خطبه‌های نماز عید فطر به عنوان مسیر ریل گذاری سیاست‌های نظام

همواره سنت برگزاری نماز عید فطر در دنیای اسلام از اهمیت والایی برخوردار بوده به نحوی که در پایان ماه مبارک رمضان همه کشورهای اسلامی به عنوان نماد یکپارچگی و وحدت امت اسلامی، به استقبال نماز عید فطر می رفتند.

بعد از نماز عید فطر مانند خطبه های نماز جمعه، دو خطبه توسط امام ایراد می شود با این تفاوت که در نماز جمعه قبل از نماز و در نماز عید بعد از نماز خوانده می شود. سالهاست که خطبه های نماز عید فطر به امامت مقام معظم رهبری که چه در دانشگاه تهران و چه در مصلی تهران برپا می شده از ضریب نفوذ بالایی در میان عموم مردم به ویژه نخبگان سیاسی برخوردار بوده چرا که خطبه های ایشان در واقع ماحصل و چکیده از بیانات و رهنمودهایشان در دیدارهای افطاری ماه مبارک رمضان بوده است.

ماه مهمانی خدا و ترافیک دیدارهای رهبری

بدون شک ماه رمضان را می توان به عنوان ماه ریل گذاری سیاست های نظام جمهوری اسلامی توسط مقام معظم رهبری و همچنین ماه انس هرچه بیشتر مردم و نخبگان با رهبر انقلاب دانست. بیشترین دیدارهای رهبری در چنین ماهی صورت گرفته و اقشار مختلف اعم از دانشجویان، شعرا، رجال سیاسی، دانشگاهیان و نخبگان سیاسی به صورت کاملا تعاملی با نایب برحق بنیانگذار انقلاب اسلامی دیدار می کنند. شاید کمتر زمانی را بتوان یافت که به صورت فشرده همه اقشار جامعه نظرات خود را این گونه به سمع رهبری می رسانند و پس از آن نیز مقام معظم رهبری با پذیرش پیشنهادات و انتقادات صورت گرفته، رهنمودهای خود را بیان می دارند.

به طور قطع می توان گفت خطبه های سیاسی نمازعیدفطر توسط رهبرانقلاب، چکیده از تعاملات صورت گرفته بین اقشار مختلف جامعه و ایشان است. حال آنکه این سخنان می تواند در راستای تایید و یا تکمیل گفته های قبلی و حتی ارائه مدل جدیدی از ریل گذاری سیاسی، اقتصادی و حتی اجتماعی در کشور باشد.

هشدار نسبت به ذبح اخلاق در آستانه انتخابات ریاست جمهوری

در خطبه های عید فطر سال 87، رهبر معظم انقلاب با توجه به نزدیکی به ایام انتخابات ریاست جمهوری، نسبت به برخی از بی اخلاقی ها و تهمت های سیاسی شکل گرفته توسط برخی از رجال سیاسی هشدار دادند. ایشان ضمن انتقاد از برخی رفتارهای نزدیکان دولت احمدی نژاد و با نقد صریح سخنان اسفندیار رحیم مشایی(که به دوستی مردم ایران با مردم رژیم صهیونیستی اشاره کرده بود)، تهمت ها و قضاوت های شکل گرفته حول دولت وقت را بی انصافی نسبت به زحمات 3 سال گذشته دانستند. به نظر می رسید در آستانه 9 ماهگی انتخابات ریاست جمهوری سال 88 بسیاری از گروه ها، احزاب و جریان های سیاسی با تخریب دولت احمدی نژاد سعی کرده اند تا با کسب اقبال عمومی مردم؛ خود را آلترناتیو جریان سیاسی حاکم نشان دهند و از همین رو با تخریب و نقد کارشناسی و حتی غیر منصفانه شخصی احمدی نژاد از شیوه رقیب کشی در آستانه انتخابات بهره ببرند. از همی رو نیز ذکاوت و آینده نگری رهبر انقلاب موجب شده تا در بزنگاه خطبه های نماز عید فطر نسبت به این گونه رفتارهای تخریب گر هشدارهای لازم را ارائه دهند.

ایشان در برخی از سخنان خود در خطبه های نماز عید فطر می فرمایند: "من نگرانیام از این نیست که حرفی زده شود، از کسی انتقاد شود؛ نه. یک نفر انتقاد میکند، یک نفر هم جواب میدهد. نگرانی من از رائج شدنِ اخلاق بی‌انصافی در جامعه است. خدمات فراوانی انجام میگیرد، انسان همه را کنار بگذارد، به نقطه‌ای بچسبد، این درست نیست."

