صندوق نوآوری یک صندوق ملی برای حمایت از فناوری و نوآوری است

به نقل از روابط عمومی صندوق نوآوری و شکوفایی، دکتر سیاوش ملکی‌فر، در سمینار آموزشی آشنایی دستگاه‌های اجرایی استان البرز با مقولات دانش‌بنیانی، با اشاره به تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان در بهار 1401 گفت: امروز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نزدیک به 150 خدمت به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌دهد. در واقع صلاحیت دانش‌بنیان بودن یک شرکت بررسی می‌شود و پس از آن دستگاه‌های مختلف، به شیوه‌های مختلف از این شرکت حمایت می‌کنند.
وی افزود: یکی از این دستگاه‌ها که در حمایت مستقیم از شرکت‌های دانش‌بنیان گام برمی‌بردارد، صندوق نوآوری و شکوفایی است. صندوق نوآوری به عنوان یک نهاد تامین مالی و شکل‌دهنده به نظام تامین مالی فناوری در ایران با سرمایه کمتر از سه هزار میلیارد تومان کار خود را شروع کرده است. به طور قانونی قرار بود هر سال نیم درصد از بودجه عمومی به سرمایه صندوق افزوده شود که این اتفاق هنوز هم که هنوز است، نیفتاده است.
ملکی‌فر در ادامه با اشاره به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور گفت: سال 92 که فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان به طور رسمی شروع شد و مفهوم دانش‌بنیان در مرکز توجه‌ها قرار گرفت، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور به عدد 50 می‌رسید اما امروز در حوزه‌های مختلف فناوری تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان به هفت هزار و 600 شرکت رسیده است که هر یک از این شرکت‌ها محصول یا خدمتی مبتنی بر فناوری را طراحی کرده و توسعه داده‌اند. 
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی اظهار کرد: تاکنون فعالیت‌های دانش‌بنیان یک درصد از سهم کشور را به خود اختصاص داده و بناست که تا پایان سال 1404 این میزان به پنج درصد از کل اقتصاد ایران برسد. به گواه آمار فروش سال 99 شرکت‌های دانش‌بنیان 197 هزار میلیارد تومان بوده است و در سال 1400 نیز شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند بیش از 450 هزار میلیارد تومان در داخل کشور فروش داشته باشند.
وی همچنین بر این نکته تاکید کرد که این تصور که شرکت‌های دانش‌بنیان صرفا شرکت‌هایی نوپا که تازه از دانشگاه بیرون آمده و سهم چندانی در اقتصاد کشور ندارند، تصوری اشتباه است و افزود: برخی شرکت‌های دانش‌بنیان هستند که آمار فروش فصلی آن‌ها خبر از ارقام بالای 50 هزار میلیارد تومان می‌دهد و این همه ماجرا نیست. شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند علیرغم همه شرایط دشواری که فرآیند صادرات برای ایران وجود دارد، به یک میلیارد دلار صادرات در سال 1400 برسند. 

تشریح خدمات چهارگانه صندوق نوآوری به زیست‌بوم فناوری کشور
ملکی‌فر در بخش دیگری از سخنان خود از خدمات صندوق نوآوری به شرکت‌های دانش‌بنیان گفت و ادامه داد: صندوق نوآوری نیز مانند نهادهای مشابه خود در کشورهای دیگر خود را یک صندوق ملی برای حمایت از فناوری و نوآوری می‌داند. صندوق به صورت کلی چهار دسته خدمت ارائه می‌دهد و این چهار دسته کلی بیش از خدمت متفاوت در حوزه‌های مختلف را در برمی‌گیرند.
معاون توسعه صندوق نوآوری تصریح کرد: دسته اول خدمات صندوق از خانواده تسهیلات است. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند برای کارهای مختلف از تولید گرفته تا افزایش سرمایه در گردش، از صندوق نوآوری وام دریافت کنند. نرخ سود این وام‌ها نیز متفاوت است؛ گاه صفر درصد و گاه 18 درصد.  
