بورس کالا؛ گذرگاه سبقت از رقبای جهانی زعفران

علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران و از فعالانی است که کوشیده به سهم خود، بازار این محصول مرغوب ایرانی را که به گفته او «کالایی استراتژیک است» در مقاصد صادراتی جهان گسترش دهد. او عرضه زعفران در بورس کالا و روند آن را «مطلوب» ارزیابی می‌کند. حسینی از لزوم تقویت زیرساخت‌ها و متغیرهایی که می‌تواند بورس کالا را ایفای شایسته مأموریت خویش یاری رساند، سخن می‌گوید و تأکید دارد: «کارهای زمین‌مانده در مورد زعفران زیاد است و باید راهکارهای مناسبی برای آن‌ها یافت». گفت و گو با این عضو شورای ملی زعفران را باهم می‌خوانیم:

پیش از عرضه زعفران در بورس کالا، دلالان، بازیگر اصلی معاملات طلای سرخ بودند، اما اکنون کشاورز می‌تواند از مزیت عرضه مستقیم در تالارهای بورس کالا بهره‌مند شود، ارزیابی‌تان از این تحول چیست؟

ایجاد زیرساخت لازم برای عرضه زعفران در بورس کالا موجب شد تا دست دلالان کوتاه شود. همچنین باید از ظرفیت های بورس کالا بیشتر از این هم استفاده کرد تا جایی که زعفران تنها به صورت خام در این بازار عرضه نشود بلکه شاهد صادرات هدفمند و غیرفله ای طلای سرخ از طریق بورس کالا باشیم. 

همچنین در حال حاضر زعفران کالایی نیست که کشاورز وقتی گل آن را برداشت می‌کند، بتواند همان را از طریق بورس کالا عرضه کند، بلکه زعفران باید پروسه‌ای از آماده‌سازی را طی کند و حتی نیازمند آن است که با معیار کیفیت، درجه‌بندی شود. زعفران می‌تواند از محصولاتی باشد که برای ایران ارزش‌افزوده قابل‌توجهی به ارمغان آورد؛ بنابراین نباید اجازه دهیم این محصول استراتژیک اسیر چنبره سودجویانی شود که می‌خواهند به هر طریقی منافع خود را تأمین و حاصل زحمات تولیدکنندگان را به جیب خود سرازیر کنند؛ شفافیت معاملات بورس کالا در این زمینه راهگشا خواهد بود. 

 راهکار پیشنهادی شما برای رونق معاملات زعفران در بورس کالا چیست؟

باید تلاش شود زعفران فرآوری شده در بورس کالا عرضه شود. براین مبنا، شایسته است بورس کالا دستورالعمل تدوین و ابلاغ کند که طبق آن، زعفران آماده عرضه به مصرف‌کننده هم بتواند از حمایت لازم جهت ورود به چرخه برخوردار شود. با چنین راهکار و مشوق‌های حمایتی لحاظ شده در آن از مرحله عرضه فله‌ای عبور کرده و عرضه زعفران فرآوری شده تقویت خواهد شد. مثلاً اگر بتوانیم زعفران را با کیفیتی در حد جهانی بسته‌بندی کنیم و این اتفاق قبل از عرضه آن به بورس کالا بیفتد خیلی به روند فروش آن کمک می‌کند.

پایه و منطق پیشنهاد شما چیست؟

حدود ۹۰ درصد زعفران در کشور ما به‌صورت سنتی تولید می‌شود اما متأسفانه فرآوری زعفران در کشورمان هنوز سنتی است. در چنین وضعیتی عرضه طلای سرخ در بورس کالا به نتیجه‌گیری حداکثری منجر نخواهد شد. اکنون حتی وجود یک تار مو باعث می‌شود زعفران صادراتی از آن‌سوی دنیا به کشور مرجوع شده و اعتبار بین‌المللی طلای سرخ کشورمان مخدوش شود؛ بنابراین، اقداماتی نظیر بسته‌بندی استاندارد و جذاب نقش مهمی در بازاریابی زعفران دارد، براین اساس، بورس کالا می‌تواند با بسترسازی صادرات هدفمند و استاندارد به ارتقای جایگاه جهانی زعفران یاری رساند.

 اما سودجویان، بی‌توجه به فله‌ای یا بسته‌بندی بودن محصول، همواره درصدد نفوذ به بازار هستند راهکار مقابله با آنان چیست؟

به‌هرحال، مأموریت اصلی بورس کالا، حذف سودجویان و دلالان است و برای انجام مؤثر این مأموریت باید از سوی نهادهای نظارتی مورد حمایت قرار گیرد. اکنون‌که بورس کالا عرصه را بر دلالان سنتی تنگ کرده باید هوشیار بود که سودجویان جدید جایگزین سودجویان سنتی نشوند. بورس، هنگامی کارآمدی حداکثری خود را نشان می‌دهد که بتواند رابط مناسب و معقولی میان فروشنده و خریدار ایجاد کند و بورس کالا هم تاکنون، کوشیده تا چنین نقشی را درباره معاملات زعفران ایفا کند.

نقش عرضه زعفران در بورس کالا را در تبدیل ایران به بازیگری مؤثر در تعیین قیمت جهانی طلای سرخ چقدر مؤثر می‌دانید؟

ببینید، کارهای زمین‌مانده در مورد زعفران زیاد است و باید راهکارهای مناسبی برای آن‌ها یافت. بله، ما می‌توانیم سکان قیمت‌گذاری طلای سرخ در بازار جهانی را در دست بگیریم. ما ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید می‌کنیم پس باید اشراف خود به خیلی از مسائل را بیشتر کنیم. کشورهای هدف صادرات ما در جهان به رقم ۵۰ می‌رسد و عرضه هدفمند زعفران در بورس کالا می‌تواند تعداد کشورهای مشتری طلای سرخ ایران را افزایش دهد. دستیابی به این هدف نیازمند پیش‌شرط‌هایی است، ازجمله، ابتدا باید زعفران خود را شناسنامه‌دار کرده و فرایند تولید را به‌درستی مدیریت کنیم و صادرات مدرن در قیاس با صادرات سنتی را اولویت دهیم تا هم‌زمان بتوانیم با بهره‌گیری از ابزارهای مؤثر بورس کالا، جاپای خود را در کشورهای مقصد صادرات محکم و از رقبا سبقت بگیریم.