خاموشی‌های اجباری؛ سوء مدیریت یا کاهش تولید

طی روزهای گذشته تنها بخشی اندک از مشکلات و عواقب اعمال خاموشی‌های مکرر در بخش‌های مختلف رسانه‌ای شد، خاموشی‌هایی که زیان‌هایش فراتر از حوزه‌ی اقتصادی بوده و مهمترین زیان آن از دست رفتن سرمایه‌های اجتماعی خواهد بود.

مسئولان صنعت برق در حالی توپ خاموشی‌ها را به زمین کم‌آبی و خشکسالی و کم شدن تولید در نیروگاه‌های برق‌آبی می‌اندازند که براساس گزارش‌های سالانه‌ی منتشر شده همین صنعت، حجم تولید برق با در نظر گرفتن بالاترین میزان مصرف و کم کردن عدد کاهش تولید باز هم بیش از میزان نیاز است.

مردم اعتقاد دارند که علت اعمال خاموشی‌هایی که اخلال در زندگی روزمره آنان ایجاد کرده است شفاف اعلام نشده است اگرنه هیچ زمانی این ملت ابایی از همراهی و همکاری با مسئولان برای گذر از تنگ‌ناهای مشکلات نداشته‌اند.

بی‌تردید یکی از عوارض و عواقب سوء خاموشی‌های اجباری، کم‌رنگ شدن اعتماد مردمی است که باور کرده‌بودند در صنعت برق به پیشرفت‌های فراوانی دست یافته‌ایم و حجم تولید سالانه آنقدر زیاد هست که می‌توان به درآمدهای ناشی از آن هم فکر کرد.

امروز در حالی مسئولان صنعت برق از کاهش 7 هزار مگاواتی در حجم کلی تولید انرژی برق کشور سخن می‌گویند که تنها در سال 95 اعلام شده بود با ورود نیروگاه‌های گازی، سیکل ترکیبی و برق‌آبی و همچنین واحدهای گازی تولید پراکنده و انرژی‌های نو، 2 هزار و 300 مگاوات به ظرفیت تولید برق ایران اضافه شده و حجم تولید برق از ۷۶ هزار مگاوات فراتر رفته است.

از طرفی کل حجم برق تولیدی در نیروگاه‌های برق‌آبی کشور، پیش از این و توسط مسئولان صنعت برق کمتر از 10 هزار مگاوات اعلام شده بود.

اعمال خاموشی‌های گسترده در کشور با توجه به سهم 300 مگاواتی استان فارس، روزانه عددی حدود 9 هزار مگاوات را شامل می‌شود! این در حالی است که براساس آمارهای وزارت نیرو، کل برق مصرفی ایران در زمان پیک بار کمتر از 57 هزار مگاوات بوده است . این عدد اگر افزایش ۵ درصدی مورد ادعای مسئولان را هم داشته باشد، هنوز کمتر از عدد کل تولید برق سالانه خواهد بود.

نگاهی به آرشیو اخبار منتشر شده به نقل از مسئولان مختلف وزارت نیرو، مخاطب را به اعداد و ارقامی می‌رساند که با شرایط موجود هیچ همگونی ندارد‌!!

در اردیبهشت ماه سال 96 در شانزدهمین گزارش آمار تفصیلی صنعت برق که روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت، اضافه شدن حجم تولید برق ۷۶ هزار مگاوات تا پایان سال ۹۵ مورد اشاره قرار گرفته بود. حال آنکه سال گذشته و امسال نیز مسئولان صنعت برق از اضافه شدن توان تولیدی برق کشور گفته بودند.

کاهش میزان تولید برق در نیروگاه‌های برق‌آبی کشور سال گذشته نیز از سوی مسئولان اعلام شد اما همواره بر این نکته تاکید وجود داشت که می‌توان از بروز بحران جلوگیری کرد زیرا مسئولان تدابیر لازم را برای تامین برق مورد نیاز مشترکان خصوصا در ایام گرم سال اندیشیده‌اند.

امسال مردم در کنار مشکلاتی که نوسانات نرخ ارز و سکه و گرانی‌های شدید و گسترده‌ای که بر تمام کالاها خصوصا مواد غذایی، آشامیدنی و کالاهای سلامت محور و دارو، سایه افکنده است، مجبور به تحمل مصائب ناشی از بی‌برقی نیز هستند حال آنکه به درستی نمی‌دانند، چرا باید روزانه چند ساعت بی‌برقی را تحمل کنند؟  

از دیگر سو این سئوال ذهن تمام مردم را به خود مشغول کرده است که چرا با وجود اعمال خاموشی‌های گسترده در کشور، توانیر و به تبع آن شرکت‌های توزیع نیروی برق از ارائه جدولی واقعی از خاموشی‌ها و اطلاع‌رسانی دقیق زمان محدودیت‌ها طفره می‌روند؟

به گزارش ایسنا، شانزدهمین گزارش آمار تفصیلی صنعت برق که در آن وضعیت تولید و مصرف و تعداد مشترکین تا پایان سال ۹۵ ترسیم شده بود؛ به آنچه امروز مردم به عنوان یک واقعیت با آن روبرو هستند، در تناقض قرار دارد.

آمار یاد شده به این نکته اشاره می‌کند که "سال 95 بالغ بر 10 واحد نیروگاه گازی به ظرفیت 1660 مگاوات، سه واحد نیروگاه چرخه ترکیبی به ظرفیت 320 مگاوات، واحدهای گازی تولید پراکنده به ظرفیت 250 مگاوات، واحدهای انرژی‌های نو به ظرفیت 19 مگاوات و یک واحد نیروگاه برق آبی به ظرفیت 75 مگاوات به جمع واحدهای نیروگاهی و تولید برق کشور افزوده شد . "

این بدان معنی است که ظرفیت اضافه شده نیروگاه‌های برق‌آبی که امروز مسئولان از کاهش تولید آن به نصف به‌عنوان اصلی‌ترین دلیل خاموشی یاد می‌کنند، تنها 75 مگاوات بوده که در مقایسه با سایر ظرفیت‌ها، عدد بالایی نیست .

براساس آن گزارش تفصیلی "ظرفیت نصب شده کل در سال ۹۵ و نسبت به سال ۹۴، بالغ بر 3.1 درصد رشد داشته و به 76 هزار و 427 مگاوات رسیده است‌. "

اگر اعداد ذکر شده در گزارش فوق را واقعی بدانیم! کاهش تولید انرژی برق در قیاس با کل مصرف نباید چندان فشاری بر مصرف کننده وارد کند! این همه در حالیست که به گفته‌ی مسئولان تغییر در ساعت کاری اداره‌ها در کل کشور و بهینه شدن مصرف مردم در بخش‌های مختلف خصوصا کشاورزی و صنعت، زمینه‌ی کاهش حدود 10 درصدی را نیز فراهم کرده است‌.

توجه داشته باشید که مسئولان مدعی هستند اگر هر یک مشترکان بخش خانگی که سهم مصرف برق آنها نسبت به سایر بخش‌ها به 35 درصد هم نمی‌رسد، یک لامپ 100 واتی را خاموش کنند، میزان صرفه‌جویی بیش از 15 درصد خواهد بود !! این در حالی است که طی روزهای اخیر برق در محدوده‌ای به وسعت یک کلانشهر برای ساعت‌های متمادی قطع می‌شود!!

با این توصیف اعمال خاموشی‌های دو ساعته و بیشتر در هر روز برای تمام مشترکان، چه سهمی از صرفه‌جویی را به‌دنبال دارد؟

به گزارش ایسنا و بر اساس همان گزارش صنعت برق که اردیبهشت سال 96 در رسانه‌ها منتشر شد، "شاخص تولید انرژی نیز در سال 1395 با رشد سه درصدی نسبت به سال پیش از آن (1394) به 289 میلیارد کیلووات ساعت افزایش یافت که 283 میلیارد کیلووات ساعت آن تولید نیروگاه‌های وزارت نیرو و بخش خصوصی و بقیه آن مربوط به صنایع بزرگ بود‌.‌"

بر پایه شانزدهمین گزارش آمار تفصیلی صنعت برق، "توان تولیدی همزمان در اوج مصرف پارسال (سال ۹۵) 51 هزار و 579 مگاوات شد؛ همچنین توان تولیدی نیروگاه های حرارتی با افزایش 5.6 درصدی به 42 هزار و 761 مگاوات و توان تولیدی نیروگاه‌های برقابی و اتمی با رشد 2.2 درصدی به هشت هزار و 818 مگاوات رسید‌. "

شاخص مهم دیگر در صنعت برق طول خطوط انتقال است.  "بر اساس گزارش تفصیلی صنعت برق، پارسال ( سال ۹۵) طول خطوط انتقال 400 و 230 کیلوولتی 912 کیلومترمدار افزایش یافت؛ طول خطوط فوق توزیع 132 و 63 و 66 کیلوولتی 1064 کیلومترمدار و طول خطوط فشار متوسط و فشار ضعیف به ترتیب هشت هزار و 787 و همچنین 9 هزار و 415 کیلومتر بیشتر شد‌. "

براساس همین گزارش "سال 95 تعداد 641 روستا از نعمت برق برخوردار شدند و بدین ترتیب جمع روستاهای برق دار کشور به 56 هزار و 811 روستا رسید" که 1/1 درصد نسبت به سال پیش از آن رشد نشان می‌داد.

