فرهنگیان اجاره‌ای/ آموزش قشری از معلمان

کودکان و نوجوانان قشر آسیب‌پذیر هر جامعه‌ای هستند که گاهی از سوی افراد بیمار مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و کودکان بسیاری قربانی این آزارها که عمدتا آزار جنسی هستند، می‌شوند.

بعد از قتل دلخراش ندای 6 ساله و محمدحسین 10 ساله در مشهد این بار شاهد خبری تلخ در یکی از دبیرستان‌های غرب تهران بودیم؛ خبری که منجر به فریادهای خشم‌آلود والدین 16 دانش آموز بر سر کادر آموزشی این مدرسه شد.

تفاوت این قصه با قصه محمدحسین و ندا در این است که این جنایت نه توسط یک معتاد در همسایگی منزل ندا یا یک جوان راننده تاکسی رخ داده، بلکه توسط ناظم مدرسه‌ای که به قشر فرهیخته جامعه تعلق دارد صورت گرفته است.

پس از انتشار این خبر، رهبر معظم انقلاب بلافاصله طی نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه خواستار اجرای حدود الهی در مورد متهمان این پرونده شدند و سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش نیز نسبت به این موضوع در صفحه شخصی خود واکنش نشان داد و نوشت: مجرم نیروی غیررسمی بود و بدون طی مراحل قانونی به کار گرفته شده است که تمامی مسببان مسئولند و علاوه بر برخورد قاطع قضایی که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب نیز قرار گرفته است می‌بایست با تقویت و به‌روزرسانی فرآیند گزینش به ویژه نظارت سخت‌گیرانه و بدون مسامحه از تکرار این اتفاقات جلوگیری کنیم.

حال این سؤال مطرح است که چگونه مسیر یک نیروی غیررسمی بدون طی مراحل قانونی به مدرسه باز شده است؟ چه کسانی مسؤول گزینش نیروهای حق‌التدریسی در مدارس غیردولتی هستند؟ آیا این نیروها که آموزش و پرورش برای پرکردن جای خالی کمبود نیروی خود از آنان بهره می‌گیرد دوره‌های لازم را می‌گذرانند؟ 

طی بررسی‌های صورت گرفته از چند مدرسه غیرانتفاعی مشهد مشخص شد که بعد از مراجعه فرد برای کار در مدرسه غیردولتی شخص از طرف مؤسسه به آموزش و پرورش معرفی می‌شود و بعد از پر کردن فرم و گذراندن دوره آموزشی که حدوداً دو هفته طول می‌کشد و یک مصاحبه معمولی با حراست آموزش و پرورش، در فرایندی نه چندان دشوار مشغول به فعالیت به عنوان معلم می‌شود.

برای اطلاع از ضوابط و قوانین و مراحلی که یک فرد به عنوان نیروی حق‌التدریسی معرفی می‌شود به سراغ مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی رفتیم تا از صحت و سقم  مشاهدات و نحوه نظارت آموزش و پرورش بر مدارس غیردولتی اطلاع پیدا کنیم. 

دوره دو هفته‌ای برای آموزش معلمان حق‌التدریسی

قاسمعلی خدابنده در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد درباره روال صدور مجوز تدریس معلمان حق‌التدریس توسط آموزش و پرورش توضیح داد: افرادی که تمایل به تدریس در مدارس غیرانتفاعی یا مدارس خرید خدمات آموزشی دارند از طرف مؤسس به اداره‌کل گزینش آموزش و پرورش معرفی می‌شوند و این افراد بعد از پر کردن فرم‌های لازم، مورد تحقیق و بررسی توسط اداره گزینش قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: پس از آن مجوز تدریس این افراد صادر می‌شود و تمام معلمان حق‌التدریس و معلمانی که در مدارس خرید خدمات آموزشی و غیرانتفاعی مشغول فعالیت هستند باید فرم گزینش داشته‌باشند و اگر مؤسسی این فرآیند را انجام ندهد تخلف کرده است.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی اضافه کرد: در فرم گزینش صلاحیت‌های عمومی افراد از لحاظ اعتقادی و سلامت اخلاقی برسی می‌شود تا سوء‌سابقه یا فساد نداشته باشند، همچنین از محل زندگی و تحصیل این افراد تحقیقات محلی انجام می‌گیرد و بعد از گزینش، دوره مهارت‌های معلمی را براساس رشته و مقطع تحصیلی در تابستان یا در طول سال تحصیلی طی می‌کنند.

