره)، جهت‌گیری‌های نظامی و اقتدار ملی را در جمع نیروهای مسلح، حیات بخشی معنوی و بصیرتی را در ایام‌الله‌ها و نماز جمعه یا اعیاد فطر و قربان ... ارائه می‌کنند.

حضور تامل برانگیز ایشان در جمع فرهنگیان بصیر علاوه بر تکریم جایگاه معلمین ما را به این بیان مهم رهنمون ساخت "که در نگاه رهبر انقلاب قرارگاه بنیادین توسعه آفاق انقلاب اسلامی آموزش و پرورش است، با یک بصیرت انقلابی و تطبیق هوشمندانه و مقایسه عاقلانه در می‌یابیم که وقتی فرمان فتح خرمشهرهای پیشرو در جمع پاسداران با بصیرت انقلاب اسلامی صادر می‌شود، باید فرمان فتح افق‌های نو و فسخ برجام‌های احتمالی نیز در جمع معلمان بصیر صادر شود لذا ایشان هدف تعلیم و تربیت عمومی را ناظر آرمان‌هایی می‌دانند که فلسفه ایجاد انقلاب اسلامی است و فرمودند "این هدف عبارت است از همان هدفی که نظام اسلامی برای آن به وجود آمد" نظام اسلامی جهان و جامعه‌ای را می‌خواهد بسازد، پیشرو با ارزش‌های متعالی، متدین، پایبند به شرایع الهی با گستره بی‌انتهای افق دید و این آرمان بزرگ در فرصت‌های کم نظیر و موثر آموزش و پرورش تحقق می‌یابد. " اگر کشوری بخواهد به عزت مادی، سعادت معنوی، سیطره سیاسی، پیشروی علمی، آبادانی زندگی دنیا و هر آرزوی دیگر دست پیدا کند باید به آموزش و پرورش به‌عنوان یک کار بنیادی و راهبردی بپردازد." (بیانات رهبر معظم3/5/86 )

نکته دوم: روشنگری بی‌بدیل معظم‌له بود که با دقت و ظرافت مقصد و مسیر را یادآوری فرمودند تا نقشه راه سعادت جامعه نصب‌العین همگان قرار گیرد آنجا که اشاره فرمودند "به نظر ما جزء واضحات است جزء بدیهیات است اگرچه بعضی متاسفانه این امر بدیهی را درک نمی‌کنند که آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت عمومی زیرساخت اصلی سعادت یک ملت و پیشرفت یک کشور و در جمهوری اسلامی حرکت به سمت آرمان‌ها است" سپس به مساله مهم وحیاتی جایگاه و منزلت معلم پرداختند و با تکیه برفقاهت به دست‌اندرکاران شئونات معلمین آموختند که مقدمه واجب نیز واجب است به عبارت دیگر وقتی نماز واجب شد وضو که مقدمه آن است واجب است، سعادت جامعه از واجبات است مقدمه‌ای دارد و آن اهتمام به تعلیم و تربیت است و مقدمه این اهتمام تدبیر معیشت معلمان است و مقدم بر این مقدمه ارتقاء منزلت  معلم است. مطلبی که ده سال پیش بسیار حکیمانه فرمودند "در مجموعه آموزش و پرورش، البته نیروهای ستادی هستند، طراحان هستند، فکرسازان هستند، کتاب‌نویسان هستند و همه آن‌ها در این اهمیت و ارزش سهیمند، اما میدان‌دار، معلم است.

همه طراحی‌ها و مدل‌سازی‌ها برای این است که معلم بتواند کارش را خوب انجام بدهد. وسط میدان، معلم است، صف مقدم، معلم است، بقیه، کمک‌کننده و پشتیبانی‌کننده و تدارک‌کننده به او هستند تا او بتواند این عنصر و این ماده طبیعی را که در اختیار او قرار داده‌اند - یعنی کودک و نوجوان - با هنرمندی خود، با جهاد خود، با دلسوزی و کاردانی خود به یک ماده با ارزش تبدیل کند و ارزش افزوده او را بالا ببرد. این ارزش‌افزوده، دیگر قابل مقایسه با ارزش‌افزوده تولید هیچ مصنوع و هیچ شی‌ء دیگری نیست، حتی اگر ما از خاک طلا بسازیم، ارزش این از آن بالاتر است، اگر با استخراج معدن، انرژی هسته‌ای به‌وجود بیاوریم، این از آن بالاتر است. شما "انسان" تربیت می‌کنید و انسان تولید می‌کنید.(12/2/1386)

