سمینار استاندارد سیم بکسل آسانسور برگزار شد

     سیم بکسل یا طناب فولادی یکی از وسایل پرکاربردی است که در صنایع بزرگ و کوچک استفاده می شود. از سیم بکسل در صنایع مختلفی مانند آسانسور ،بالابر، جرثقیل، سد سازی، کشتی رانی، معادن، و … استفاده می شود. به همین دلیل در بازار انواع سیم بکسل وجود دارد که از لحاظ مشخصات فنی و کیفیت با یکدیگر متفاوت هستند. انتخاب سیم بکسل استاندارد در صنایع گوناگون به دلیل افزایش ضریب ایمنی و افزایش طول عمر، بسیار مهم و ضروری می باشد.

     از معیارهای استاندارد بودن سیم بکسل می توان به مشخصات فنی و ساختار از جمله سایز، نوع هسته، نوع بافت و جهت تابش سیم ها اشاره کرد . همین دغدغه و اهمیت برای سیم بکسل آسانسور و استاندارد های بین المللی آن، اداره کل استاندارد را بر آن داشت تا سمینار و دوره آموزشی را با همکاری بازرگانی محمود قراچرلو(نماینده انحصاری شرکت گوستاوولف آلمان در ایران) به منظور انتقال موارد تخصصی سیم بکسل به کارشناسان و بازرسان فنی این اداره کل برگزار کند.

در این سمینار که با حضور مهندس موسوی مسوول استاندارد آسانسور اداره کل استاندارد تهران، مهندس امیر سیاهپوش نماینده‌ی شرکت گوستاوولف آلمان در ایران و گروهی از بازرسان استاندارد آسانسور برگزار شد به مواردی از شناخت سیم بکسل های استاندارد پرداخته شد که در ادامه می خوانیم.

در ابتدای این برنامه آموزشی، مهندس موسوی در ارتباط با اشتباهات رایجی که سال ها در صنعت آسانسور به خصوص مبحث سیم بکسل آن اتفاق افتاده است گفت:ممکن است تناقض‌هایی بین مطالبی که در این دوره با آن آشنا می‌شوید با مواردی که در بازرسی‌های آسانسور می بینید وجود داشته باشد.

موسوی افزود: ما به دنبال برنامه‌ریزی بلندمدتی برای اصلاح یک سری اشتباهات متداول هستیم که البته یک روزه محقق نمی‌شود. ما در شروع از نوک پیکان اجرایی خودمان یعنی شرکت‌های بازرسی و بازوهای اجرایی سازمان‌های استاندارد شروع می کنیم و تصمیم داریم در این زمینه حرکت زیرساختی انجام دهیم. دلیل اصلی برگزاری این دوره، حوادث نگران کننده ای است که در صنعت آسانسور اتفاق می افتد و غیر استاندارد بودن سیم بکسل ها از مهمترین دلایل این حوادث است.

در ادامه مهندس امیر سیاهپوش نماینده‌ی شرکت گوستاولف آلمان در ایران، با ابراز نگرانی از عدم توجه به اهمیت استاندارد سیم‌بکسل های آسانسوری گفت:  استاندارد سیم‌بکسل، مبحث بسیار مهمی است که متاسفانه در ایران کمتر به آن توجه می شود. به همین دلیل در این دوره آموزشی قصد داریم به دغدغه‌ها و مشکلاتی که در صنعت سیم بکسل وجود دارد بپردازیم.

نماینده‌ی شرکت گوستاولف آلمان در ایران دستورکار سمینار را سه تا بخش عنوان کرد.

