مدیریت و مهارت های توسعه مشارکت های اجتماعی جامعه محلی

با توجه به اهمیت نقش مدیریت در توسعه همه جانبه جامعه، شناخت عوامل موثر برآن و بهره گیری از مشارکت اجتماعی و خرد جمعی بسیار ضروری می باشد. مشارکت اجتماعی مهم ترین عامل در فرآیند توسعه محلی بوده که توانایی بهره گیری از آن مبتنی بر سرمایه اجتماعی وابسته به توانایی ها و مهارت های مدیریتی می باشد. توسعه به معنی ارتقای سطح مادی و معنوی جامعه انسانی و ایجاد شرایط مناسب یک زندگی سالم برای افراد جامعه است که هدف نهایی آن بهبود کیفیت زندگی همه افراد است.

مشارکت و توسعه جامعه، موضوع مهم در دستیابی به توسعه پایدار است که بر اساس آن پایداری در درازمدت تداوم (زیست پایدار) می یابد. مشارکت جامعه سبب تقویت مردم، ایجاد سرمایه اجتماعی و تقویت مدیریت محلی شده و مکانیزم موثری برای بهبود ارتباط بین ذی نفعان، ارتقای پایداری طرح های توسعه و افزایش نظارت مشترک خواهد بود و بر این اساس دستیابی به توسعه پایدار منافع اکثریت مردم را در بر می گیرد.

مدیریت محلی، به عنوان نزدیکترین لایه دولت به مردم نقش مهمی در توسعه محلی بر عهده دارد و از آنجا که بیشترین تاثیر برنامه های توسعه متوجه جامعه محلی است، لازم است تا شرایط برای همکاری و مشارکت جامعه محلی در طول دوره پروژه یعنی برنامه ریزی، طراحی، ساخت و بهره برداری فراهم گردد. این امر علاوه بر اینکه به تصمیم گیرندگان کمک می کند تا با کاهش هزینه ها و صرفه جویی در منابع، راه حل های مناسب را در راستای برآورده ساختن منافع عمومی جامعه پیدا کنند، همچنین کمک می کند تا پیامدهای ناسازگار برنامه های توسعه برای ساکنان محلی به حداقل کاهش یافته و سبب حمایت از نوآوری ها شود که می تواند راه مدیریت برنامه ها را هموار نماید. بر این مبنا، قابلیت های فردی و درونی نهادهای مدیریتی و تأثیرات آن بر بهبود عملکرد آنها، در حفظ و ایجاد سرمایه اجتماعی از طریق افزایش آگاهی اجتماعی، انسجام اجتماعی، روابط متقابل، اعتمادسازی و جلب مشارکت ذینفعان محلی در طرح ها و برنامه های توسعه ضروری قلمداد می شود.

سرمایه اجتماعی هم فرآیند توسعه را تحت تأثیر قرار می دهد و هم از فرآیند توسعه تأثیر می­پذیرد. سرمایه اجتماعی(آگاهی اجتماعی، انسجام اجتماعی، روابط متقابل و اعتماد اجتماعی) ، به مثابه مجموعه ای از هنجارها، روابط و شبکه هایی است که افراد را قادر می­سازد به صورت جمعی عمل کنند و بر اساس نظریه های درون زا توسعه، سرمایه اجتماعی و مدیریت بهره گیری از این سرمایه پنهان عامل مهمی در توسعه محلی و جامعه است.

توسعه اجتماع محلی با بهره گیری از ظرفیت های مشارکتی و مدیریتی امکان پذیر می باشد، بر این اساس همه ما برای کار کردن به دو نوع مهارت احتیاج داریم؛ مهارت های نرم و مهارت های سخت. مهارت های سخت باعث می شود شما به مصاحبه شغلی دعوت شوید. ولی مهارت های نرم کمک می کند تا شغل را به دست آورید و آن را حفظ کنید. مهارت های نرم که گاها مهارت های بین فردی یا مهارت های اساسی نیز گفته می‌شود، به نحوه کار شما مربوط می شود. مهارت‌های نرم شامل مهارت های بین فردی/ مهارت‌های جمعیتی، مهارت های ارتباطی و مذاکره‌ پیشرفت ، مهارت شنیداری، توانایی‌های رهبری و مدیریت، کارآفرینی و ابتکار عمل/ خلاقیت و انگیزه، مهارت‌های تطبیق‌پذیری و یادگیری مداوم، مهارت‌های تعلیمی و آموزشی، متقاعد سازی/ مسئولیت پذیری، کار گروهی، حل مسئله، اخلاق کاری، تیم سازی، انعطاف پذیری، توسعه رهبری، مدیریت زمان و همدلی است.

انواع مهارت‌های سخت: تحلیل اقتصادی، برنامه‌ریزی استراتژیک، برنامه‌نویسی کامپیوتر، طراحی و بازاریابی، تحلیل داده، مدرک یا گواهینامه، تسلط به یک زبان خارجی، زمینه‌های مطالعاتی، توسعه وب و موبایل. مهارت‌ های نرم متفاوت از مهارت‌های سخت هستند؛ زیرا کمتر قابل اندازه‌گیری هستند و سخت‌تر می‌توان کمیت برایشان در نظر گرفت. اما به همان اندازه برای مدیران حیاتی هستند. مهارت‌های سخت، توانایی‌های قابل آموزش هستند؛ مهارت‌هایی هستند که کمیت آن‌ها به سادگی قابل سنجش است. معمولا مهارت‌های سخت Hard Skills را در کلاس‌های درس، از طریق کتاب‌ها و سایر مواد آموزشی یا در حین کار در محل کار خود می‌آموزیم؛ برای مثال مدرک تحصیلی یا گواهینامه فنی، تسلط به زبان خارجی، سرعت تایپ، برنامه‌نویسی کامپیوتر و غیره. از سوی دیگر مهارت‌های نرم Soft Skills، مهارت‌های ذهنی هستند که ارزیابی کمیت آن‌ها بسیار دشوارتر از مهارت‌های سخت است.

جایگاه عملکرد مدیریت محلی در ارتقای سرمایه اجتماعی و بهبود مشارکت ذینفعان محلی در طرح ها و برنامه های از طریق افزایش سطح آگاهی و دانش، تقویت انگیزه و حس تعلق مکانی، افزایش میزان رضایت، تقویت حس مسئولیت پذیری در فرآیند توسعه محلی امکان پذیر است.

مدیریت محلی نوعی بهره­گیری جامع، مولد و یکپارچه از سرمایه­های اجتماعی، طبیعی و مالی در مقیاس­های زمانی و جغرافیایی است. مدیریت محلی، فرآیندی است که با فراهم نمودن امکان فعالیت های مشارکتی برای ذینفعان محلی، آنها را از طریق اقدام جمعی هماهنگ و مؤثر، برای دستیابی به اهداف معین و نیازهایشان، هدایت و سازماندهی می کند و پیوند اقتصادی، اجتماعی و محیطی فرآیندهای پایدار د با خود به همراه دارد. رویکرد مردم محوری و از پایین به بالا منطبق بر تئوری از مردم، با مردم و برای مردم در فرآیند مدیریت و توسعه جامعه محلی ضروری و کاربردی می باشد. ارتقای شاخص­های سرمایه اجتماعی می­تواند از طریق بهبود عملکرد درونی مدیریت محلی در ارتباط با ویژگی­های شخصیتی و اجتماعی مدیران، بسترساز بهبود مشارکت ذینفعان محلی در طرح­ها و در فرآیند توسعه جامعه باشد.