اقتصاد ایران در سایه پدیده ترامپ

هادی حق شناس در گفت و گو با ایسنا درباره اقتصاد ایران در سال گذشته گفت: دولت دوازدهم در سالی که گذشت هم با ناکامی‌ها و هم با موفقیت‌هایی روبرو بود که می‌توان این دو را تفکیک و بررسی کرد. اگر بخواهم مهم‌ترین دستاورد دولت در سال ۹۷ را نام ببرم آن ادامه رشد اقتصادی مثبت بود. به عبارتی بعد از سال‌های۹۱ و ۹۲ که اقتصاد ایران ۸ درصد کوچک شده بود در سال‌های گذشته با تجربه رشد مثبت وضعیت این شاخص اقتصادی بهبود پیدا کرد و پیش بینی‌ می شود که میانگین رشد اقتصادی در سال ۹۷ نیز بیش از ۴ درصد باشد.

وی در ادامه سخنانش چنین توضیح داد: در نظر داشته باشید اکنون وضعیت اقتصادی کشور تحت تاثیر پدیده ترامپ است. نه تنها کشور ما بلکه کشورهای اروپایی، آسیای شرقی و بسیاری از کشورهای دیگر هم از پدیده ترامپ تاثیر می‌گیرند. همانگونه که دیدیدم با آمدن ترامپ عوارض مختلفی برای تجارت با کشورهای مختلف وضع شد که از جمله آن‌ها می‌توان به عوارض فولاد برای چین اشاره کرد. طبیعی است که برای ما هم چالش‌هایی به وجود آمده و نگذاشت که بتوانیم از همه ظرفیت‌های برجام به خوبی استفاده کنیم.

این استاد دانشگاه چنین ادامه داد: البته با وجود چنین شرایطی اقتصاد ایران موفقیت‌های چشمگیری تجربه کرد همانطور که دیدیم در سال ۱۳۹۶ رشد اقتصادی ما مثبت بود و تراز تجاری نیز با فاصله کوچکی منفی بود که البته اگر به سال‌های گذشته نگاه کنیم می‌بینیم تراز تجاری در سال‌های گذشته مثبت بوده است و اکنون نیز علی رغم کارشکنی‌های رئیس جمهور آمریکا ولی باز وضعیت تجارت متناسب است.

نکته قابل توجه دیگری که نباید از آن غافل باشیم این است که نرخ بیکاری که درحال رشد کردن با شیب قابل ملاحظه‌ای بود اکنون متوقف شده این در حالی است که خیل عظیم فارغ‌التحصیلان نیز وارد بازار کار شده‌اند.

حق شناس با بیان اینکه دولت اقداماتی در جهت بهبود وضعیت اقتصاد ایران انجام داد، گفت: به هر حال دولت اقدامات مهمی انجام داده است مثلا تفاهمنامه هند امضا شد، در حاشیه دریای خزر تفاهمنامه سه جانبه ایران، ‌ آذربایجان و روسیه امضا شد و اکنون آثار آن را می‌توانیم در عرصه اقتصاد ببینیم. ضمن این که در نظر داشته باشید که تورم نیز همچنان در سال ۹۶ تک رقمی ماند. این در حالی است که در ۴۰ سال گذشته کمتر از سه سال تورم اقتصاد ایران تک رقمی بوده است. اکنون نیز بیش از ۹۰ درصد کشورهای دنیا تورمی کمتر از ما دارند، ولی با این حال تورم تک رقمی سال‌های اخیر را به عنوان یکی از دستاوردهای مهم دولت قلمداد کرد.

او همچنین با بیان اینکه دولت ناکامی‌هایی هم داشته که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد چنین گفت: دولت در نیمه نخست سال جاری امکان یکسان سازی نرخ ارز را داشت و اگر این کار را می‌کرد با جهش‌های نرخ ارز در نیمه دوم روبرو نمی‌شدیم. متاسفانه پرش نرخ ارز منجر به بالا رفتن نرخ سود بانکی نیز شد و اکنون نرخ سود بانکی به ۲۰ درصد رسیده است. همچنین یکی از مهم‌ترین مسائلی که انتظار می‌رفت دولت به آن رسیدگی کند، موضوع یارانه‌ها بود که دولت امسال هم موفق به ساماندهی آن نشد.

وی توضیح داد: طبق مصوبه مجلس دولت باید بخشی از یارانه‌ها را کم می‌کرد و علی رغم این مصوبه دولت این کار را نکرد و همچنان به ثروتمندان یارانه می‌دهد. البته توجیه دولت این است که نمی‌توان اغنیاء را به درستی شناخت، ولی لازم است این نکته را بگویم در اقتصاد مثالی هست که می‌گوید کف پای فقرا صاف است ولی رد پای اغنیاء را در همه جامعه می‌توان دید. منظور این است که ضعفا را سخت می‌توان شناسایی کرد ولی اغنیاء را با اقداماتی که آنها انجام می‌دهند از قبیل سفرهای خارجی و ماشین‌های گران قیمتی که زیر پا دارند، ‌ می‌توان شناخت. در نتیجه دولت می‌توانست بخشی از اغنیاء را از دریافت یارانه حذف کند ولی در این زمینه کوتاهی کرد.