تنها راه برون رفت از مشکلات اقتصادی توجه به شرکت‌های دانش بنیان است

دکتر بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به سوابق مسئولیتی خود در حوزه دانش بنیان، گفت: بنده پیشتر در نهادهایی که مسئولیت داشته‌ام سعی کرده‌ام با شرکت‌های دانش بنیان همکاری داشته باشم. در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران نیز با نزدیک به 240 شرکت دانش بنیان که در حوزه‌های شهری فعالیت می‌کردند همکاری کردیم و نیازهای فناورانه شهرداری را با استفاده از محصولات این شرکت‌ها رفع کردیم.
وی تاکید کرد: تنها راه برون رفت از مشکلات اقتصادی توجه به شرکت‌های دانش بنیان است. 
نگاهداری ضمن تقدیر از فعالیت‌های صندوق نوآوری در تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان و فناور اعلام کرد: ما در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی‌ آماده هرگونه همکاری با صندوق نوآوری هستیم و از طرح‌ها و برنامه‌ها برای توسعه همکاری‌ها استقبال می‌کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه توسعه فعالیت‌های دانش بیان در کشور جزو حوزه‌های تمرکزی این دوره مجلس شورای اسلامی است، گفت: حتی اولین نشست بنده در سمت رئیس حوزه ریاست مجلس با شرکت‌های دانش بنیان بود. بعد به سراغ راه‌اندازی مرکز نوآوری و خانه خلاق مجلس رفتیم و در این مرکز سعی داریم از شرکت‌های دانش بنیان و فناور حمایت کنیم.
وی با اشاره به اینکه نظام قانونگذاری کشور دانش بنیان نیست، تصریح کرد: ما در مرکز پژوهش‌های مجلس باید در حوزه کارفرمایی نه کارگزاری تمرکز کرده و در این مسیر از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و اندیشکده‌ها استفاده کنیم تا هم این شرکت‌ها در حوزه فناوری‌های نرم، رشد و نمو یافته و هم ما از آن بهره‌برداری کنیم. اینجاست که صندوق نوآوری می‌تواند به ما کمک کند.

همچنین در این نشست دکتر علی وحدت رییس صندوق نوآوری و شکوفایی ‌با تاکید بر اینکه این صندوق برای تامین مالی اکوسیستم نوآوری کشور از نوآوری در ارائه خدمات و تسهیلات استفاده می‌کند، گفت: با استفاده از مبحث نوآوری، امروز توانسته‌ایم با شبکه بانکی، صندوق‌های پژوهش و فناوری و سایر بازیگران دولتی و خصوصی اکوسیستم همکاری کنیم و بدون اینکه در استان‌ها شعبه‌ای راه‌اندازی کنیم از طریق صندوق‌های پژوهش و فناوری درخواست‌های زیر 500 میلیون تومان شرکت‌های دانش بنیان را پاسخ دهیم و نیازهای مالی آنها را تامین کنیم. بر این اساس دیگر نیازی نیست شرکت‌ها برای اینکه تسهیلات بگیرند به تهران بیایند. 
وی افزود: با خط اعتباری که ما به صندوق‌های پژوهش و فناوری اختصاص داده‌ایم سرمایه این صندوق‌ها از 70 تا 80 میلیارد تومان طی سال‌های گذشته به هزار میلیارد تومان رسیده است.
وحدت با تاکید بر اینکه در حوزه تامین مالی نوآوری نیازمند یک اقدام اساسی و جدی هستیم، از مرکز پژوهش‌های مجلس به عنوان یکی از بال‌های قدرتمند و تاثیرگذار قوه مقننه خواست در این زمینه ورود کند.
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در ادامه با اشاره به تشکیل کمیته طرح‌های کلان ملی در این صندوق گفت: یکی از طرح‌های این کمیته که منجر به نتیجه شده است راه‌اندازی خط تولید واکسن HPV و داروهای مشتق از پلاسما بوده که توسط بخش خصوصی و با حمایت صندوق نوآوری ایجاد شده است.

