قوانین معیوب آموزش و پرورش

انتشار خبر آزار و اذیت 16 دانش‌آموز توسط ناظم مدرسه در غرب تهران، احساسات جامعه را جریحه‌دار کرده است؛ براساس فیلم‌های منتشرشده از این حادثه، گفت‌وگوی غیراخلاقی ناظم مدرسه و دانش‌آموزان در اتاق او در حال انجام است و طبق ادعای خانواده‌ها این فرد با نشان دادن فیلم‌های مستهجن به دانش‌آموزان آنها را مورد آزار و اذیت قرار داده است.

یکی از مسائل مهمی که هم‌اکنون در بررسی ابعاد مختلف وقوع چنین فاجعه‌ای مطرح است، مسئله گزینش معلمان توسط وزارت آموزش‌وپرورش است. طبق برخی اخبار ناظم متخلف این مدرسه 5 سال قبل در منطقه سه گزینش شده و پیشینه او مثبت بود، با توجه به اینکه ملاک حال فعلی افراد است و نمی‌توان به گزینش 5  سال قبل اکتفا کرد، این فرد پس از آن به مناطق 6 و 2 آموزش‌وپرورش شهر تهران می‌رود اما در این مدت مجدد گزینش او تمدید نمی‌شود.

در این حادثه، سوال اصلی این است که چرا ناظم متخلف بدون تمدید گزینش توانسته در مدارس غیردولتی مناطق 6 و 2 فعالیت کند؟  آیا مدارس غیردولتی در جذب و به کارگیری نیرو این بخش از قانون را که تاکید می‌کند حتی در صورت گزینش فرد در سال‌های قبل، مجدد باید گزینش او تمدید شود، دور می‌زنند؟

طبق قانون، گزینش نیروهای آزاد مدارس باید هر سال تمدید شود اما این موضوع تا چه اندازه توسط مدیران مدارس غیردولتی رعایت می‌شود؟ گزینش آموزش وپرورش چه در بحث نیروهای آزاد و چه در بحث نیروهای رسمی دارای چه نواقص و مشکلاتی است؟ آیا یک نظام گزینش هوشمند وجود دارد که علاوه بر مسائل سیاسی و اعتقادی، جنبه‌های روانی را هم رصد کند.

نیروهای رسمی پس از عبور از فیلتر گزینش در طول 30 دوران خدمت خود به لحاظ وضعیت اعتقادی،‌سیاسی، اخلاقی و سلامت روان رصد می‌شوند تا در صورت دور شدن از استانداردهای آموزش‌وپرورش با آنها برخورد شود؟ متاسفانه هم‌اکنون چنین نظام رصدی وجود ندارد و اگر گزارشی به حراست برسد، این بخش وارد بررسی خواهد شد همچنین سوابق موسسان مدارس غیردولتی و آموزشگاه‌های آزاد تا چه اندازه از سوی گزینش مورد بررسی و رصد قرار می‌گیرد؟

البته پس از وقوع حادثه اخیر، سید محمد بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش اعلام کرد: با تقویت و بروزرسانی فرایند گزینش به ویژه نظارت سخت‌گیرانه و بدون مسامحه از تکرار اتفاقات اخیر جلوگیری می‌کنیم.مجرم، نیروی غیررسمی بود و بدون طی مراحل قانونی به‌کار گرفته شده است که تمامی مسببان مسئولند. اما چرا باید پس از وقوع یک حادثه با این ابعاد به دنبال نظارت بیشتر بر معلمان و تقویت فرایند گزینش باشیم؟

فراموش نشود، این نخستین بار نبود که دانش‌آموزان قربانی آزار و اذیت جنسی در مدارس شدند و پیش از این نیز چنین حوادث تلخی را شاهد بودیم، سرایدار مدرسه‌ای در استان آذربایجان غربی که به آزار و اذیت یکی از دانش‌آموزان پرداخت یا ماجرای ندا دختر 9 ساله‌ای که در یکی از روستاهای توابع زنجان از سوی معلمش مورد اذیت و آزار قرار گرفت؛ حال با توجه به اینکه این مسائل خدشه‌ای بر حریم امن مدرسه است و با توجه به وعده جدید وزیر آموزش‌وپرورش باید دید از این پس در جذب معلم حساسیت‌های لازم اعمال خواهد شد آن هم در شرایطی که وزارت آموزش‌وپرورش با توجه به کمبود معلم در سال‌‌های آینده اقدام به استخدام تعداد زیادی نیروی انسانی خواهد کرد.