وی ادامه داد: ما برای پرداخت وام به شرکت‌های دانش‌بنیان صرفا اینگونه عمل نکرده‌ایم که به جیب دولت نگاه بدوزیم بلکه سعی کرده‌ایم همه ابزارها را برای شکل‌دهی به نظام تامین مالی فناوری به کار گیریم. در سال 1400، چهار هزار و 775 میلیارد تومان وام به شرکت‌های دانش‌بنیان اعطا شده است. در واقع ما توانستیم منابع بانک‌ها را وسط بیاوریم. بانک‌ها در آغاز به شرکت‌های دانش‌بنیان بدبین بودند. متاسفانه در مجموعه بانک مرکزی گزارش غلطی از ضرردهی و رکود بالای شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه شده بود. با این حال ما سعی در اصلاح نگرش بانکی به شرکت‌های دانش‌بنیان کردیم و امروز 12 بانک با ما همکارند و در ساختمان صندوق، دفتر نوآوری راه‌اندازی کرده و در واقع در دادن تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان از هم سبقت می‌‍‌گیرند.
به گفته معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، دسته دوم خدمات صندوق شامل ضمانت‌نامه می‌شود. طی مذاکرات صندوق نوآوری با بانک‌های کشور اگر شرکت‌ دانش‌بنیانی متقاضی دریافت ضمانت‌نامه باشد بانک به جای 10 درصد تنها 2.5 درصد از هزینه ضمانت‌نامه را بلوکه می‌کند. 
ملکی‌فر افزود: صدور ضمانت‌نامه‌ها در سال گذشته سبب امضای 35 هزار میلیارد تومان امضای قرارداد شرکت‌های دانش‌بنیان با دیگر نهادها شده است. 
وی دسته سوم خدمات صندوق نوآوری و شکوفایی به شرکت‌های دانش بنیان را سرمایه‌گذاری خواند و گفت: در فرایند سرمایه‌گذاری ما در سود و زیان شریک شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شویم. یک شرکت به پول نیاز دارد و نمی‌خواهد اسیر فرایند دریافت وام شود. ما در اینجا از ابزار سرمایه‌گذاری خطرپذیر استفاده می‌کنیم. کاری که در حوزه سرمایه‌گذاری کردیم این بود که اگر می‌خواستیم بر سرمایه صندوق حساب کنیم، کفاف هیچ کاری را نمی‌داد. کارویژه نهادی مثل صندوق این است که برود پول جمع کند نه اینکه نگاهش به پول دولت باشد. در حوزه سرمایه‌گذاری هم همین کار را کردیم؛ برای این کار مذاکرات با بخش خصوصی را آغاز و آن‌ها را تشویق کردیم که سرمایه‌گذاری بر شرکت‌های دانش‌بنیان را آغاز کنند و خود نیز با آن‌ها وارد هم‌‎سرمایه‌گذاری شدیم. 
معاون توسعه صندوق نوآوری ابزار چهارم صندوق نوآوری برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را ارائه خدمات توانمندسازی خواند و ادامه داد: ما خدمات توانمندسازی را برای توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌دهیم؛ از حمایت بلاعوض از حضور آنان در نمایشگاه‌های خارجی گرفته تا حمایت از صادرات و طراحی فرایندهای آموزشی مدیریت بازار برای آن‌ها.
ملکی‌فر پس از این برخی خدمات صندوق نوآوری به زیست‌بوم دانش‌بنیان در استان البرز را تشریح کرد.
در این رویداد همچنین دکتر منجم‌زاده معاون مرکز شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و  فناوری ریاست جمهوری، مهندس عباسی رییس پارک علم و فناوری استان البرز و دکتر عقاب‌نشین مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان البرز، درباره بخش‌های مختلف زیست‌بوم نوآوری در کشور سخنرانی کردند.