نقش استارت آپ‌ها در بازار پول

به نقل از پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، در این نشست که به همت شرکت توسعه خدمات کارآفرینی مسکن و با همکاری باشگاه کارآفرینی تیوان برگزار شد، محمد طهرانی، عضو هیأت علمی دانشگاه خاتم و عضو هیأت مدیره شرکت توسعه خدمات کارآفرینی مسکن با تشریح آینده فناوری‌های مالی (فین‌تک) و ارایه چشم‌اندازی از تحولات و نوآوری‌هایی که در این حوزه رخ خواهد داد، بر ضرورت تغییر نگرش در صنعت مالی تاکید و خاطرنشان کرد: حوزه‌های مرتبط با فین‌تک فرصت‌های بسیاری برای ورود استارت‌آپ‌ها دارد و بسیاری از زمینه‌های فعالیت در این حوزه در ایران هنوز بکر است.

وی با بیان اینکه «پول» با هدف اینکه به عنوان واسطه برای مبادلات استفاده شود، شکل گرفت، افزود: پول دارای دو کارکرد اصلی است؛ نخست اینکه وسیله‌ای برای ذخیره ارزش در طول زمان بوده و دوم معیاری برای ارزش‌گذاری کالاها در مبادلات است.

طهرانی با بیان اینکه با شکل‌گیری پول به مرور زمان بانک‌های مرکزی کشورها شکل گرفت، بر اهمیت ثبات عرضه پول تاکید کرد و گفت: ارزش پول باید ثابت باشد و از طرفی حفظ این ارزش به پذیرش مردم بستگی دارد.

وی با اشاره به تغییر پارادایم در ماهیت پول، خاطرنشان کرد: با شکل‌گیری ارزهای جدید، چارچوب‌های متعارف پول که در چارچوب مرزهای یک کشور تعریف می‌شد، رو به زوال است و اکنون می‌توان چارچوب بزرگتری فراتر از مرکزهای کشورها برای پول تعریف کرد؛ ضمن اینکه برخی از شرکت‌ها همچون گوگل واپل در سال‌های اخیر برای خود سیستم پولی و پرداخت انحصاری تعریف کرده‌اند و از این رو اکنون رقابتی بر سر اینکه شرکت‌های بزرگ بازارها را به دست بگیرند یا کشورها، در دنیا شکل گرفته است.

طهرانی بازار، مشتری و پول را سه رکن حوزه مالی دانست که هر سه در سال‌های اخیر دستخوش تغییر پارادایم شده‌اند و ادامه داد: مشتری‌هایی که پیش‌تر روش‌های سنتی را ترجیح می‌دادند اکنون به استفاده از فناوری‌های فین‌تک روی آورده‌اند و هر مجموعه‌ای که خود را با این تحولات و نیازهای جدید مشتریان تطبیق ندهد، طبعا از گردونه فعالیت خارج خواهد شد.

به اعتقاد این عضو هیات علمی دانشگاه، در آینده با توجه به فراگیر شدن اینترنت اشیاء (IOT) لازم است فناوری‌های پرداخت جدیدی شکل بگیرد که امکان استفاده از آنها توسط ربات‌ها فراهم شود.

وی به حوزه‌های پرداخت، بیمه، سپرده‌پذیری و تسهیلات دهی، سرمایه‌گذاری جمعی و بازارسازی به عنوان حوزه‌های مختلف فین‌تک اشاره کرد و افزود: این در حالی است که در ایران فقط موضوع فناوری‌های پرداخت به عنوان زیرشاخه فین‌تک شناخته می‌شود.

طهرانی سپس به بیان برخی فرصت‌های فعالیت استارت‌آپ‌ها در زمینه فناوری مالی پرداخت و گفت: حوزه پرداخت (payment) در ایران بستر فعالیت استارت‌آپ‌های گوناگونی بوده است؛ کمااینکه امروز با روش‌های نوظهور پرداخت، دنیای بدون وجه نقد نیز قابل تصور است. پرداخت‌های موبایلی و پرداخت‌های یکپارچه از انواع رایج فناوری پرداخت در جهان است. در عین حال این حوزه، مدخل‌هایی دارد که هنوز کسی به آن وارد نشده است. به عنوان مثال فناوری‌هایی در برخی کشورها رایج شده که در قالب آن به ابزارها اجازه پرداخت به نیابت از صاحب حساب داده می‌شود. به عنوان مثال خودرو در زمان خروج از پمپ بنزین هزینه سوخت‌گیری را بدون مداخله صاحب

حساب انجام دهد.

از دیگر حوزه‌های فعالیت استارت‌آپ‌ها که وی به آن اشاره کرد، موضوع جایگزینی ابزارهای جدید احراز هویت به جای رمز دوم برای انجام پرداخت‌ها است. وی در این خصوص توضیح داد: به عنوان مثال ابزارهای شناسایی مکان‌محور در پرداخت هنوز در ایران چندان عملیاتی نشده است. همچنین استفاده از ابزارهای بیومتریک در بانک‌های ایران هنوز رواج پیدا نکرده که جای کار دارد.