در همین رابطه محمود فرشیدی وزیر اسبق وزارت آموزش‌وپرورش به تسنیم گفت:  در آموزش و پرورش سه رکن وجود دارد که باعث می‌شود استاندارد تربیتی و اخلاقی بر مدرسه تضمین شود و با رعایت سه شاخص محیط مدرسه به لحاظ اخلاقی، فرهنگی و تربیتی مطمئن می‌شود و مهمترین بخش آن گزینش است.

وی افزود: هر فرد به نوعی با مدرسه ارتباط دارد باید صلاحیتش مورد بررسی قرار بگیرد و حتی صلاحیت سرایدار و خدمتگزار مدرسه باید به خوبی رصد شود؛ سال گذشته اتفاقی در یکی از مدارس استان آذربایجان غربی رخ داد که این مدرسه دولتی بود بنابراین اگر حساسیت‌ها رعایت نشود مشکلات در مدارس دولتی و غیردولتی به وجود می‌آید.

فرشیدی ادامه داد: در دوره‌های گذشته نهاد گزینش بسیار تضعیف شد البته هر دستگاه یا واحدی ممکن است کاستی‌هایی داشته باشد هم‌اکنون در گزینش سوالاتی می پرسند که ممکن است یک فرد آیت الله هم آن را نداند اما نباید به بهانه این کاستی‌ها و بزرگنمایی آنها، نهاد گزینش را تضعیف کرد؛ برخی افراد با تصمیماتی که گرفتند به تضعیف گزینش و محدود کردن آن اقدام کردند و هم‌اکنون این نهاد افراد کارشناس و قدری ندارد.

وی بیان کرد: زمان گزینش هم محدود است و در ضرب‌الاجلی می‌گویند باید این تعداد افراد را بررسی کنید همین مسائل باعث می‌شود استاندارد بالای اخلاقی در آموزش‌وپرورش کاهش یابد و همین اندازه که ثابت شود فرد مشکلی ندارد کافی است در حالیکه برای آموزش‌وپرورش نیاز است تا اثبات شود فرد شاخص‌های لازم را دارد نه اینکه نقطه منفی نداشته باشد.

فرشیدی با اشاره به اینکه در آموزش‌وپرورش به دلیل حساسیتی که وجود دارد و حضور دانش‌آموزان به عنوان امانت، گفت:‌افراد شاغل در مدارس باید به لحاظ اخلاقی سالم و به ارزش‌ها پایبند باشند از سوی دیگر تربیت معلم‌ها رکن امنیت و اخلاق در مدارس بودند که در دوره‌ای تعطیل شدند و گفتند هر فرد فارغ التحصیل را می توانیم وارد آموزش‌وپرورش کنیم و برخی افراد بدون گذراندن دوره‌های آموزشی و طی مراحل تربیت معلم وارد مدارس شدند.

وزیر سابق آموزش‌وپرورش بیان کرد: بحث نظارت در کشور ما نظارت ضعیف است و در آموزش‌وپرورش نیز نظارت‌ها مناسب نیست همچنین اولویت نظارت باید در مرحله نخست با مسائل تربیتی و پرورشی، دوم مسائل آموزشی و سوم مسائل اداری و مالی باشد اما هم‌اکنون برعکس است و اول سراغ مسائل اداری و مالی می‌روند.

وی در پایان عنوان کرد: افرادی که نسخه 2030 را توصیه می‌کنند باید ببینند آیا این نسخه‌ها در اروپا جواب داده است؟ آیا این کشورها بحث آزار جنسی و تجاوز به کودکان را ندارند؟  هم اکنون شاهد هستیم که در برخی موارد در بحث آموزش‌های ضمن خدمت معلمان 2030 را ارائه می‌دهند.