انعقاد 114 قرارداد میان دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌های دانش بنیان با حمایت صندوق نوآوری
وی ادامه داد: بررسی خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی به اکوسیستم نوآوری کشور نشان می‌دهد مداخله ما یک مداخله عمودی بوده است یعنی اگر تا پیش از این شرکت‌ها برای اخذ تسهیلات و خدمات به صندوق مراجعه می‌کردند اما امروز و در دوره سوم استقرار هیات عامل صندوق، همکاران ما برای احصای نیازهای فناورانه به سراغ دستگاه‌ها رفته و برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و فناور نیز به سراغ آنها می‌روند تا نیازهایشان مرتفع شود. این مسئله تاکنون منجر به انعقاد 114 قرارداد میان دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌های دانش بنیان شده است.
وحدت در ادامه با اشاره به خدمات و تسهیلات صندوق نوآوری در حوزه مقابله با کرونا گفت: هیچ دستگاه و تجهیزاتی در زمینه مقابله با کرونا در کشور ساخته نشده که صندوق نوآوری در تامین مالی آن نقش ایفا نکند. ما در عین حال به شرکت‌های دانش بنیان و فناوری که بر اثر کرونا کسب و کارشان آسیب دیده بود نیز کمک کردیم و تسهیلات ارزان قیمت با بهره پایین به آنها اعطا کردیم.
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های این صندوق در حوزه سرمایه‌گذاری، تصریح کرد: در حوزه سرمایه‌گذاری، عملکرد ما قابل مقایسه با دوره‌های گذشته صندوق نیست. بسیاری بر این اعتقادند که دولت شریک خوبی برای سرمایه‌گذاری نیست اما ما در صندوق با استفاده از جدیدترین روش‌ها، به «هم‌سرمایه‌گذاری» در طرح‌های فناورانه روی آوردیم بدون اینکه دخالتی در مدیریت پروژه‌ها داشته باشیم.

اجرای 97 طرح با مدل «هم‌سرمایه‌گذاری» صندوق نوآوری 
وی افزود: ما در بحث هم‌سرمایه‌گذاری به عاملان خود یعنی صندوق‌های پژوهش و فناوری و شتابدهنده‌های دانش بنیان اعتماد کرده‌ایم و با مشارکت آنها در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنیم، یعنی به آنها گفته‌ایم بستگی به سطح فناوری، چنانچه شما یک واحد بر روی طرح‌های فناورانه سرمایه‌گذاری کنید صندوق نوآوری تا چهار برابر سرمایه مورد نیاز طرح را تامین می‌کند که این مسئله تاکنون منجر به اجرای 97 طرح با اجرای مدل «هم‌سرمایه‌گذاری» صندوق نوآوری شده است.
وحدت در ادامه این دیدار به ورود صندوق نوآوری و شکوفایی به طرح تامین مالی جمعی برای طرح‌های دانش بنیان، گفت: تامین مالی جمعی یا همان «کرادفاندینگ» در ایران به خوبی شکل نگرفته است لذا ما در صندوق نوآوری در قالب یک مسابقه تلویزیونی تحت عنوان «کارویا» به این مسئله ورود کرده‌ایم که طی آن 24 شرکت دانش بنیان برگزیده و پس از پایان هر برنامه، سایت فرابورس برای آنها باز شده و مردم می‌توانند از 500 هزار تومان تا پنج درصد سرمایه مورد نیاز طرح را سرمایه‌گذاری کنند. در این روش، صندوق نوآوری اصل پول مردم را بیمه می‌کند و در صورت شکست طرح، اصل سرمایه به مردم بازگردانده می‌شود.

صندوق نوآوری در حوزه صادرات عملکرد بسیار خوبی داشته است
وحدت تاکید کرد: به جرأت می‌توانم بگویم صندوق نوآوری و شکوفایی در حوزه صادرات عملکرد بسیار خوبی داشته و از بسیاری از نهادها جلوتر است. ما در این زمینه رویداد «یکشنبه‌های صادراتی» را به منظور پذیرش هیات‌های تجاری و فناوری خارجی برگزار می‌کنیم. همچنین هیات‌های مختلفی را به کشورهای مختلف اعزام کرده‌ایم که در توسعه بازار شرکت‌ها بسیار موثر بوده است.
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی خاطرنشان کرد: ما در دو سال اخیر به صورت متوسط هر دو روز، یک رویداد را به منظور بهم‌رسانی ایده و سرمایه و اتصال شرکت‌های دانش بنیان به صنایع و نیز استارت آپ‌ها به سرمایه‌گذاران خطرپذیر و ... برگزار کرده‌ایم. 
وی در پایان با تاکید بر اینکه اعتماد مردم به حوزه دانش بنیان بالاست و این حوزه از سرمایه اجتماعی خوبی برخوردار است، گفت: ضریب نفوذ صندوق نوآوری و شکوفایی در میان شرکت‌های دانش بنیان افزایش یافته و تا پایان امسال به بالای 70 درصد می‌رسد.

