بهسازی اطراف برج طغرل بدون هیچ گودبرداری

به نقل از اداره ارتباطات و امور بین الملل سازمان نوسازی شهر تهران به نقل از ایسنا، کاوه حاجی علی اکبری در تشریح پروژه میدانگاه خورشید (بهسازی محدوده مجاور برج طغرل) و در پاسخ به برخی اخبار منتشرشده درباره گودبرداری در روند اجرای این پروژه گفت: به هیچ وجه در این محدوده نه گودبرداری اتفاق افتاده و نه قرار است چنین کاری انجام شود؛ مسأله از جایی آغاز شد که عنوان کردند شهرداری در این محدوده گودبرداری می‌کند؛ اما از روز نخست که پروژه را شروع کردیم، می‌دانستیم که پروژه در حریم درجه یک برج طغرل و در شهر ری با حداقل ۲۸۰۰ سال سابقه شهرنشینی قرار دارد.

وی افزود: طرحی که تهیه شده است را به همکارانمان در میراث فرهنگی شهر ری و استان تهران ارائه کردیم و نظرات آنها را اخذ کردیم؛ محدوده پروژه میدانگاه خورشید در گذشته شامل تعدادی خانه بوده که شهرداری این خانه‌ها را -به دلیل مجاورت با حریم برج- خریداری و تخریب کرده و نخاله‌های ناشی از تخریب را نیز در همان فضا کوبیده و روی آن شن‌ریزی انجام داده بود. حتی از املاکی که در این محدوده بوده، دو پلاک تا به امروز باقی مانده است.

تنها اقدامی که در محل پروژه برج طغرل انجام شده، آواربرداری بوده است

حاجی علی اکبری ادامه داد: تنها اقدامی که در محل پروژه انجام شده، آواربرداری بوده است؛ به این معنی که بقایا و نخاله‌های املاک تخریب‌شده جمع‌آوری شده است و پایین‌تر از این سطح هم نخواهیم رفت و کف پروژه ما همین نقطه است. همچنین، روی زمین هم ارتفاع بیشتر از ۷۰ سانتی متر به عنوان آب‌نما و سکوهایی برای نشستن نداریم. بر خلاف آنچه گفته شده، این پروژه صرفا یک فضای بازی نیست، بلکه میدانگاهی است که‌ می‌تواند از یک سو، به دلیل موقعیت مناسب، اتصال و ارتباط مناسبی بین برج طغرل و آستان شیخ صدوق برقرار کند و از سوی دیگر، امکان بهره‌برداری بهینه از یک فضای رهاشده و بی‌دفاع شهری را که در بهترین حالت به عنوان پارکینگ خودرو مورد استفاده قرار می‌گرفت، مهیا سازد.

وی تاکید کرد: بی تردید یک فضای شهری جذاب و سرزنده متناسب با هویت تاریخی محدوده می‌تواند این فضا را احیاء و به محل گردهم‌آیی و تعاملات اجتماعی مردم تبدیل کند. همه این ملاحظات در طراحی درنظر گرفته شده و حداکثر عمق آواربرداری که داشتیم، در حد ۷۰ سانتی متر بوده و به اتمام رسیده است. با همکاران میراث فرهنگی نیز بار دیگر پروژه را مرور کردیم که اذعان کردند کلیت طرح مورد تأیید آنها است.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در بخش دیگری از صحبت های خود تأکید کرد: مسئولان میراث فرهنگی تاکید داشتند که در چند نقطه از زمین گمانه‌زنی تا عمق حدود ۳ متر صورت گیرد که اگر بر اساس نمونه‌برداری و آزمایش لایه‌های خاک، ردی از آثار و بناهای تاریخی یافت شود، بتوانیم متناسب با آن در مورد پروژه تصمیم گیری کنیم.

به گفته وی، به این ترتیب، موقعیت گمانه‌زنی‌ها مشخص و مقرر شد همکاران میراث فرهنگی موضوع را به پژوهشگاه میراث فرهنگی اعلام کنند تا باستان‌شناس معرفی و کار گمانه زنی انجام شود و در این نقاط هم ما اقدامی انجام نخواهیم داد؛ اطراف این نقاط حائلی کشیده خواهد شد و فعلا کار در آن نقاط متوقف خواهد شد.

ومدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران درباره محصور شدن زمین پروژه و اطلاع‌رسانی در خصوص آن و حساسیت شهروندان و رسانه‌ها افزود: نمی‌دانم طرح این موضوع که در این محدوده گودبرداری شده و ساخت و ساز انجام می شود، بر چه مبنایی بوده است. وقتی قرار می‌شود پروژه ای –حتی در حد سنگ‌فرش پیاده‌رو- اجرا شود، باید سایت پروژه -به دلیل موضوعات ایمنی- محصور شود؛ در مورد اطلاع‌رسانی نیز، از قبل و در حین شروع پروژه، نمایندگان مردم، اعضای شورایاری و معتمدین محله و رییس میراث فرهنگی شهرری حضور داشتند و در جریان پروژه بودند؛ ولی با احترام به حساسیت‌های صحیح و تأکید همکاران میراث فرهنگی تصمیم گرفتیم که بخش‌هایی از حصار پیرامونی را شفاف کنیم و محدوده با فنس محصور شود که داخل قابل رؤیت باشد.

تمام فیلم‌ها و عکس‌های انجام پروژه را حاضریم در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم

وی افزود: در این پروژه کار عجیب و غریبی انجام نمی شود و از روزی که پروژه آغاز شده، همکاران ما در سازمان نوسازی در بناهای مشرف به زمین دوربین نصب کرده اند و پروژه را ثبت می کنند و تمام فیلم‌ها و عکس‌هایی را که وجود دارد، حاضریم در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم.

وی ادامه داد: شاید در گذشته ذهنیتی وجود داشته و اقداماتی انجام می‌گرفته که این ذهنیت را تقویت می‌کرده که شهرداری در مقابل میراث قرار دارد؛ اما با اطمینان اعلام می‌کنم که در حال حاضر تلاش شهرداری بر این است که در حوزه حفاظت میراث فرهنگی شهر پیشگام باشد؛ حتی در خصوص حفاظت از میراث معاصر، موضوع بازآفرینی و انطباق کاربری کارخانه سیمان ری به عنوان موزه صنعت سیمان در دستورکار قرار دارد که مسابقه بین المللی برای طراحی آن در سازمان نوسازی در حال برگزاری است و نتایج آن تا ۱۰ شهریورماه اعلام می‌شود.

شهردار تهران خود را مدافع میراث فرهنگی و تاریخی می‌داند

حاجی علی اکبری تاکید کرد: در هیچ دوره‌ای، در شهرداری تهران تا این اندازه دغدغه نسبت به میراث فرهنگی و حفاظت و احیای آن وجود نداشته است؛ درحقیقت، وقتی شهردار تهران خود را مدافع میراث فرهنگی و تاریخی می‌داند و خاستگاه خود را از این حوزه اعلام می‌کند، این روحیه در سایر بخش‌های شهرداری نیز جریان پیدا می‌کند؛ کما اینکه ما پروژه میدانگاه خورشید را با هماهنگی میراث فرهنگی آغاز کردیم، چرا که در جریان حساسیت‌ها بودیم.

وی با اشاره به اینکه یکی از اقدامات سازمان نوسازی در محلات دارای بافت فرسوده و کم‌برخوردار شهر تهران، ایجاد فضاهای باز و سبز شهری است، تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های محلات فرسوده تهران، کمبود خدمات پشتیبان سکونت است؛ به شکلی که در این محلات، سرانه خدمات پشتیبان سکونت یک چهارم میانگین شهر و تراکم جمعیتی در این بافت ها، سه برابر متوسط شهر است.

وی ادامه داد: از بین خدمات پشتیبان سکونت (شامل خدمات سلامت، ورزشی، آموزشی، فرهنگی و فضای سبز)، بیشترین کمبود مربوط به فضای باز و سبز شهری است. بر همین اساس، از سه سال گذشته تقویت این فضاها در دستور کار شهرداری و سازمان نوسازی قرار گرفته است. در محله شیخ صدوق در منطقه ۲۰، زمین میدانگاه خورشید را شهرداری منطقه معرفی کرد و پس از بررسی‌های کارشناسی، به این نتیجه رسیدیم که موقعیت مناسبی دارد و می‌تواند به عنوان فضای باز و سبز شهری مورد استفاده قرار گیرد و علاوه بر این، ارتباط دو عنصر مهم هویتی در منطقه ۲۰ را تقویت کند.