عضو هیأت مدیره شرکت توسعه خدمات کارآفرینی مسکن در ادامه با بیان اینکه روش‌های پرداخت با سرعت بیشتر و با هزینه کمتر می‌تواند زمینه فعالیت استارت‌آپ‌ها باشد، در عین حال یادآور شد: ایران از نظر هزینه پرداخت یک استثنا بوده و هزینه‌های این بخش در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها بسیار پایین است. اما اگر بانک مرکزی قانون اخذ کارمزد را عملیاتی کند، عملا بستر فعالیت در حوزه روش‌های غیرمتمرکز پرداخت بیش از پیش فراهم خواهد شد و این موضوع به ویژه در حوزه پرداخت‌های خرد گسترش خواهد یافت.

وی با بیان اینکه در ایران برخی از اپراتورهای تلفن همراه به دنبال ورود به حوزه «Mobile Money» هستند، یادآور شد: در پرداخت‌های مبتنی بر Mobile Money دیگر بانک‌ها درگیر نمی‌شوند، بلکه فقط شرکت‌های تلکام درگیر هستند.

طهرانی سپس به بسترهای فعالیت استارت‌آپ‌ها در زمینه فناوری‌های مالی بخش بیمه پرداخت و گفت: موضوع اتصال بیمه‌ها و تمرکززدایی از بسترهای فعالیت در این حوزه است. از طرفی اکنون تمام خدمات بیمه از تحقیق و توسعه (تعریف محصولات جدید بیمه)، تولید و توزیع محصول، بررسی خسارت و مدیریت ریسک همگی توسط شرکت بیمه انجام می‌شود، در حالی که می‌توان توزیع این زنجیره را به شکل تخصصی به استارت‌آپ‌های مختلف سپرد. وی همچنین از فضاهای قابل ورود در حوزه بیمه به پلت‌فرم‌های انتخاب و مقایسه بیمه‌ها اشاره کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه خاتم با بیان اینکه در بحث «سپرده‌پذیری و تسهیلات دهی» نیز بستر کار برای استارت‌آپ‌ها فراهم است، گفت: کار بانک به شکل سنتی این است که منابع مالی را از سپرده‌گذاران جمع‌آوری کرده و سپس تسهیلات پرداخت کند. اساس کار بانک نیز بر این اصل استوار است که تسهیلات را به مشتریان کم‌ریسک پرداخت کند و به همین خاطر تضامینی از تسهیلات‌گیرنده دریافت می‌کند. اما می‌توان پلت‌فرم‌های جدیدی طراحی کرد که به واسطه آن سپرده‌گذارانی که تحمل‌پذیری ریسک کمتری دارند، به مشتریان کم‌ریسک تسهیلات دهند و در عین حال سپرده‌گذاران ریسک‌پذیر، منابع خود را در اختیار تسهیلات‌گیرندگان پرریسک قرار دهند. این موضوع سبب خواهد شد افراد بیشتری پول خود را در بانک سپرده‌گذاری کنند.

وی با بیان اینکه نیازهای مشتریان به سرویس‌های گوناگون در حوزه فناوری مالی مدام تغییر می‌کند، به حوزه تامین سرمایه جمعی به عنوان یک بستر دیگر برای ورود استارت‌آپ‌ها اشاره کرد و گفت: طرح‌های مختلف برای جذب سرمایه می‌تواد در قالب پلت‌فرم‌هایی به صاحبان سرمایه عرضه شود و به این ترتیب حتی سرمایه‌های خرد نیز می‌توانند در کسب‌وکارهای بزرگ دخیل شوند.

طهرانی با بیان اینکه سرمایه‌گذاران جدید از ابزارهای تحلیل مالی استفاده می‌کنند و دیگر مانند سرمایه‌گذاران سنتی رفتار نمی‌کنند، ادامه داد: لازم است موضوع خرید و فروش اوراق بهادار در شبکه‌های اجتماعی و از طریق بسترهای سریع و مطمئن توسعه پیدا کند. البته باید دید سازمان بورس چقدر آماده حرکت به سمت این قبیل پلت‌فرم‌ها است اما بدیهی است سرعت تبادل سهام در ایران باید افزایش پیدا کند.

به گزارش هیبنا، در این نشست همچنین تجربه یکی از استارت‌آپ‌های موفق در حوزه مسکن برای علاقه‌مندان به فعالیت‌های استارت‌آپی تشریح شد. همچنین حمید یاری، مدیرعامل شرکت توسعه خدمات کارآفرینی مسکن به تشریح مسیر حمایت بانک مسکن از استارت‌آپ‌های فعال در سه حوزه فناوری‌های مالی، بانکی و پرداخت، مسکن، حمل و نقل و راه از زمان تشکیل تیم حول محور یک ایده تا خلق محصول نهایی استارت‌آپ پرداخت.