ایران با کاهش تعهدات از برجام فاصله می‌گیرد

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی صبح امروز (شنبه) در نشست خبری ضمن تشریح گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران اظهار کرد: گام سوم کاهش تعهدات برجام روز گذشته بنا به دستور رئیس‌جمهور رئیس شورای عالی امنیت ملی آغاز شد و اعلام کردند که سازمان انرژی اتمی مکلف است بر اساس نیاز‌های فنی بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های برجامی فعالیت‌های علمی و پژوهشی هسته‌ای را آغاز کرده و شتاب بخشد.

او گفت: فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران از سال ۵۳ شروع شد و پس از انقلاب هم با تغییراتی همراه بود. ساخت تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم خنداب، اصفهان و دیگر موارد باعث شد دشمنان نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران حساس باشند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: از آغاز دهه نود، توسعه تکنولوژی‌های جدیدی همچون کوانتوم را در دستور کار قرار دادیم. در برجام هم سازمان تلاش کرد سطح غنی سازی به نحوی باشد که پاسخگوی نیاز‌های تاسیسات هسته‌ای کشور باشد.

او ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب تا دهه ۶۰ تحولات و تغییر ساختار‌های سازمان انرژی اتمی صورت گرفت و عملاً از ابتدای دهه هفتاد بود که چرخه سوخت هسته‌ای در برنامه سازمان انرژی اتمی قرار گرفت.

کمالوندی گفت: اقدامات صنعت هسته‌ای ایران، تولید و غنی سازی اورانیوم ۴ درصد و بعد از آن ۲۰ درصد بود یعنی زمانی که به ما ندادند خودمان بیشتر تولید کردیم.

او با بیان اینکه غنی‌سازی اورانیوم باید به میزانی باشد که نیاز‌های کشور را رفع کند، تصریح کرد: با توجه به نگاه بلند مقام معظم رهبری به این صنعت و حمایت‌هایی که همواره از سازمان انرژی اتمی داشتند موجب پیشرفت این صنعت شده است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: بعد از برجام عملا با بدعهدی‌هایی مواجه شدیم و طرف مقابل تعهداتی را که باید انجام می‌داد را انجام نداد، بنابراین با مشکلاتی مواجه شدیم که عمده به خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال قبل برمی‌گردد.

کمالوندی افزود: آمریکایی‌ها فشار‌های زیادی را به جمهوری اسلامی ایران و به کشور‌های دیگر وارد کردند تا همکاری‌های خود را با ایران به حداقل ممکن برسانند. بر این اساس بود که نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق جمهوری اسلامی، یک توازن ایجاد کند تا طرف مقابل به مسیر اجرای تعهدات خود برگردد و حقوق و جمهوری اسلامی را رعایت کند.

او درباره کاهش تعهدات برجامی تصریح کرد: اگر کاهش تعهداتی باشد باید متمرکز شویم بر ضمیمه یک. راکتور اراک، تولیدات آب سنگین، بازفرآوری سوخت مصرف شده، غنی‌سازی که در گام اول از ۳۰۰ تن عبور کردیم و در گام دوم از خلوص ۳.۶۷ درصد عبور کردیم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: سه موضوع باقیمانده یکی فردو است و یکی نظارت‌های آژانس است که فعلا بنا نداریم تغییری در نظارت‌های آژانس داشته باشیم و تعهدات شفاف‌سازی کما فی‌السابق انجام می‌شود.

او ادامه داد: ما می‌توانیم غنی‌سازی یک میلیون سو را محقق کنیم. در تحقیق و توسعه بند‌های ۳۲ تا ۴۳ عملا هست. چهار موضوع اتفاق افتاده و آژانس امروز مراجعه می‌کند و می‌بیند ۴ اقدام انجام شده است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: در مسیر غنی‌سازی ما محدودیتی وجود نداشته، چون برنامه‌ها برای بلندمدت دیده شده بود.

کمالوندی ادامه داد: تا الان هزاران سند برای سانتریفیوژ‌ها درست کردیم. چهار اقدام امروز انجام شد یکی در ارتباط با بند ۳۹ و ماشین‌های سانتریفیوژ. سانتریفیوژ‌ها همانطور که تحقیق و توسعه می‌کنند به انباشت ذخایر ما کمک می‌کنند. این اقدام از دیروز انجام و امروز به آژانس اعلام شد و تولیدات تحقیقاتی ما به ذخایر ما افزوده می‌شوند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در خصوص گازدهی سانتریفیوژ آی‌آر ۶ نیز افزود: آی‌آر ۶ قرار بوده در سال ۱۱ برجام گازدهی شود که گازدهی آن را شروع کردیم. راه اندازی زنجیره ماشین آی آر ۴ بیست تایی هم الان انجام شده است. ماشین‌های آی آر ۶ را به صورت زنجیره ۲۰ تایی از دیروز گازدهی کرده‌ایم و زنجیره ۳۰ تایی را در برنامه بعدی انجام می‌دهیم.

به گفته کمالوندی، ۴ اقدام دیگر مانده که دو مورد آن راه اندازی زنجیره میانی IR۲m است که باید از سال ۱۱ انجام می‌شد که راه اندازی آن و گازدهی زنجیره ۱۰ تایی سانتریفیوژ‌های IR۵s و گازدهی آن برای حدود ۲ ماه آینده انجام می‌شود. می‌توانیم راه اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR۴ و راه اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR۲m و زنجیره میانی سانتریفیوژ IR۵s را تا دو ماه آینده داشته باشیم.

