به بار نشستن سرمایه‌گذاری فولاد مبارکه در فولاد هرمزگان

یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای کارخانه‌های فولادی، دسترسی و مجاورت با آب‌های آزاد بوده تا کارخانه بتواند هم از تأمین مواد اولیه از طریق واردات مطمئن شود و هم اینکه بتواند محصول خود را در صورت نبود تقاضا و مصرف‌کننده در بازار داخلی، در بازارهای صادراتی به فروش برساند. بر این اساس چندین طرح توسعه‌ای صنعت فولاد در در استان‌های هرمزگان، خوزستان و… در دهه‌های گذشته آغاز شدند که به‌تدریج با همت دست‌اندرکاران و مسئولان به بهره‌برداری رسیدند.

طرح احداث مجتمع عظیم فولاد هرمزگان در سال ۱۳۷۸ در استان هرمزگان در دستور کار شورای اقتصاد قرار گرفت و پس از تأیید، مراحل اجرایی بزرگ‌ترین پروژه وزارت صنایع و معادن وقت، شامل خاک‌برداری، بتن‌ریزی، ساخت اسکله‌های عظیم فولادی با هزاران تن مصالح و تجهیزات موردنیاز دیگر در سال ۱۳۸۵ آغاز شد.

شرکت فولاد هرمزگان در زمینی به مساحت ۹۵ هکتار در ۱۳ کیلومتری غرب شهر بندرعباس و در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس قرار دارد و با وجود این شرکت و دیگر شرکت‌های فولادی حاضر در منطقه ویژه، استان هرمزگان به قطب سوم فولاد کشور تبدیل شده است. یکی از این شرکت‌های بزرگ فولادی، شرکت فولاد هرمزگان جنوب با نماد «هرمز» است که قرار بود به‌عنوان نخستین فولادساز کشور پیش از انقلاب احداث شود، اما تقدیر این بود که فولاد هرمزگان پس از انقلاب به‌عنوان یکی از طرح‌های هشتگانه فولادی (که بعدها به طرح‌های هفتگانه تغییر یافتند) مطرح شود و با پیوستن این شرکت در مردادماه سال ۱۳۹۰ به شرکت فولاد مبارکه و در ادامه بهره‌برداری از این کارخانه فولادی، به نوعی مسیر صنعت فولاد در کشور با به‌کارگیری تکنولوژی پیشرفته فولادسازی، تغییر یابد.

همان‌طور که پیش از این گفته شد، از ویژگی‌های این شرکت علاوه بر مجاورت با آب‌های خلیج فارس جهت دسترسی به آب‌های آزاد، می‌توان به نزدیکی به مخازن عظیم گاز عسلویه، مجاورت با ذخایر سنگ‌آهن گل‌گهر، مجتمع بندری شهید رجایی و حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی اشاره کرد. این شرکت در حال حاضر چندین کارخانه در اختیار دارد که شامل واحدهای فولادسازی، احیا مستقیم، آهک‌سازی و اکسیژن می‌شود.

در ابتدا به‌منظور اطمینان از تأمین مواد اولیه، واحد احیا مستقیم (کارخانه آهن‌سازی) با ظرفیت سالانه یک‌میلیون ۶۵۰ هزار تن آهن اسفنجی مشتمل بر دو مدول در مدت ۳۲ ماه با تلاش بی‌وقفه متخصصان و صنعتگران داخلی به بهره‌برداری رسید که در نوع خود یک رکورد بی‌نظیر ساخت در کشور محسوب می‌شود. این واحد در مهرماه ۱۳۸۷ وارد فاز راه‌اندازی سرد و در اسفندماه همان سال با حضور رئیس‌جمهوری وقت به‌صورت رسمی به بهره‌برداری رسید. در ادامه روند پیشرفت در سال ۱۳۸۹ واحد فولادسازی نیز وارد فاز تست گرم شد. هم‌زمان با اعیاد باسعادت شعبانیه در مردادماه همان سال نخستین ذوب کوره قوس الکتریکی و در ۲۶ فروردین‌ماه سال ۱۳۹۰ نیز اولین تختال آزمایشی شرکت فولاد هرمزگان تولید شد.

شرکت فولاد هرمزگان در حال حاضر دارای ظرفیت اسمی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن تختال (اسلب) به ضخامت ۲۰۰ و ۲۵۰ میلی‌متر، عرض ۹۰۰ تا ۲هزار میلی‌متر و طول ۶ تا ۱۲ متر است. همچنین در کنار واحد فولادسازی این شرکت، تولید محصولات میانی از قبیل یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن آهن اسفنجی در سال، ۹۰ هزار تن آهک در سال، ۷ هزار و ۵۰۰ نرمال مترمکعب اکسیژن بر ساعت، ۱۸ هزار نرمال مترمکعب بر ساعت نیتروژن و ۱۲۰ نرمال مترمکعب بر ساعت آرگون انجام می‌شود.