تخصیص 12 هزار میلیارد تومان تسهیلات  به شرکت‌های دانش بنیان از سوی صندوق نوآوری
در ادامه این نشست نیز روح‌الله ذوالفقاری، معاون تسهیلات و تجاری‌سازی صندوق نوآوری و شکوفایی ضمن تشریح ارکان صندوق نوآوری، چهار نوع خدمت این صندوق به شرکت‌های دانش بنیان و فناور را تسهیلات، ضمانت‌نامه، سرمایه‌گذاری و خدمات بلاعوض توانمندسازی عنوان کرد و گفت: خدمات و تسهیلات صندوق شامل تمامی ‌چرخه عمر محصولات دانش بنیان از تولید نمونه اولیه تا تجاری‌سازی محصول می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در نزدیک به سه سال اخیر خدمات و تسهیلات صندوق نوآوری رشد جهشی داشته است، تصریح کرد: ما در این مدت نزدیک به 12 هزار میلیارد تومان تسهیلات  به شرکت‌های دانش بنیان و فناور ارائه کرده‌ایم.
ذوالفقاری افزود: در حوزه ضمانت‌نامه نیز امسال در حدود 2100 میلیارد تومان ضمانت‌نامه در اختیار شرکت‌ها قرار دادیم که این مسئله منجر به عقد قرارداد 29 هزار میلیارد تومانی میان شرکت‌ها و دستگاه‌های اجرایی کشور شده است.

هم‌سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری در 97 طرح دانش بنیان
در ادامه این دیدار نیز دکتر علی ناظمی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی، با اشاره به اینکه عملکرد این صندوق در حوزه سرمایه‌گذاری تا پیش از سال 97 تقریبا صفر بوده است، گفت: امروز صندوق نوآوری در 97 طرح به صورت غیرمستقیم سرمایه‌گذاری کرده است. ما در بعضی پروژه‌ها حتی کمتر از یک سال از طرح‌ها خارج شده‌ایم و صندوق هم به سود خود رسیده است.
وی همچنین با اشاره به مشارکت صندوق نوآوری در تاسیس صندوق‌های جسورانه گفت: این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند و تاکنون ما در تاسیس 10 صندوق مشارکت داشته‌ایم.
ناظمی در ادامه با  اشاره به روش تامین مالی جمعی برای توسعه کسب‌وکار شرکت‌های دانش بنیان گفت: این طرح امروز در قالب مسابقه تلویزیونی «کارویا» در حال اجراست و کمک می‌کنیم مردم به جای آنکه پول خود را در بازارهای طلا و سکه و ارز سرمایه‌گذاری کنند در حوزه تولید سرمایه‌گذاری داشته باشند. ما نیز در صندوق نوآوری اصل پول سرمایه‌گذاران را بیمه می‌کنیم و مردم نگرانی بابت سرمایه‌گذاری خود نخواهند داشت. امیدواریم این ابزار در کشور جا بیفتد و نقدینگی به سمت کارهای تولیدی دانش بنیان برود و منجر به افزایش بهره‌وری و تولید در کشور شد.

صندوق نوآوری به دنبال حفظ و توسعه بازار داخلی و خارجی شرکت‌های دانش بنیان است
همچنین دکتر سیاوش ملکی‌فر، معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی در سخنانی با اشاره به اینکه خدمات توانمندسازی این صندوق مجموعه از خدماتی است که هدف آن توانمندسازی شرکت‌های دانش بنیان و فناور و حفظ و توسعه بازار داخلی و خارجی آنها است، گفت: این خدمات شامل آموزش و مشاوره، اخذ استانداردهای داخلی و خارجی، تاییدیه و مجوزهای تخصصی، شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، ایجاد پایگاه‌های دائمی‌ خارجی، عارضه‌یابی، ثبت اختراع و نشان تجاری و طرح صنعتی و حفاظت از دارایی‌های فکری شرکت‌ها است.
وی با بیان اینکه از آذر سال 97 تاکنون 15 هزار فقره خدمت توانمندسازی به شرکت‌های دانش بنیان ارائه و در مجموع نزدیک به 50 میلیارد تومان به صورت بلاعوض به این شرکت‌ها کمک کرده‌ایم، گفت: در حوزه نمایشگاه‌های خارجی، ما در 13 کشور نمایشگاه دائمی ‌محصولات دانش بنیان را به همت بخش خصوصی برپا کرده‌ایم. این کار همگی توسط کارگزار بخش خصوصی انجام می‌شود اما صندوق نوآوری از 70 تا 90 درصد هزینه‌ها را تامین می‌کند.
ملکی‌فر همچنین با اشاره به حمایت صندوق نوآوری از اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری و فناوری گفت: امسال 20 رویداد «یکشنبه‌های صادراتی» را در 10 حوزه فناوری برگزار کرده‌ایم. در این رویدادها تاکنون 200 شرکت دانش بنیان با 200 مشتری خارجی خود مذاکرات تجاری برگزار کرده‌اند.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین با اشاره به رویداد «دوشنبه‌های استارت‌آپی» این صندوق، گفت: ما این رویدادها را به منظور اتصال استارت‎آپ‌ها به سرمایه‎گذاران خطرپذیر برگزار می‌کنیم که تاکنون منجر به جذب سرمایه 50 میلیارد تومانی برای این استارت‌آپ‌ها در حوزه‌های مختلف شده است.