1-  نحوه تولید سیم بکسل

2-  چگونگی نصب سیم بکسل و نگهداری آن

3-  بافت‌ها و مغزی‌های مختلف برای سیم بکسل (کنفی، فولادی و یا ترکیب کنف و فولاد) و دلیل وجود آن ها در سیم بکسل و همچنین محاسبات انتخاب سیم بکسل مناسب برای آسانسور

وی در اولین بخش به نحوه تولید سیم بکسل پرداخت و گفت: سیم بکسل طنابی است که از جنس فولاد ساخته شده است. بافت معمول در سیم بکسل های آسانسوری 8x19 می باشد.؛ که منظور از آن هشت رشته بوده که هر کدام از آنها دارای نوزده مفتول (wire) می باشد. برای کارخانه‌های بزرگی مثل گوستاوولف بسیار مهم است که در زمان شروع پروسه‌ی تولید، ماده‌ی اولیه با درصد کربن درستی استفاده شود. بعد از اینکه فولاد گداخته شد، تست کربن روی آن انجام می‌شود. بعد از آن مرحله‌ای است که اصطلاحا Wire یا Row Material  سیم بکسل به‌وجود می‌آید؛ یعنی آن Wire فولادی با درصد کربن درست آنقدر کشیده می‌شود که تبدیل به یک مفتول فولادی با ضخامت 5/5 میلی‌متر می‌شود. اینجا اولین مرحله‌ی ساخت سیم بکسل شروع می شود.

 تفاوت اساسی بین سیم‌های باکیفیت و سیم‌های بی‌کیفیت ماده‌ی اولیه سیم ها است و اینکه مفتولی با ضخامت 5/5 میلی‌متر داشته باشیم که از نظر درصد کربن و آلیاژهای آن بررسی شده و درست باشد. در تولید سیم بکسل ابتدا مواد اولیه‌ در دستگاهی به شکل دوک قرار می‌گیرد و بعد از انجام پروسه‌ی حرارتی در دستگاهی به نام دستگاه کشش (Drawing Machine) قرار می‌گیرد. در دستگاه کشش، سایز سیم یا مفتول 5/5 میلی‌متری کوچک می‌شود، زیرا ضخامت سیم 5/5 میلی‌متر مناسب کار نیست.

در این مرحله‌ ماشین کشش سیم را در 4  بخش از ضخامت 5/5 میلی‌متر به ضخامت 89/4،  29/4، 76/3 و یک خروجی 3/3 میلی‌متری می رساند. یعنی سیم از ضخامت 5/5 به حدود 3/3 می رسد. با توجه به سایز سیم‌بکسل به مفتولی با سایزهای مختلفی از 2/0 (دو دهم میلی‌متر) تا یک میلی‌متر نیاز است.

در تمام مراحلی که سیم در حال کشش قرار دارد باید عملیات حرارتی صورت گیرد؛ یعنی سیم باید به یک درجه‌ی حرارت مشخصی برسد تا سایز آن کوچک شود. این عملیات حرارتی برای همگن شدن ساختار سیم بکسل انجام می شود.

سیم بعد از تبدیل شدن به یک مفتول نازک، آماده بافتن می شود،اما حتما باید روی آن کُتینگ و سپس آبکاری برنج شود. آبکاری برنج از زنگ‌زدگی‌ سیم جلوگیری خواهد گرفت و سیم را در مقابل کشش‌های روی فولی‌ مقاوم‌تر می‌کند و جلوی شکستن آن را می‌گیرد.حتما باید دقت داشت که قبل از شروع پروسه‌ی تولید آزمایش پیچش بر روی سیم ها انجام شود. پیچیدگی آزمایشی است که مفتول دور هم ‌پیچانده می شود تا پیچش به یک حد نصاب مشخصی برسد .سیم نباید زودتر از اتمام تست شکسته و پاره شود. این آزمایش در صنعت آسانسور بسیار حیاتی است، حتی مهم‌تر از تست‌های MBL .پس از انجام این آزمایش سیم آماده بافتن می شود. حال مفتول های تولید شده دور هم پیچیده می شوند و یک رشته (Strand) را تشکیل می دهند.

 همان طور که می دانید در سیم‌های آسانسوری گوستاوولف مغزی کنف وجود دارد که همه با آن آشنا هستید. این کنف‌ها طبیعی و از جنسی استفاده می شوند که تنها در منطقه خاصی از آفریقا وجود دارد. دلیل استفاده از این کنف در سیم آسانسوری، نگهداری روغن درون خودش و در حقیقت چرب کردن سیم به‌صورت مداوم است.  پس از تولید هستۀ کنفی، رشته های تولید شده به دور آن پیچیده می شوند و سیم بکسل را تولید می کنند.