نکته سوم: جهت بخشی خردمندانه، به قافله سالاران تعلیم و تربیت کشور بود وقتی که با نهایت ژرف اندیشی و انصاف زمینه  احتمالی انحراف از معیار ها را هشدار دادند "شنیده‌ام در بخشهای مختلفی، اجزای سند ۲۰۳۰ دارد تحقّق پیدا می‌کند؛ این معنایش این است که اختیار مهم‌ترین مسئله‌ی کشور در دست دیگران باشد" رهبر معظم انقلاب در سال 1393 در جمع فرهنگیان فرمودند"نگاه سیاسی، حزبی و جناحی به آموزش و پرورش سمّ است" متاسفانه دخالت‌های تفکرات تند سیاسی باعث عدم اهتمام به اسناد بالادستی می‌شود.

تغییرات مدیران کارآمد با حب و بغض‌های جناحی و سیاسی یکی از آسیب های جدی نظام تعلیم و تربیت است. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به مثابه سند تحول راهبردی نظام آموزش و پرورش در افق چشم‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، حاصل تلاش حدود 600 نفر از صاحب‌نظران حوزوی و دانشگاهی و مدیران و کارشناسان مجرب آموزش و پرورش، همسو با اسناد فرادستی ، یک آرزوی 35 ساله‌ای بعد انقلاب است "این سند تحوّل آماده است.

وزیر محترم اشاره کردند به تلاش‌هایی که دارند انجام میدهند برای این کار؛ به نظر من این تلاشها جزو واجب‌ترین کارها است. آن‌طور که به من گزارش شده است، تاکنون کمتر از ده درصد از امکان تحقّق این سند و از محتوای این سند، تحقّق پیدا کرده" اگر مخاطب این کلام وزیری مثل شهید رجایی بود چه اتفاقی می‌افتاد. افسوس که از جناب آقای بطحایی وزیر آموزش و پرورش فعلی که فردی متدین با تفکر اعتدال است، اما در محاصره عناصر افراطی سیاسی نمی‌توان انتظار عمل به سیره شهداء را از ایشان داشت.

مخاطب این کوچکترین که افتخارش معلمی بوده و هست و خواهد بود، وزرای آموزش و پرورش، اعضای شورای انقلاب فرهنگی و کمیسیون آموزش تحقیقات و دلسوزان تعلیم و تربیت کشور.... است. زمانی که ولی امر تعبیر"واجب ترین کارها" را به کار می برند. باز هم بعضی از ما از خواب غفلت بیدار نمی‌شویم برداشت من این است که دنیازدگی باعث شده خودمان را به خواب بزنیم و توفیق بیداری نداشته باشیم؛ بسیار بدیهی و روشن است که حاصل این نوع عملکرد و تغییرات سیاست‌های کلان آموزش و پرورش با اهداف سیاسی و جناحی خسارات جبران ناپذیر تربیتی و اجتماعی بر روی خانواده عظیم آموزش و پرورش دارد.

سوء مدیریت و تخلف مالی و اختلاس تاسف بار صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از آثار زیانبار سیاست‌زدگی آموزش و پرورش است. حذف سه هزار مدیر آموزش و پروش در دولت اعتدال و بدتر از آن در دولت‌های گذشته نتیجه این نگاه سیاست بازی به آموزش و پرورش است.

چهارمین نکته: شاید مهمترین نکته این دغدغه دردمندانه ناخدای کشتی انقلاب بود آنگاه که فرمودند: "درباره مسئله‌ دانشگاه فرهنگیان و مسئله‌ی تربیت‌معلّم؛ امروز مهم‌ترین نیاز آموزش و پرورش کشور، معلّم است؛ مهم‌ترین نیاز، معلّم است. این دانشگاه و دانشگاه شهید رجائی و هر نقطه‌ای که تربیت‌معلّم بر آن صدق میکند، بایستی هم کمّاً، هم کیفاً توسعه پیدا کند. آقایان گفتند و بنده هم اطّلاع دارم که تا چهار سال دیگر، تعداد انبوهی از معلّمین -تعداد کثیری- وارد بازنشستگی می‌شوند و آن کسانی که از این دانشگاه‌ها، [یعنی] دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی، تحویل داده می‌شوند به آموزش و پرورش، بسیار بسیار کمتر از آن مقداری هستند که از آموزش و پرورش خارج میشوند؛ این یک بحران است برای آموزش و پرورش؛ نباید چنین اتّفاقی بیفتد. ... معلّمی یک حرفه‌ی فنّی است، یک کار هنری است؛ یادگرفتن لازم دارد؛ اینجا شما معلّمی را یاد می‌گیرید؛...