شرکت فولاد هرمزگان با برخورداری از آخرین دستاوردهای پیشرفته صنعت فولاد و با بهره‌مندی از نیروهای انسانی متخصص و مجرب، در نظر دارد محصولات تولیدی خود را بر اساس روش مشتری‌محوری و با درخواست مشتری به بازارهای داخل و خارج از کشور عرضه کند. در همین حال با توجه به سرمایه‌گذاری ۱۳ هزار میلیارد ریالی در این شرکت، زمینه اشتغال پایدار یک هزار و ۵۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و ۶ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم فراهم شده که با اجرای طرح توسعه‌ای، این میزان به ۳ هزار نفر به‌صورت مستقیم و ۱۲ هزار نفر غیرمستقیم افزایش می‌یابد.

فولادهای تولیدی در شرکت فولاد هرمزگان عمدتا کربنی هستند و به شکل رول و ورق به‌صورت نورد گرم و سرد کاربرد دارند. محصولات این شرکت در خطوط نورد گرم، برای کاربردهایی همچون پروفیل‌سازی، لوله‌های آب، نفت و مخازن تحت فشار و قطعات سنگین فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق‌های نورد سرد نیز برای ساخت ورق بدنه خودرو، بدنه لوازم‌خانگی ازجمله یخچال، بخاری و همچنین کاربردهای ویژه مانند ورق‌های قلع‌اندود و گالوانیزه به کار می‌روند.

محصولات این شرکت مطابق با استانداردهایی نظیر ISIRI (استاندارد ملی ایران)، ASTM، SAE/AISI، API (آمریکا)،Bs (انگلستان) و DIN (آلمان)،EN (بین‌المللی)، JIS (ژاپن) و ISG (استاندارد داخلی) تولید می‌شود.

ویژگی‌های بارز فولاد هرمزگان

شرکت فولاد هرمزگان به‌عنوان شرکتی دوستدار محیط‌زیست در فرایند تولید خود از سیستم کنترل Dog House جهت کنترل و کاهش آلودگی برای نخستین مرتبه در کشور استفاده می‌کند و از وجود یکی از پیشرفته‌ترین آب‌شیرین‌کن‌های جنوب کشور جهت استفاده از آب دریا در فرایند تولید بهره می‌برد. همچنین این شرکت قادر به تولید عریض‌ترین تختال کشور به عرض ۲هزار میلی‌متر جهت تولید لوله‌های انتقال نفت و گاز با دو ضخامت ۲۰۰ میلی‌متر و ۲۵۰ میلی‌متر به‌منظور تنوع تولید و کسب جایگاه برتر در بازار تولید فولادهای پرکربن برای تولید فولادهایی با استحکام بالا است. همچنین شرکت فولاد هرمزگان توانسته است سنگین‌ترین تختال کشور به وزن ۴۶ تن را تولید کند.

برای تولید محصول به‌صورت پایدار، فولاد هرمزگان از کوره آهک‌پزی عمودی دوقلو استفاده می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این شرکت، بالاترین سرعت ریخته‌گری تختال در کشور به میزان حداکثر ۱.۶ متر بر دقیقه است. در همین حال فولاد هرمزگان به‌منظور افزایش راندمان تولید از سیستم ۹۵ درصد شارژ اسفنجی استفاده می‌کند که امکان نگهداری ۶۰ تن مذاب در کوره را دارد و عدم وابستگی به نوسانات بازار قراضه از مزیت‌های آن است. عدم نیاز به پاتیل سرباره، تخلیه سرباره بر روی زمین جهت حذف زمان انتظار پاتیل و افزایش راندمان، وجود خط ریخته‌گری عمودی قوسی جهت تولید فولادهای کیفی، افزایش تولید ذوب با کیفیت بالا و کاهش ناخالصی‌ها، امکان تغییر عرض در حین ریخته‌گری جهت کاهش زمان آماده‌سازی و افزایش تولید و به‌کارگیری یکی از پیشرفته‌ترین ماشین‌های ریخته‌گری و تمام‌اتوماتیک جهت تولید تختال از دیگر ویژگی‌های فولاد هرمزگان به شمار می‌رود.