درنهایت بعد از گذشتن از همه‌ی مراحل، تست فیزیکی دیگری بر روی  سیم‌ بکسل انجام می شود که مشخص می کند که آیا سیم همچنان خاصیت اولیه‌اش را دارد؟ آیا هنوز آن نظم و ترتیب اولیه‌ که برایش تعریف شده را دارد؟

 سیم‌بکسل در صنعت آسانسور یک تفاوت عظیم با سیم‌بکسل‌های معمولی دارد. زمانی که می‌خواهند سیم بکسل معمولی را تست کنند، خیلی ساده قسمتی از سیم را تکه می کنند و به یک دستگاه تست می‌بندند و می‌کشند تا مشخص شود چه زمانی پاره می ‌شود.اگر این تست موفقیت آمیز باشد سیم بکسل مورد تایید است. زیرا سیم بکسل های معمولی را تنها برای کشش استفاده می‌ کنند و پروسه‌ی خم احتیاجی ندارد. اما مهم‌ترین بخشی که در صنعت آسانسور وجود دارد بحث خم شدن سیم بکسل است.زیرا سیم بکسل دائم به‌دور یک فولی کوچک می‌چرخد و مدام بالا و پایین می رود.

 در مورد سیم بکسل های آسانسوری لازم است بگوییم،این سیم ها قبل از اینکه تست MBL یا تست کشش بر روی آن انجام شود، داخل دستگاه طراحی شده قرار می گیرد تا یک میلیون بار با ظرفیت مشخص تست ‌شود؛ یعنی این ماشین مانند یک آسانسور در حال کار با تعدادی فولی بالا و پایین و یک سیم که دور آن بسته شده،شروع به آزمایش می‌کنند.

 این نکته را خوب مدنظر داشته باشید، برای سیم بکسل آسانسوری پس از طی مراحل (تست‌های شیمیایی، تست‌های همگن‌بودن اتمی، تست‌های خمش، تست‌های پیچش و تست‌های  MBL گواهینامه صادر  و این سیم قابلیت ارائه به بازار را دارد. این پروسه‌ در گوستاوولف طبق استانداردهای اروپا صورت می گیرد وهمه‌ی سیم‌ها بدون استثنا بعد از آزمایش های متناوب گواهینامه می گیرند.اما متاسفانه در بعضی از شرکت‌ها سیم بکسل را یک بار تست می‌کنند، یک ماه تولید می‌کنند و ماه بعد دوباره تست می‌کنند.

مهندس سیاهپوش در بخش پایانی این جلسه به تشریح مشخصات ظاهری سیم بکسل گوستاولف آلمان و تفاوت های آن با نمونه های تقلبی پرداخت. سیم بکسل گوستاولف آلمان دارای یک خط ممتد به صورت سبزرنگ است که به نصاب سیم بکسل کمک می کند، سیم بدون تاب نصب شود. هیچگونه نواری با عنوان Made in Germany یا Gustav Wolf و یا Made in Gustav wolf ندارد و تمامی سیم بکسل هایی که یک نوار در وسط مغزی کنفی دارند پ ساخت چین می باشند. رنگ سیم بکسل های گوستاولف اصل طلایی نیست بلکه خاکستری رنگ است. یکی از مشخصات ظاهری مهم در سیم بکسل هایی که دارای مغزی کنفی هستند این است که دارای یک رشته نخ (Web Tracer) سبز رنگ به شکل تور ماهیگیری بوده که در وسط مغزی کنف پیچیده شده است. البته در مدل های تمام فولادی این مشخصه وجود ندارد. در صورتی که هر کدام از موارد ذکر شده در محصول خریداری شده مشاهده نشد، سیم بکسل گوستاولف اصل آلمان نمی باشد.