او تصریح کرد: از مدیرکل موقت آژانس دعوت کردیم که او فردا صبح وارد کشور می‌شود و با آقایان ظریف و صالحی دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه به زودی بحث بتن ریزی نیروگاه دوم را خواهیم داشت، گفت: در حوزه تحقیق و توسعه محدودیت نداشتیم سند‌های ساخته شده نشان می‌دهد و مسیر خوبی را طی کردیم. بنای ما این است که اگر آنها تعهدات خود را عملیاتی کنند، ما هم به تعهد خود باز می‌گردیم. طرف‌های اروپایی باید بدانند زمان زیادی نمانده است.

کمالوندی افزود: غیر از فردو و افزایش غنی سازی موضوع دیگری باقی نمانده است و ایران هم توانایی افزایش ظرفیت و سطح بیش از ۲۰ درصد را داخل کشور دارد.

او اذعان کرد: ذره‌ای از آرمان‌های خود کوتاه نمی‌آییم. نوید می‌دهیم ظرفیت در حوزه سازمان بسیار زیاد است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: لیستی از گام‌های مختلف به شورای امنیت دادیم و تا خروج از MPT را در نظر گرفته بودیم، ولی انجام ندادیم.

کمالوندی با تأکید بر اینکه در حوزه نظارت‌ها و پادمان‌ها وارد نمی‌شویم تا وقتی که خلافی نمی‌کنیم، دلیل ندارد شفاف سازی نکنیم، تصریح کرد: گام‌های بعدی کمتر فنی است، البته راه‌اندازی فردو هم می‌تواند در برنامه باشد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نیاز ما فعلا غنی سازی ۲۰ درصد نیست، اگر هم زمانی بخواهیم، اول ذخایر ۴ونیم درصد را افزایش می‌دهیم بعد به کار اقدام می‌کنیم.

او افزود: به انتهای اجرای تعهدات کشور در بحث فنی وارد می‌شویم، پیام این است که تا زمانی طرف‌های مقابل به تعهداتشان عمل نکنند ما هم عمل نخواهیم کرد.

کمالوندی گفت: وقتی تصمیم گرفتیم غنی سازی ۳.۶۷ را رعایت نکنیم، یعنی می‌توانیم تا ۲۰ درصد هم پیش برویم. باید روال منطقی داشته باشیم، در سال‌های بعد بیش از ۲۰ درصد نیاز داریم، ولی نگاه ما بیشتر فنی و ملی است.

او با بیان اینکه ایران با کاهش تعهدات خود از برجام فاصله می‌گیرد، اظهار کرد: فعلا نمی‌توانم درمورد زمان‌بر بودن بازگشت نظر بدهم، برای همین باید طرف‌ها زود تصمیم بگیرند، چون بازگشت هر گام سخت‌تر از قبلی خواهد بود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با تأکید بر اینکه طرف مقابل باید فرصت برای بازگشت را در نظر بگیرد، ولی با افرایش سرعت ما بازگشت پذیری سخت‌تر می‌شود، گفت: در نطنز و فردو قرار بود ماشین اضافه نشود، ولی در تحقیق و توسعه ماشین‌هایی که قرار بود سال ۱۱ اضافه شود را اضافه می‌کنیم.

کمالوندی با بیان اینکه اروپایی‌ها به تعهدات یازده‌گانه خود عمل نکردند، تصریح کرد: درمورد گام‌های بعدی در حوزه فنی تقریبا به پایان کار می‌رسیم، در حرف می‌گویند می‌خواهند برجام را حفظ کنند، ولی باید بهای آن را بپردازند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه طرف‌های برجامی و سازمان بین‌المللی چقدر گام‌های ایران را جدی گرفته است و شما چه بازتابی در این مورد دریافت کردید؟، گفت: طرف‌های برجامی و سازمان بین‌المللی کاملا متوجه شده‌اند ایران تردیدی در اقدام خود ندارد و جدیت ایران را به طور کامل مشاهده کردند و سرعت اقدامات ما هم به خوبی حاکی از جدیت ماست.

او تصریح کرد: پیشران باتوجه به اینکه زمان‌بر است تا به کارهای عملیاتی برسیم در برنامه کاری ماست. فاصله زیادی داریم تا به بحث سوخت آن برسیم، امیدواریم طبق برنامه پیش برود.

کمالوندی گفت: سال قبل اطلاعات را به آژانس دادیم و به موازات پیشرفت به آژانس گزارش خواهیم داد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه یک ماشین ۱۰ سال طول می‌کشد تا بخش‌های مختلف آن انجام شود، افزود: تفاوت قبل و بعد از برجام این است که الان کار تحقیقاتی انجام می‌دهیم نه مهندسی معکوس. وقتی آزمون خطا انجام بدهیم سرعت زیاد است، ولی الان نیاز به دقت بالاست.

کمالوندی در مورد اینکه آیا IR۶s عملیاتی شده است؟، گفت: ابتدا باید مشکلات ماشین رفع شود و روند تحقیق و توسعه اجازه بی‌عیب بودن ماشین را می‌دهد. دانش این ماشین درحال مستند سازی است و روند طبیعی را طی می‌کند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: هیچ اعتراضی از چین و روسیه درمورد گام‌های ایران نداشتیم و انتظارمان هم همین بود، زیرا آنها دلیل اقدامات ما را درک می‌کنند. از روسیه هم به دلیل مواضع به حقشان قدردانی می‌کنیم. این نشان می‌دهد که آمریکا در انزوا قرار دارد.

کمالوندی درمورد سانتریفیوژ IR۸ تصریح کرد:  وقتی قبل از برجام متوجه تولد آن شدند، گفتند باید سقط شود، ولی ما اصرار داشتیم و تولد آن به آژانس اعلام شد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: بحث دیگر درمورد سوخت مصرف شده است که در ۱۵ سال باز فرآوری نکنیم و فعلا نیاز نداریم، ولی اگر نیت ایران تغییر کند، اعلام می‌کنیم و مذاکرات ما در این زمینه با روسیه ادامه دارد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان