۱.۵ میلیون فعال و ۲۵۰ هزار مسدودی

به نقل از ایسنا، طرح رجیستری گوشی‌های تلفن همراه با هدف شناسنامه‌دار شدن یکی از پرمصرف‌ترین کالاهای وارداتی کشور و مبارزه سیستمی با قاچاق تلفن همراه، پیاده‌سازی و اجرا شد. این طرح که در آن مبارزه با قاچاق تلفن همراه در سطوح مصرف انجام می‌گیرد، به گونه‌ای است که صرفه اقتصادی قاچاق از بین می‌رود.

این طرح در کشورهای زیادی مانند چین، امارات، لبنان، اوکراین و سایر کشورها اجرا شده است. در رجیستری با استفاده از امکانات زیرساختی مخابرات، همه گوشی‌های‌ فعال اسکن می‌شوند و با استفاده از کدی به نام IMEIمی‌توان آن‌ها را شناخت. این کد مانند شماره شناسنامه برای تلفن‌های همراه است و توسط شرکت سازنده و به شکل منحصر به فرد صادر می‌شود. در بعضی از کشورها از این کد برای شناسنه گوشی در طرح رجیستری استفاده می‌کنند.

در سال ۸۵ که برای اولین بار این طرح رجیستری در ایران اجرا شد، از این کد استفاده شد اما به خاطر قابلیت کپی کردن این کد آن طرح به طور کلی شکست خورد. در بخش عرضه، جعل شماره‌ها (کدها) شروع شد. به گونه‌ای که در سال ۸۶ برای برخی از شماره‌ها بیش از ۱۰ هزار شماره جعل صورت گرفت.

پس از شکست خوردن آن طرح، مسئولان وزارت ارتباطات و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا به فکر پیدا کردن یک شناسه منحصر به فرد با ترکیب چند شناسه با هم افتادند. نهایتا تصمیم گرفتند از ترکیب شماره تلفن که یک ترکیب منحصر به فرد برای هر شخص است با IMEI استفاده کنند.

ترکیب دارندگان گوشی‌ها و لیست‌های موسوم به سفید، سیاه و خاکستری

«سامانه همتا» دارای فهرستی است که دارندگان گوشی‌های تلفن همراه را از ۱۴ آذرماه سال گذشته در سه گروه سیاه، سفید و خاکستری دسته‌بندی می‌کند. فهرست سفید، دارندگان گوشی‌های قانونی فعال را که در این سامانه رجیستر شده‌اند، نشان می‌دهد. در وضعیت خاکستری گوشی‌هایی قرار می‌گیرند که هنوز وضعیت رجیستری آن‌ها نهایی و تعیین تکلیف نشده است.

گردشگرانی که برای مدت کوتاهی در ایران اقامت دارند و کمتر از یک ماه از ایران خارج می‌شوند، نیازی به طی مراحل رجیستری ندارند و گوشی آن‌ها در ایران به مدت تنها ۳۰ روز فعال می‌ماند. مسافرانی که همراه خود گوشی تلفن وارد ایران می‌کنند، نیاز به دسته‌بندی مجزا و شرح مفصل دارند.

گروه سیاه شامل گوشی‌های بلاک‌شده است که به دلایل زیادی از جمله قاچاق یا عدم فعال‌سازی در این لیست قرار دارند. بر اساس داده‌های جدول تا پایان خرداد ۹۷، حدود ۱۱ درصد از گوشی‌ها در فهرست سیاه قرار گرفته و مسدود شده‌اند. این گوشی‌ها با هیچ سیم‌کارتی در ایران قادر به فعال شدن نیستند.

بر اساس اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، گوشی‌های برند سامسونگ به عنوان پرمصرف‌ترین برند حاضر در بازار ایران، آخرین برندی است که به این طرح پیوسته است و با رجیستر شدن آن تمام گوشی‌های موجود در بازار مشمول طرح رجیستری شده‌اند.

بر اساس این فهرست، تا پایان خرداد ۹۷، از میان حدود دو میلیون و ۲۲۵ هزار گوشی تلفن همراه رجیستر شده‌اند که بیش‌ترین آمار به برندهای هوآوی، نوکیا، اپل و سامسونگ تعلق داشته است. البته باید در نظر داشت که با پیوستن سامسونگ از ابتدای اردیبهشت ۹۷ به این طرح و رجیستر شدن ۳۲۴ هزار در طول دو ماه نمی‌توان انتظار داشت که این آمار به مرور شامل تغییرات اساسی شده باشد. تا خرداد ۹۷، هم‌چنین بیش‌ترین تعداد گوشی‌های قاچاق یا گوشی‌هایی که بعد از مدت یک ماهه مقرر نسبت به رجیستری اقدام نکرده‌اند، به ترتیب به سه برند اپل، نوکیا و هوآوی تعلق دارد.

در فهرست خاکستری نیز که عمدتا شامل گوشی‌های درحال رجیستر شدن در زمان یک‌ماهه مقرر است، بیش‌ترین تعداد گوشی به برند سامسونگ تعلق دارد که به تاریخ تهیه این آمار و پیوستن تازه این برند به طرح رجیستری مربوط است.