خدابنده در خصوص مدت زمانی که دوره آموزشی معلمان حق‌التدریس به طول می‌انجامد، عنوان کرد: این دوره‌ها 60 ساعت یا در حدود دو هفته طول می‌کشد، حدود 240 ساعت مهارت‌آموزی هم داریم که براساس رشته تحصیلی متقاضیان  60 یا 200 ساعت زمان می‌برد.

2800 مدرسه و آموزشگاه غیرانتفاعی در خراسان رضوی

وی با اشاره به اینکه 2 هزار و 800 مدرسه و آموزشگاه غیرانتفاعی به علاوه مراکز پیش‌دبستانی در استان وجود دارد، اظهار کرد: نیروی حق‌التدریسی در مدارس دولتی  مربیان پیش دبستانی یا آموزگاران نهضت سوادآموزی هستند که براساس دارا بودن شرایط در دستورالعمل به عنوان معلم ابتدایی مشغول به فعالیت هستند و در مدارس غیرانتفاعی نیز نیروی حق‌التدریس در مقاطع متوسطه اول و دوم فعالیت می‌کنند.

خدابنده متذکر شد: در اداره‌کل آموزش و پرورش اداره‌ای تحت عنوان اداره مشارکت‌ها وجود دارد که نظارت لازم را بر مؤسسات غیرانتفاعی انجام می‌دهد همچنین  شورای هماهنگی و شورای نظارت نیز که نمایندگان خود مؤسسان در مراکز غیردولتی هم عضو هستند بازدیدهای دوره‌ای را دارند و نظارت‌های لازم را در فرایند آموزش و مسائل تربیتی و فرهنگی مدنظر قرار می‌دهند.

نمایندگان مجلس هم پس از انتشار خبر آزار جنسی دانش‌‌آموزان، خواستار طرح سؤال از وزیر آموزش و پرورش شدند. در این خصوص نصرالله پژمانفر نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد دلیل اصلی رخ دادن این فاجعه را اجرایی شدن بخش‌هایی از سند 2030 می‌داند.

نهادینه شدن سند 2030  در کشور دلیل اصلی رخداد اینگونه حوادث است

وی مطرح کرد: مشکل اصلی سند 2030 و نهادینه شدن این سند در کشور است و طبیعی است که زمینه برای چنین اتفاقاتی فراهم می‌شود و با اینکه مسؤولان اجرایی کشور اعلام کردند که این سند اجرا نمی‌شود اما اتفاقات صورت گرفته حاکی از آن است که در کشور جریانی این لاابالی‌گری را تزریق می‌کند.

پژمانفر تبیین کرد: دلیل این اتفاق تنها تحت پوشش نبودن نیروی خاطی نیست، بلکه بستر آن در آموزش‌های مختلفی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به دانش‌آموزان داده می‌شود.

وی با بیان اینکه براساس گزارش‌های رسیده نگرانی‌های خود را در خصوص اجرایی شدن سند 2030 ارائه دادیم، گفت: اقتضا می‌کند که وزیر آموزش و پرورش ستادی برای شناسایی لایه‌های مختلف اجرایی شدن این سند تشکیل دهد تا جلوی اقداماتی که در جهت اجرایی شدن این سند صورت می گیرد گرفته شود.

نماینده مجلس شورای اسلامی یادآور می‌شود: آموزش و پرورش باید احراز توانمندی و صلاحیت یک فرد که وارد محیط مدرسه می‌شود و قرار است معلم شود را به طور جد انجام دهد و بعد از احراز نیز مراقبت و نظارت لازم را بر این افراد دنبال کند.

پژمانفر در خصوص آموزش مسائل جنسی به کودکان بیان می‌کند: بخشی از این آموزش‌ها از طریق خانواده و بخشی باید از طریق مدارس انجام شود و اینکه بیان شود که تنها یک بخش متولی است و آن ارگان بدون توجه و ملاحظات این آموزش‌ها را بدهد غلط است، اما در عین حال درباره  این مسائل فکر شده و تکالیفی برای دستگاه‌های مختلف پیش‌بینی شده است.

نیروهای غیر رسمی  یا حق‌التدریسی که از سال 88 وارد بدنه آموزشی کشور شدند طبق نظر رئیس مجلس شیوه مناسبی برای جذب معلمان از طرف آموزش و پرورش نبوده و با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت دانش‌آموزان لازم است بنا به نظر وزیر آموزش و پرورش در خصوص گزینش این افراد نظارت و سخت‌گیری بیشتری صورت گیرد و به نیروی حق‌التدریسی به چشم معلمان اجاره‌ای که تنها ساعات آموزشی مدارس را پر می‌کنند نگاه نشود تا شاهد این اتفاقات ناگوار که آسیب‌های فراوانی برای دانش آموزان به دنبال دارد نباشیم.