علی اکبری در بخش دیگری از صحبت های خود در تشریح سایر پروژه های بهسازی در سطح شهر تهران گفت: بیش از ۳۰ پروژه از این نوع در محلات مختلف به بهره‌برداری رسیده یا در حال اجرا است. در بسیاری پروژه های بهسازی، به دلیل اینکه هم پاخور فضا افزایش پیدا کند و هم امکان نظارت اجتماعی در محدوده ایجاد شود، حداقل یک فعالیت در فضا پیش بینی می کنیم که متناسب با نیازی که ساکنان اعلام می کنند، ممکن است قرائت‌خانه کوچک، مغازه و یا فضای ورزشی باشد. اما هدفمان اقتصادی نیست؛ بلکه هدف این است که چراغ فضا همیشه روشن باشد؛ چون فعالیت، مخاطبان بیشتری را به فضا جذب می‌کند و حضور بیشتر مردم هم امنیت فضا را بالا می‌برد.

وی ادامه داد: اما در پروژه برج طغرل، به دلیل حساسیت‌هایی که وجود داشت، حتی یک متر مربع ساخت و ساز مسقف پیش بینی نکردیم؛ صرفا محوطه‌سازی در حد سنگ‌فرش، سکوهایی برای نشستن و ساخت آب‌نما انجام می شود که مکانی را به عنوان فضای باز و سبز شهری در محله فراهم کند.

پروژه برج طغرل صرفا محوطه سازی است و هیچ اثر تخریبی روی برج ندارد

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در پاسخ به سوالی درباره مطالعه آثار احتمالی اقدامات شهرداری در محدوده بر روی برج طغرل گفت: با توجه به اینکه پروژه صرفا محوطه سازی است، هیچ اثر تخریبی روی برج طغرل ندارد. با این حال، برای جلب اطمینان کامل متعهد شدیم اسکن سه‌بعدی از وضعیت موجود برج تهیه کنیم و حداقل دو سنسور نصب کنیم تا گزارش هر گونه تغییری در وضعیت برج را به صورت برخط داشته باشیم. برج طغرل در وضعیت موجود کمی انحراف دارد؛ طبق اعلام میراث فرهنگی، راس برج با قاعده آن ۳۷ سانتی متر انحراف دارد. اما عملیات عمرانی ما تا حدی سبک است که هیچ گونه اثر تخریبی نخواهد داشت.

علی اکبری در پاسخ به سوال دیگری درباره داشتن فازهای دیگر در پروژه بهسازی اطراف برج طغرل گفت: زمینی که در محدوده وجود دارد، امکان ایجاد یک میدانگاه شهری را می دهد که بین برج و آستان شیخ صدوق است و فاز توسعه ای ندارد. پروژه دیگری در قسمت شرق برج طغرل با نام مجموعه فرهنگی رازی است که از چند سال گذشته شروع شده و عملیات ساختمانی آن در حال حاضر به اتمام رسیده است. این پروژه متعلق به سازمان نوسازی شهر تهران نیست و معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران آن را انجام می دهد.

وی ضمن قدردانی از حساسیت و دقت شهروندان و رسانه‌ها نسبت به موضوع میراث فرهنگی و ضرورت حفاظت و نگهداری از آن، این حساسیت ها را سرمایه ارزشمندی خواند و افزود: امیدواریم این سرمایه روز به روز تقویت شود. این اطمینان را می دهم که ما هم در شهرداری تهران همین دغدغه و ملاحظات را داریم و تمام آثار و عناصر فرهنگی، طبیعی و تاریخی شهر تهران را سرمایه‌های شهر می دانیم و اقدامی نمی‌کنیم که آنها را تضعیف کنیم؛ بلکه در جهت تقویت آن گام برمی‌داریم و اگر اقدامات انجام‌شده ابهاماتی به همراه داشته، حتما تلاش می کنیم رفع کنیم و به صورت مستمر مردم را در جریان چنین پروژه‌هایی قرار دهیم.

وی در خاتمه اظهار کرد: سازمان نوسازی در حوزه حفاظت بناها و بافت‌های تاریخی در شهر تهران، پیگیر احیای بناهای دیگری همچون خانه پیرنیا در خیابان لاله‌زار است که متعلق به دوره قاجار بوده و به ثبت هم رسیده است، اما مدت‌ها رها بوده و آسیب‌های جدی دیده است. برای این خانه پس از خریداری، درحال تهیه طرح برای حفاظت و احیا هستیم. در مورد خانه مستوفی الممالک در محله سنگلج نیز قرارداد برای حفاظت و احیا با شرکت ملی پست به عنوان مالک بنا منعقد شده است که با همکاری وزارت ارتباطات این کار را انجام دهیم.