برجام بدون مزاحم

رئیس‌جمهور آمریکا در حدود 500 روزی که از حضورش در دولت می‌گذرد، مکرر بر «بد» بودن توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 تاکید و آن را فاجعه‌بارترین توافق تاریخ آمریکا عنوان کرد. با این حال به گفته بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران ترامپ نه به خاطر محتوای این توافق و اینکه موجب ایجاد صلح و امنیت بین‌الملل و یا صلح در خاورمیانه نمی‌شود بلکه به خاطر شعاری که صرفاً در دوران تبلیغات انتخاباتی‌اش در مخالفت با سیاست های باراک اوباما اعلام کرده بود و سماجت‌های شخصی و رفتاری‌اش از این توافق خارج شد.

ترامپ در هشتم می در حالی از برجام خارج شد که اعلام کرد وزیر خارجه‌اش در راه کره‌شمالی برای رایزنی با مقامات این کشور جهت فراهم کردن ملاقاتش با کیم جونگ اون است.

ترامپ توافق هسته‌ای با ایران را که کشوری بدون سلاح هسته‌ای و دارای برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای در چارچوب ان‌پی‌تی را تحت تاثیر فشارهای سیاسی و منطقه‌ای رها کرده و در مقابل به سمت کره‌شمالی دست دراز کرده و از رهبر این کشور خواسته است تا با او ملاقات کند.

آمریکا سه‌شنبه شب با خروج از برجام به حضور مزاحمت‌آمیزش در این توافق هسته‌ای پایان داد.

به گفته مسئولان کشورمان که در ماه‌های اخیر به شدت بر این موضوع تاکید و تکرار شده است آمریکا تاکنون که دو سال و نیم از اجرای برجام می‌گذرد به تعهداتش ذیل برجام عمل نکرده و یا اجرای تعهدات را سختگیرانه و یا تعمدانه به عقب انداخته است و بر سر راه دیگر کشورها برای اجرای برجام سنگ‌اندازی کرده است.

به طور یقین خروج آمریکا از برجام به این معنی نیست که او به خانه خود برود و با این توافق و اعضای آن کاری نداشته باشد بلکه آمریکا خارج شده است تا چاقویی در پهلوی برجام کند. اجرای برجام بدون آمریکا هرچند سخت است اما آزمونی بزرگ برای ایران، اتحادیه اروپا، روسیه و چین است تا به دنیا و جامعه جهانی نشان دهند که سازمان ملل و جامعه جهانی حرفی پوچ و بی‌معنا نیست و یک کشور به خاطر منافع یکجانبه خود نمی‌تواند پا بر روی تمامی قواعد و عرف‌های بین‌المللی بگذارد.

فدریکا موگرینی بعد از آنکه ترامپ چهار روز زودتر از موعد مقرر در کاخ سفید اعلام کرد آمریکا از برجام خارج می‌شود با چهره‌ای برافروخته پشت تریبون قرار گرفت و گفت که اروپا بر تعهدات خود ذیل برجام پایبند است و در آن می‌ماند.

او همچنین از مردم و رهبران ایران خواست که آنها نیز بدون توجه به مزاحمت‌ها از سوی یک کشور در برجام باقی بمانند.

موگرینی توافق هسته‌ای را بزرگترین دستاورد دیپلماسی در جهان خواند.

به نظر می‌آید کشورهای روسیه و چین نیز با اتحادیه اروپا برای باقی ماندن در برجام تاکید دارند و در تصمیمی همه‌جانبه تلاش خواهند کرد تا برجام را نجات دهند هرچند عملی کردن این تصمیم و اقدام اگر سخت‌تر از دستیابی این کشورها به برنامه جامع اقدام مشترک نباشد، آسان‌تر از آن نخواهد بود چراکه آمریکا همانطور که ترامپ اعلام کرد تمام تلاش خود را برای بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای گذشته و نیز اعمال تحریم‌های جدید برای فلج کردن اقتصاد ایران و دور نگه داشتن اروپا و دیگر کشورها از ایران انجام خواهد داد.

حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان سه‌شنبه شب در واکنش به خروج آمریکا از برجام اعلام کرد که ایران با دوستان خود در 1-6 مذاکره خواهد کرد تا شرایط ماندن در برجام بدون آمریکا مورد بررسی قرار گیرد و اگر دو طرف به این نتیجه برسند که ماندن در برجام در شرایط فعلی منافع ایران را تامین خواهد کرد به اجرای برجام ادامه می‌دهد. اما اگر امکانات و شرایط برای تامین منافع ایران کفایت نکند نظام جمهوری اسلامی ایران به زودی تصمیم خود را اعلام می‌کند.

موضع ایران مبنی بر ماندن در برجام و مذاکره بر سر شرایط جدید نشان می‌دهد که حسن روحانی دیپلمات پیشین و رئیس‌جمهور فعلی کشورمان حتی در شرایطی که آمریکا بدعهدی کرده و یک جانبه از برجام خارج شده است و نظر و تلاش کشورهای همپیمان اروپایی‌اش را نادیده گرفته است، موکداً بر دیپلماسی و حل و فصل مسالمت‌آمیز مسائل به ویژه در موضوع هسته‌ای تاکید دارد و عجولانه به سمت یک واکنش انتحاری حرکت نکرد چراکه هرگونه حرکت ایران به سمت واکنش‌های عجولانه فنی ـ هسته‌ای، سیاسی و منطقه‌ای می‌تواند تبعات منفی برای ایران در صحنه بین‌المللی و نزد افکار عمومی جهان داشته باشد.

روحانی خروج آمریکا از برجام را گویی به فال نیک گرفته و اظهار کرد: باید خوشحال باشیم که آمریکا به عنوان موجودی مزاحم در توافق هسته‌ای از آن خارج شده است.