بورس کالا به انحصار بازار سیمان کشور پایان داد

مدیرعامل بزرگ‌ترین تولیدکننده سیمان کشور معتقد است که با شروع عرضه کل سیمان کشور در بورس کالا و در ادامه امکان معاملات آنلاین سیمان در قالب گواهی سپرده کالایی، شاهد ایجاد تعادل و کشف واقعی قیمت این محصول در بورس هستیم. در ادامه گفت و گو با حمید فرمانی مدیر عامل سیمان آبیک را می‌خوانید. 

دلیل اینکه ابزار گواهی سپرده کالایی برای سیمان راه‌اندازی شد، چه بود؟

سیمان محصول حجیمی است که به طور معمول مصرف‌کنندگان آن هم عمده هستند. این در حالی است که مصرف‌کنندگان خُرد سیمان بعضاً در رقابت با مصرف‌کنندگان عمده، دچار ضرر و زیان می‌شدند. از سوی دیگر، کارگزاری‌ها نیز به دلیل کارمزد پایین معاملات خُرد، تمایل چندانی برای این بخش از معاملات نداشتند.

بر همین اساس با مشارکت بورس کالا قرار شد بازار عمده‌فروشی از خرده‌فروشی تفکیک شود. بدین ترتیب یک بازار اختصاصی خرده‌فروشی برای سیمان در بورس کالا به عنوان گواهی سپرده سیمان ایجاد شده است تا نیاز مصرف کنندگان خرد نیز به راحتی تامین شود.

آیا خریداران خُرد سیمان با کد سهامداری می‌توانند خرید کنند؟

در قالب گواهی سپرده سیمان دیگر نیازی به داشتن کد مخصوص بورس کالا نیست و خریداران می‌توانند تنها با داشتن کد بورسی سجامی نسبت به خرید سیمان مورد نیاز خود اقدام کنند. پس از خرید با ارائه اوراق بهادار دریافتی به تولیدکننده می‌توانند محصول خریداری‌شده را تحویل بگیرند. در واقع با فراهم شدن امکان خرید سیمان با کد سجامی و سهامداری، معاملات سیمان بورس کالا نیز همانند بورس اوراق بهادار و سایر معاملات گواهی بورس کالا به روی همه مردم گشوده شده و به نوعی این بازار، مردمی شده است. به این ترتیب بورس کالا با ابزار گواهی سپرده کالایی فقط مختص خریداران عمده بازار نیست و تمام مردم و خریداران خُرد نیز می‌توانند نیازهای خود را از این بازار تامین کنند.

کف و سقف خرید خرد سیمان درقالب گواهی سپرده کالایی چقدر تعیین شده است؟

هم‌اکنون کف خرید ۱۰ تن و سقف آن ۱۰۰ تن تعیین شده است که به طور عمده به خریداران خرد بازار اختصاص دارد.

قیمت معاملات خرد چگونه تعیین می‌شود؟

روزهای یکشنبه و دوشنبه هر هفته مربوط به معاملات عمده سیمان است و میانگین قیمت معاملات عمده در روز بعد با مثبت یا منفی سه درصد به عنوان قیمت معاملات خُرد تعیین می‌شود. با توجه به اینکه به طور معمول در معاملات خُرد رقابت ایجاد نمی شود، قیمت با کمترین نرخ پایه تعیین می‌شود.

راه‌اندازی گواهی سپرده سیمان چه مزیت‌هایی برای خریداران خُرد دارد؟

این ابزار، مزیت‌های بسیاری برای خریداران و خرده‌فروشی‌های بازار دارد. چرا که برخلاف گذشته خریداران بدون هیچ مشکلی می‌توانند نیاز خود را از بورس کالا تامین کنند. ضمن اینکه با جداشدن بازار عمده‌فروشی از خرده‌فروشی، دیگر خریداران خرد در رقابت با خریداران عمده دچار زیان نمی‌شوند. به این ترتیب با این ابزار جدید و تفکیک بازار عمده‌فروشی از خرده‌فروشی، همه خریداران به آسانی با داشتن کدسهامداری می‌توانند سیمان خریداری کنند.

این رویه برای تولیدکنندگان سیمان چه مزایایی دارد؟

این ابزار برای تولیدکننده‌های سیمان هم مزایای خوبی دارد. گواهی سپرده کالایی باعث می‌شود، تعداد مشتریان کارخانه‌های سیمان افزایش قابل توجهی پیدا کند. برای مثال، اگر یک کارخانه سیمان پیش از این، ۲۰۰ مشتری عمده داشت، با این ابزار تعداد مشتریان آن به دو هزار نفر می‌رسد که البته اکثر آنها مشتریان خُرد هستند. 

این کثرت در تعداد خریداران چه آثاری در بازار دارد؟

نخستین اثر آن، از بین رفتن انحصار خرید است. در واقع با افزایش خریداران، انحصاری که تنها در اختیار خریداران عمده بود، شکسته می‌شود. این باعث می‌شود، قدرت چانه‌زنی خریداران نیز افزایش یابد و در نهایت می‌تواند به متعادل شدن و کشف واقعی قیمت سیمان منجر شود. همواره وجود انحصار و تعداد محدود بازیگران در هر بازاری نتایج مثبتی به همراه ندارد، اما وقتی که تعداد بازیگران چه عرضه‌کننده و چه خریدار، بالا باشد، به شفافیت ختم می‌شود که این شفافیت به نفع همه است.

استقبال تولیدکنندگان سیمان از گواهی سپرده کالایی این محصول چگونه بوده است؟

آغاز هر طرح و برنامه جدیدی به دلیل ناآشنایی فعالان و ذی‌نفعان با کندی پیش می‌رود. در گواهی سپرده سیمان نیز در ابتدای راه‌اندازی، آشنایی زیادی از مزایای آن وجود نداشت، اما به مرور و ثبت انبار ۱۵ شرکت تولیدکننده بر روی تابلو، امروز بالای ۳۰ شرکت انبارهای خود را در بورس کالا برای معاملات گواهی سپرده پذیرش کرده‌اند.