یک حساب سرانگشتی از دخل و خرج دولت

بودجه سال ۱۳۹۶ با رقم مصوب منابع عمومی تا ۳۴۶ هزار میلیارد تومان بسته شد. این رقم در مقایسه با ۳۲۰ هزار میلیارد تومانی که دولت در لایحه پیشنهاد داده بود حدود ٢٦هزار میلیارد تومان رشد داشت. به‌ هر حال نظر مجلس بر افزایش سقف بودجه بود.

اما آخرین آماری که خزانه‌داری کل از عملکرد مالی دولت منتشر کرد نشان می‌دهد که در بخش منابع عمومی یعنی جایی که درآمدهای نفتی و فراورده‌های آن(تملک دارایی سرمایه‌ای)، واگذاری دارایی‌های مالی(انتشار اوراق و اسناد خزانه) و همچنین درآمدها یعنی منابعی شامل مالیات و سایر درآمدها قرار دارد در مجموع ۳۲۰ هزار میلیارد تومان تحقق وجود دارد. این رقم معادل ۱۰۰ درصد لایحه پیشنهادی دولت و ۹۲.۳ درصد رقم مصوب منابع عمومی در مجلس است.

در بخش درآمدها که در بودجه ۱۷۴ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود تا ۱۶۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان محقق شده که در مقایسه با ۱۵۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیشنهادی دولت پنج درصد افزایش و نسبت به مصوب ۳.۷ درصد کاهش دارد. درآمدهای مالیاتی و گمرکی که سایر درآمدها را تشکیل می‌دهند تا ۱۱۵ هزار میلیارد تومان ثبت شده است که نسبت به رقم ۱۱۲ هزار و ۷۰۰ میلیاردی لایحه دو درصد افزایش و به ۱۱۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد مصوب ۰.۷ درصد کاهش دارد. همچنین واگذاری‌های دارایی‌های سرمایه‌ای به عنوان بخش دیگر منابع دولت حدود ۱۱۸ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان در بودجه مصوب شد که در سال گذشته تا ۹۲ هزار میلیارد تومان محقق شده است. این رقم نسبت به لایحه حدود ۷۹.۴ درصد و نسبت به مصوب ۷۷.۴ درصد تحقق نشان می‌دهد. متوسط قیمت فروش هر بشکه نفت حدود ۵۳ دلار و متوسط قیمت فروش هر بشکه میعانات تا ۵۵ دلار بوده است.

 بخش سوم منابع عمومی یعنی واگذاری دارایی‌های مالی، در بودجه ۵۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان مصوب شد که عملکرد آن به ۶۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این رقم در لایحه ۴۴ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود که عملکرد بیانگر رشد ۳۵ درصدی نسبت به لایحه و ۱۱.۷ درصدی در مقایسه با مصوب است.

اما در بخش مصارف عمومی هزینه‌های جاری، عمرانی و تملک دارایی‌های مالی قرار می‌گیرد. آمار نشان  می‌دهد در بخش جاری که عمده آن را حقوق و دستمزد تشکیل می‌دهد، ۲۵۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان مصوب شده بود که در نهایت ۲۴۳ هزار میلیارد تومان محقق شده است. این رقم نسبت به لایحه ۰.۳ درصد افزایش و در مقایسه با مصوب ۰.۴ درصد کاهش و به عبارتی عدم تحقق دارد.

در بودجه‌های عمرانی ۷۱ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان مصوب شد که عملکرد نهایی حاکی از  پرداخت ۴۲ هزار میلیاردی و به عبارتی عدم پرداخت ۲۸ هزار میلیارد تومان از این منابع را دارد. بودجه‌های عمرانی در مقایسه با پیشنهاد دولت در لایحه  که برابر با ۶۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بود حدود ۳۲.۸ درصد و در مقایسه با مصوب حدود ۴۰ درصد کاهش دارد.

بخش سوم منابع عمومی مربوط به تملک دارایی‌های مالی و به عبارتی  پرداخت سود واگذاری‌های انجام شده است. برای سال گذشته حدود ۲۱ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود که تا همین حدود هم محقق شده است.

در مجموع  دولت در سال گذشته حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان منابع کسب کرده است که البته نسبت به رقم مصوب ٢٦ هزار میلیارد تومان کم دارد. نوبخت- رئیس سازمان برنامه و بودجه- معتقد است که بودجه سال گذشته بر اساس آن چه  که این سازمان بر مبنای کارشناسی پیش‌بینی کرده بود، محقق شده و بخشی  که مجلس به آن ‌اضافه کرد با عدم تحقق مواجه است.

مجموع منابع مصرف شده در سال ۱۳۹۶ در بخش جاری، عمرانی و مالی به حدود ۳۰۷ هزار میلیارد تومان می‌رسد که در مقایسه با منابع ۳۲۰ هزار میلیاردی کسب شده نزدیک به ۱۳ هزار میلیارد تومان کمتر بوده است.