"در این مدت، شمار مشترکان با رشدی سه درصدی نسبت به سال پیش از آن (1394)، به 33 میلیون و 831 هزار مشترک رسید؛ همچنین فروش انرژی برق با رشد 5.9 درصدی نسبت به سال پیش، 241 میلیارد و 91 میلیون کیلووات ساعت شد‌. "

با نگاهی اجمالی به آمارهایی که مسئولان صنعت برق و نه دیگر بخش‌ها‌ ارائه کرده‌اند و مقایسه‌ی این آمار با آنچه امروز در توجیه اعمال خاموشی‌ها بیان می‌شود، چه برداشتی از وضعیت ایران می‌توان داشت، شرایطی که نوستالژی دهه‌ی 60 را یادآور است‌.

اگر به آرشیو اخبار رسانه‌های مختلف در سال ۹۶ رجوع کنیم، علی‌رغم کاهش روند فعالیت‌های عمرانی در بخش‌های مختلف، شاهد درج خبرهایی مبنی بر افزایش توان تولید انرژی برق به واسطه‌ی ایجاد نیروگاه‌های مقیاس کوچک، انرژی‌های نو و افزایش ظرفیت نیروگاه‌های مختلف سیکل ترکیبی و گازی بوده‌ایم.

شاید نیاز باشد تا گزارش تفضیلی صنعت برق مربوط به سال ۹۶ را نیز مورد مداقه قراردهیم و با مقایسه‌ای کارشناسانه به علت‌های ریشه‌ای در خصوص کمبود انرژی برق در روزهای اخیر دست یابیم.

اگرچه مسئولان صنعت برق یکی از مسائل مهم یعنی هدر رفت انرژی برق را به‌درستی اطلاع‌رسانی نکرده‌اند؛ موضوعی که آمارهای منتشر شده از آن حداقل در استان فارس نشان از تناقضات آماری دارد. کاش مسئولان حداقل با خودشان صادق بودند.

اینکه هم‌اینک چه حجم از انرژی برق به‌واسطه‌ی مسائل فنی هدر می‌رود و اگر این هدر روی که به حتم بالاتر از میانگین‌های جهانی است، وجود نداشت‌ تا چه میزان مشکلات مردم نیز کاسته می‌شد؟

به گزارش ایسنا، بی‌برقی در سراسر کشور و به‌ویژه شهر شیراز و استان فارس پیامدها و آثار و تبعات زیادی را در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و ... به‌دنبال داشته است‌.

یکی از مهمترین مشکلاتی که خاموشی‌های مکرر و روزانه برای تمام مشترکان به‌دنبال دارد، اخلال در زندگی روزمره‌ی شهروندانی است که تقریبا تمام امورشان با برق گرهی ناگسستنی خورده است.

شهروندانی که در روزهای اخیر به‌ناگاه در آسانسورها گیر افتاده‌اند یا بی‌برقی منجر به بروز اخلال در ارائه خدمات درمانی بهداشتی به آنان شده است و ....

بی‌تردید حال که شهروندان مجبور به تحمل هزینه‌های بی‌برقی هستند، امتناع از اطلاع‌رسانی دقیق در خصوص قطع مکرر برق ضمن آسیب‌هایی که به لحاظ مالی و جانی ممکن است به افراد خدمت گیرنده وارد کند، بی‌تردید نادیده گرفتن حقوق شهروندی محسوب می‌شود‌.

اگرچه در شیراز و بعضی از کلانشهرها شرکت‌های توزیع نیروی برق نسبت به تهیه و انتشار جداولی در خصوص وضعیت خاموشی‌ها اقدام کرده‌اند، اما این جداول چندان قابل اتکا نبوده و اینگونه نیست که اعمال خاموشی تنها و تنها محدود به ساعت‌ها و تاریخ‌های اعلام شده در آن باشد‌.

بسیاری از شهروندان شیراز در تماس با ایسنا ضمن طرح گلایه‌های خود از وضعیت ارائه خدمات توسط شرکت توزیع برق در این کلانشهر، خواستار پاسخگویی شفاف مسئولان در این زمینه شده‌ان .

گزارش مردمی در خصوص وضعیت برق و آسیب‌هایی که قطع مکرر برق و خاموشی‌های اجباری برای شهروندان به‌دنبال داشته است، طی روزهای آینده از طریق ایسنا منطقه‌ی فارس اطلاع رسانی خواهد شد.