عملکرد تولیدی در ۱۰ سال گذشته

شرکت فولاد هرمزگان در ۱۰ سال گذشته همواره از نظر تولید محصول در حال رشد بوده و توانسته در چندین سال در واحدهای تولید خود به‌ویژه فولادسازی، از ظرفیت اسمی سالانه عبور کند. فقط در سال گذشته بود که با توجه به قطعی‌های برق و محدودیت‌های انرژی، میزان تولید تختال این شرکت همانند سایر فولادسازان کاهش یافت و از ظرفیت اسمی کمتر بود. بااین‌حال فولاد هرمزگان سال گذشته در تولید آهن اسفنجی در هر دو مدول خود رکورد زد و از ظرفیت اسمی عبور کرد.

عملکرد مالی و سودآوری در ۱۰ سال گذشته

یکی از ویژگی‌های بارز فولاد هرمزگان در چند سال اخیر، افزایش قابل‌توجه درآمد این شرکت و سودآوری آن بود. این شرکت با توجه به تغییر رویکرد خرید در سال ۱۳۹۵ از بازارهای خارجی به بازارهای داخلی و نیز افزایش صادرات از آن سال به بعد، به یکی از سودآورترین تولیدکنندگان فولاد در ایران تبدیل شد. شاهکار فولاد هرمزگان در سال گذشته رقم خورد؛ جایی که این شرکت توانست با کسب سود ناخالص بیش از ۹ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان، به‌اندازه تمام سال‌های فعالیت خود سودآوری داشته باشد. گفتنی است که این شرکت در سال ۱۴۰۰ بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان نیز درآمد کسب کرده بود.

انجام مسئولیت‌های اجتماعی

فولاد هرمزگان در عرصه مسئولیت‌های اجتماعی، خوش‌نام است و در سال ۱۴۰۰ انقلابی دیگر را در این حوزه رقم زد. تحت پوشش قرار دادن ۵ هزار نفر از فرزندان بی‌سرپرست ازجمله مهم‌ترین اقدامات این شرکت بوده و قرار است این تعداد به ۱۰ هزار نفر افزایش یابد. این شرکت در خصوص بحران‌هایی مثل زلزله و سیل به‌طور فعال به نقش‌آفرینی پرداخته است. توزیع غذای گرم در میان سیل‌زدگان، تهیه و توزیع بسته بهداشتی، اهدای ماسک و دستگاه اکسیژن در ایام اوج کرونا برخی از فعالیت‌های انجام‌شده توسط این شرکت است.

دستاوردهای فولاد هرمزگان در سال گذشته

کسب تندیس بلورین در نوزدهمین همایش تعالی سازمانی و کسب تندیس مدیر ارزش‌آفرین، کسب عنوان محصول برتر در جشنواره خاتم، کسب عنوان شرکت برتر در جشنواره شهید رجایی، دریافت نشان عالی مسئولیت‌های اجتماعی، دست‌یابی به رکورد تولید سالیانه آهن اسفنجی، بومی‌سازی حدود ۷۰ تجهیز استراتژیک، کاهش توقفات تولید، کاهش ۴ درصدی مصرف انرژی، احداث تصفیه‌خانه‌های پساب صنعتی، تدوین استراتژی برای شرایط تحریم، خرید به‌موقع برق از بخش خصوصی، افزایش موجودی گندله و آهن اسفنجی، افزایش خریدهای داخلی و حمایت از تولید داخل، کسب دریافت عنوان واحد برتر توسعه به انتخاب وزارت صمت، راه‌اندازی سیستم افزایش رضایت مشتریان و طراحی محصولات جدید تنها شماری از افتخارات به‌دست‌آمده در طول سال گذشته است.

چشم‌انداز و طرح‌های توسعه

تکمیل زنجیره تولید در شرکت فولاد هرمزگان باعث ایجاد ارزش‌افزوده خواهد شد. در این راستا، این شرکت سال گذشته ۴ طرح بزرگ را برای تکمیل زنجیره آغاز کرده که ارزشی بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان دارند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت افزایش ظرفیت واحدهای ذوب و ریخته‌گری، احداث واحد تولید محصول گرم، احداث واحد تولید اکسیژن، افزایش ظرفیت سیلوهای آهن اسفنجی، توسعه ایستگاه کاهش فشار گاز طبیعی، احداث تصفیه‌خانه پساب‌های صنعتی، نمونه‌گیر اتوماتیک دمای ذوب کوره‌های قوس الکتریکی، احداث واحد تولید آهک و مشارکت در سرمایه‌گذاری ازجمله مهم‌ترین برنامه‌های توسعه شرکت فولاد هرمزگان به شمار می‌روند.

اصفهان_محسن راعی