به نام او که هرچه بخواهدهمان می شود

رئیس اتاق بازرگانی ایران اخیرا فرموده اند که «ما مرفه بی‌درد نیستیم» و باید این ذهنیت را که جامعه از اتاق بازرگانی ساخته و فکر می کند در این اتاق تعدادی ثروتمند بی‌درد حاضر هستند و بدون داشتن هیچ‌گونه شناختی از دردهای اقتصادی مردم فقط کارهای خود را انجام می‌دهند، اصلاح شود.

در یادداشت دیروز15تیر نوشتم که تصادفا اعضای اتاق عین مصادق همین واژه مرفهین بی درد هستند و توضیح دادم که دنیای سرمایه داری هم ، همین را می طلبد و چند سوال مطرح کردم که أساسا مگر یک ثروتمند قرار است از مترو و اتوبوس و بازار میوه و تره بار شهرداری استفاده کند و گفتم که به هزار و یک دلیل اعضای این اتاق به عنوان سرمایه دارهمانطور که رییس اتاق هم تشخیص داده جز مرفهین بی درد قرار می گیرند.

  با نگاهی به تاریخچه اتاق های بازرگانی متوجه می شویم که سنگ این بنا برای مواظبت از سرمایه گذاران و حفظ سرمایه ها و استفاده از تسهیلات دولتی گذاشته شده  است، که خارج از بحث های پوپو لیستی و عوام گرایانه ، واقعا به اعتقاد من هیچ نکته منفی دراین موضوع اگر به ضرر مردم عمل نکنند وجود ندارد.

اما متاسفانه چون چنین نیست، شاید نقطه اختلاف تفکری ما با یکدیگر همین باشد.

اتاق بازرگانی تشکلی است که در آن تجار عمده و صاحبان صنایع برای هماهنگی فعالیت‌های خود و چانه‌زنی با نهادهای حکومتی  وبرای تأمین منافع‌شان تشکیل شده ودر  آن تلاش می‌کنندتا امتیازات بیشتری را برای اعضای اتاق که اکثرا واردکننده و صادرکننده هستند دریافت کنند.

 سابقه اتاق‌های بازرگانی و گستردگی آنها از شهرها و استان‌ها گرفته تا سطح ملی، این نهاد را به نهادی فراگیر و بالادستی نسبت به سایر تشکل‌ها بدل نموده است و بدین ترتیب سایر تشکلها و انجمن‌های کارفرمایی را به نوعی زیر چتر خود قرارداده است.

در همه جهان ،با وقوع انقلاب  صنعتی در غرب و اهمیت یافتن روز افزون تولیدات صنعتی در مقایسه با تولیدات دست ساز، بخش صنعت ماهیت مستقل خود را از بازرگانی شناسایی نمود و به تدریج اتاق‌های صنعت در کنار اتاق‌های بازرگانی به وجود آمدند تا تجارت شکل کاملتری پیدا کند.

 در جریان تکامل نهادهای بخش خصوصی و احساس نیاز فعالان اقتصادی به یکپارچگی برای تقویت اثرگذاری و گفتمان خود با دولت ها، اتاقهای بازرگانی و اتاقهای صنایع در اکثر کشورها با هم ادغام شدند و تحت نام اتاق‌های بازرگانی و صنایع دورۀ جدیدی از فعالیت را آغاز نمودند. البته در برخی کشورها به تناسب اهمیت، بخش‌هایی دیگر از اقتصاد و عناوینی چون معدن، کشاورزی، ماهیگیری، تعاون، صنایع دستی و مانند اینها به آن اضافه شد.

اتاق‌های امروز، سازمان‌های بالادستی و فراگیر بخش خصوصی هستند که مأموریت‌های خود را بهبود محیط کسب و کار ملی از طریق ایجاد گفتمان با حاکمیت، توسعه کسب و کار اعضاء از طریق گسترش روابط داخلی و بین المللی (شبکه سازی) و تسهیل‌ نقش آفرینی فعالان اقتصادی در معادلات  داخلی و خارجی و همینطور رابطه آنها با جامعه پیرامون خود، قرار داده‌اند.

سابقه تشکیل اولین اتاق بازرگانی در ایران به حدود 130 سال پیش (1263 شمسی) برمی‌گردد. حاج محمد حسن امین الضرب به اتفاق تنی چند از  تجار معتبر و صاحب نام وقت "مجلس وکلای تجار" را پایه گذاشتند.

 براساس تاریخچه تشکیل اتاق ها که با یک جستجوی ساده مشخص می شود، اتاق های بازرگانی تشکلی هستند که در آن تجار عمده و صاحبان صنایع برای هماهنگی فعالیت‌های خود و چانه‌زنی با نهادهای حکومتی و برای تأمین منافع‌ شخصی شان تشکیل و تلاش می‌کنند. سابقه آغازین این تشکل در130 سال پیش و ایجاد اولین های اتاق بازرگانی، با حضور سرمایه داران زمان خود یعنی حاج محمد حسن امین الضرب وتنی چند ازتجار معتبر و صاحب نام وقت شروع شده که "مجلس وکلای تجار" را پایه گذاشتند، و لذا سنگ بنای اولیه این اتاق برای دفاع از حقوق مردم طراحی نشده است که امروز ما از آن انتظارسازمان حمایت از مصرف کننده داشته باشیم.

 در دهه 1320 "قانون تشکیل اتاق بازرگانی" در مجلس به تصویب رسید و نام "اتاق بازرگانی" از آن زمان مورد استفاده قرار گرفت،  تا سال 1341 فقط اتاق بازرگانی در کشور وجود داشت و در این سال با فشار برخی صاحبان صنایع "اتاق صنایع و معادن" نیز در کشور بوجود آمد و در سال  1348 با ادغام "اتاق بازرگانی" و "اتاق صنایع و معادن"، "اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران"، برای نخستین بار پا به عرصه وجود نهاد و در سال 1390 نیز بر اساس قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، واژه کشاورزی به نام اتاق اضافه شد و نام اتاق به "اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران" تغییر یافت.

تاریخچه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران را اززمان تاسیس می توان به چند دوره تقسیم بندی کرد که به آن ها اشاره خواهم کرد.

البته مهمترین نکته در بررسی کارنامه اتاق این است که در 130 سال گذشته ؛ هرگز اتاق ها در پی منافع مردم گامی برنداشته اند و همانطور که نوشتم براساس اساسنامه و قانون هم قرار نبوده که دراین حوزه کار کنند ، اما از طرف دیگر قرار هم نبوده که عده ای سرمایه دار با سرمایه های خود، دولت ها را که منتخب مردم هستند، تحت فشار برای منافع شخصی و منافع گروه خاصی که فقط عضو این اتاق ها هستند قرار دهند.

آقای اتاق در صحبت های خود مظلوم نمایی کرده اند، که باید امروز مورد نقد قرارگیرند. آقای اتاق در صحبت های خود به مسیولیت اجتماعی اتاق اشاره کرده اند که من قبلا حداقل در 12 یادداشت مفصل به آن اشاره کرده ام که جای اتاق و سرمایه داری ایران در مسیولیت های اجتماعی خالی  و یا اندک است.

آقای اتاق در صحبت های خود به اپوزیسیون اشاره کرده اند و رسما دولت را امر ونهی فرموده اند.

آقای اتاق به تیرهای داخلی اشاره کرده اند و تلاش نموده اند که راه نقد رابه گونه ای بر همه نقادان ببندد که امیدوارم شامل حال نقد ما نشود.

این یادداشت ادامه دارد....

جهان صنعت کسب و کار معدن میوه و تره بار