پیشنهادات صندوق نوآوری به مرکز پژوهش‌های مجلس
وی در ادامه به پیشنهادات صندوق نوآوری و شکوفایی به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اشاره کرد و گفت: ما با مراکز نوآوری و شتابدهنده‌ها چندین مدل همکاری داریم لذا می‌توانیم استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناور موردنظر مجلس را در حوزه مباحث حکمرانی و قانونگذاری با ابزارهایی نظیر تسهیلات، توانمندسازی و ضمانت نامه حمایت کنیم.
ملکی‌فر ادامه داد: همچنین آمادگی داریم یک رویداد فناورانه را با همکاری مشترک مجلس برگزار کنیم که طی آن نیازها، اولویت‌ها و چالش‌های مدنظر مرکز نوآوری مجلس بررسی و شرکت‌های دانش بنیان و فناور که قادر به رفع این نیازها باشند را شناسایی و مورد حمایت قرار دهیم. ما در این زمینه تاکنون نیازهای فناورانه سازمان زندان‌ها و پزشکی قانونی را شناسایی و با حمایت شرکت‌ها آنها را رفع کرده‌ایم.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین از آمادگی این صندوق برای انتشار فراخوان شناسایی استارت‌آپ‌های حوزه حکمرانی و سیاستگذاری برای کمک به مجلس خبر داد و گفت: آمادگی داریم فناوری‌های موردنظر استارت‎آپ‌های مدنظر مجلس را از طریق کمک هزینه تحقیق و توسعه (گرنت) شناسایی کرده و مورد حمایت قرار دهیم. همچنین آمادگی داریم از شتابندهنده‌های طرف همکاری با مجلس حمایت کنیم و آنها نیز بتوانند از بسته حمایتی صندوق نوآوری درباره شتابدهنده‌ها استفاده کنند.

تصویب 110 درخواست تحقیق و توسعه 
در ادامه این نشست نیز دکتر سیدمحمد مهدوی، مشاور رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در سخنانی با اشاره به اینکه شرکت‌های دانش بنیان با دارایی فناوری وارد اکوسیستم شده‌اند، گفت: این مسئله اقتضا می‌کند این دارایی به روز نگه داشته شود و شرکت‌ها سبد محصولات فناورانه خود را توسعه دهند. 
وی با تاکید بر اینکه کف توان تحقیقاتی کشور یک میلیارد نفر ساعت در سال است که ظرفیت بسیار بزرگی است، گفت: ما در صندوق نوآوری پلتفرمی‌ را توسعه داده‌ایم که نیازهای فناورانه شرکت‌های دانش بنیان و صنایع کشور را به توان تحقیقاتی دانشگاه‌ها متصل می‌کند. در این زمینه ما فراخوان‌های این شرکت‌ها و صنایع را در قالب گرنت تحقیق و توسعه منتشر و شرکتی که بتواند این نیاز را مرتفع کند پس از ارزیابی و داوری به شرکت دانش بنیان متصل می‌شود. صندوق نیز عمده ریسک مالی این همکاری را مرتفع می‌کند.
مهدوی گرنت تحقیق و توسعه را یک سرویس جوان در کشور عنوان کرد و گفت: تا امروز 425 درخواست به ما ارجاع شده است که 110 درخواست آن مصوب شده و خیلی از آنها منجر به قرارداد شده است.

لزوم برگزاری یک رویداد فناورانه میان صندوق نوآوری و مرکز پژوهش‌های مجلس
در پایان این نشست نیز دکتر مهدی شایسته، مؤسس مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه با اشاره به اینکه در حوزه نوآوری عمومی ‌از سوی نهادهای حاکمیتی کار جدی نشده است، گفت: یکی از رویکردها ما در مرکز، رویکرد رویدادمحوری است تا شرکت‌های دانش بنیان، خلاق و کسب و کارها را در حوزه فرایندهای قوه مقننه درگیر کنیم که در نهایت به کارآمدسازی منجر شود.
وی ضمن درخواست از صندوق نوآوری و شکوفایی برای اختصاص اعتباری به مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه و انعقاد تفاهم‌نامه با این صندوق، گفت: خوب است که ما یک رویداد فناورانه را با همکاری یکدیگر برگزار کنیم. به طور مثال دیوان محاسبات در گزارش تفریغ بودجه خود برای سال 98 اعلام کرده است که 70 درصد بودجه دچار انحراف شده است لذا خوب است که در یک رویداد به بررسی این مسئله بپردازیم که چرا بودجه دچار انحراف می‌شود.