مراکز تربیت معلّم -که مهم‌ترینش فعلاً دانشگاه فرهنگیان است- مرکز ثقل اصلی نظام آموزش و پرورش کشورند و در مورد این دانشگاه کوتاهی شده. [طبقِ] آنچه بنده اطّلاع دارم و به من گزارش شده، این دانشگاه، هم از لحاظ نیروی انسانی -معلّم، استاد- دچار کمبود است، هم از لحاظ بودجه دچار کمبود است، [هم] از لحاظ فضای آموزشی دچار کمبود است.

وزارت علوم، سازمان مدیریّت، سازمان امور استخدامی، هرکدام به نحوی بایستی همکاری کنند، کمک کنند؛ این مشکلات باید برطرف بشود. حضرت آقا درسال 85 برای احیای تربیت معلم فرمودند:"... مراکز تربیت معلم ... خیلى مهم است.

ما معلم باسواد، معلم مطلع و معلم کاردان و حرفهاى در کار خود نیاز داریم. نمى‌شود ما نگاه کنیم هر کسى بیکار بود، بگوییم آقا تو بیا اینجا درس بده، آن هم در رشته هایى که خیلى اوقات اصلاً از آنها اطلاعى ندارند. ما درس دینى مان را در خیلى از مدارس، به کسانى مى دهیم که هیچ مهارتی در این کار ندارند؛ این که درست نیست"

باز هم خطاب به خواصی که ادعای ولایتمداری دارند ولی ندای این عمار ولایت را نمی‌شنود و از سیره و منش، شجاعت و فداکاری، شهید چمران‌ها و باکری‌ها و همت‌ها و اخلاص و ساده زیستی شهید رجایی‌ها و اندیشه انقلابی شهید مطهری ها و اراده فولادین شهید تهرانی مقدم ها و صلابت و خستگی ناپذیری سردار سلیمانی ها اثری و 36 هزار دانش آموز شهید و 5 هزار معلم شهید بویی در این خواص بی بصیرت.این تذهبون ؟ وقتی ولی امر می فرمایند: "این یک بحران است برای آموزش و پرورش نباید چنین اتّفاقی بیفتد. "و حتی از وزارت علوم مطالبه کمک دارند. با این شرایط وظیفه شورای انقلاب فرهنگی،دولت، مجلس، وزیر و دلسوزان تعلیم وتربیت چیست؟

سونامی بازتشستگی در آموزش و پرورش و بازنشستگی 500 هزار معلم در پیش است باید تدبیر کرد نگذاریم دوباره قلب راکتور تعلیم تربیت در مجلس شورای اسلامی با مصوبات غیر کارشناسی وفریادهای (دو ، دو و چهار چهار) سیمان شود.(این یادداشت با همین عنوان همراه با مستندات در رسانه‌ها موجود است علاقه‌مندان می‌توانند مراجعه کنند) اگر ازغفلت راهبردی خواص بیدار نشویم اتفاق تلخ و تاسف بار صندوق ذخیره فرهنگیان به سایر عرصه‌های آموزش و پرورش رخنه خواهد کرد و بعضی خواص دنیازده همزمان دنبال تصدی چند مسوولیت و رویای ریاست جمهوری و برداشتن چند هندوانه با یک دست و جمع کردن غنایم درتنگه احد... و افسوس و حسرت فردا و خسران... خواهند بود.

یک جهان حادثه در پشت نگاه من و توست/لحظه ها گر نخروشند گناه من و توست

تیک تاکی که ز گیتار زمان می خیزد/ تپش زیستن آّه به آه من و توست

باغ آئینه نمایشگر پائیز شده است/بس که افسرده ز تکرار نگاه من وتوست

یک جهان پنجره می خواندمان،برخیزیم/ چشم انداز زمان،چشم به راه من و توست

ننشینیم و به دیوار سکون تکیه دهیم/ در و دیوار در آینده گواه من و توست.

در راه تحقق آرمان های انقلاب اسلامی و امام بزرگوار و زمینه سازی ظهور تا آخر ایستاده ایم.