با توجه به فتنه پسا انتخاباتی سال 88 و هزینه های فراوانی که برای نظام ایجاد شده بود، به نظر می رسد این نگرانی رهبر و هشدارهای مکرر ایشان به نخبگان سیاسی، حاصل یک نوع پیش بینی صحیح سیاسی نسبت به آینده نظام بوده است.

خنثی شدن خدعه های دشمن در روز قدس

پس از فتنه 88، دشمن تمام تلاش خود را به کار برده تا در مناسبت های سیاسی و اعتقادی جامعه خللی ایجاد نماید و با تاکتیک ایجاد دوگانگی و شکاف در اقشار مختلف جامعه، مسیر حرکت هریک از برنامه های ضد استکباری را منحرف نماید. یکی از این مراسم ها، مراسم روز قدس بوده که تهییج و تشویق مردم برای جایگزینی شعارهای انحرافی در مراسم روز قدس توسط شبکه های ماهواره ای از مهمترین اقدامات کشورهای سلطه گری همچون آمریکا و انگلیس بوده است. در همین راستا در نماز عید فطر، رهبر معظم انقلاب به شکست شیوه نخ نمای دشمنان نظام جمهوری اسلامی برای انحراف مسیر اصلی انقلاب اسلامی اشاره کرده و عدم فریب عموم مردم ایران نسبت به تفرقه افکنی های صورت گرفته را نشانی از ارتباط عمیق میان انقلاب و مردم دانسته اند.

مقام معظم رهبری در خطبه های خود افزودند:"چقدر سعی کردند روز قدس را تضعیف کنند و امسال بیش از همیشه تلاش کردند؛ اما روز قدس در ایران اسلامی، در تهرانِ باعظمت به همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی دنیا نشان داد که عقربه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی انقلاب و ملت ایران به کدام سمت و کدام جهت است؛ نشان داد که اراده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ملت ایران چیست؛ نشان داد که ترفندها و حقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و پول خرج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردنها و خباثتهای سیاسی آنها بر روحیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ملت ایران اثری ندارد."

حمایت از مردم مظلوم مسلمان در سراسر جهان

سیل پاکستان در سال 89 موجب شده تا بسیاری از مردم کشورمان به منظور حمایت از دیگر مسلمانان مظلوم پاکستان و آسیب دیدگان این حادثه ناگوار، کمک های نقدی و غیر نقدی خود را روانه این کشور کنند. در همین راستا رهبر معظم انقلاب نیز به عنوان رهبر معنوی مسلمانان جهان، اهم خطبه های نماز عید فطر خود را به مسلمانان پاکستان و لزوم حمایت از آسیب دیدگان این حادثه اختصاص داده تا اینگونه مساله حمایت از همه مردم مظلوم و مسلمان جهان در میان نخبگان سیاسی نیز نهادینه شود.

لزوم وحدت همگانی در آستانه اولین انتخابات پس از فتنه88

انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال 90، اولین انتخابات نظام پس از فتنه 88 بوده و بحث تحریم انتخابات توسط برخی جریان ها و گروه های سیاسی همسو با شبکه های ماهواره ای مورد تاکید قرار گرفته تا بدین صورت بخش اعظمی از مردم نسبت به حضور در انتخابات ناامید شوند. بدون شک عدم حضور مردم در انتخابات خود نشان دهنده اعتراض عمومی آنها نسبت به انتخابات ریاست جمهوری سال 88 و همچنین خدشه دار شدن مشروعیت نظام جمهوری اسلامی است.

در همین راستا مقام معظم رهبری در خطبه های نماز عید فطر سال 90 با تاکید بر وحدت همگانی میان اقشار و نخبگان سیاسی، حضور همگانی مردم پای صندوق های رای را نمادی از هویت و امنیت نظام جمهوری اسلامی دانسته اند. به حمدالله این سخنان رهبری مورد توجه مردم قرار گرفته و حضور پرشور مردم در انتخابات مجلس سال 90، علیرغم برخی از تحریمی های این انتخابات؛ بار دیگر بر مشروعیت نظام جمهوری اسلامی افزود.

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند:"امسال ما در آخر سال، انتخابات را داریم. انتخابات همیشه در کشور ما تا حدودی یک حادثه‌ی چالش‌برانگیز است. اگرچه در مقایسه‌ی با انتخاباتهائی که در بعضی از کشورهای دنیا - چه کشورهای به اصطلاح پیشرفته، و چه بعضی از کشورهای دیگر - برگزار میشود، که تویشان چه خباثتها، چه خیانتها، چه درگیریها، حتّی چه کشت و کشتارها اتفاق میافتد، بحمدالله این حوادث در کشور ما نیست، اما بالاخره یک چالشی است؛ مردم را متوجه میکند. مراقب باشید این چالش به امنیت کشور صدمه نزند. انتخابات که مظهر حضور مردم است، مظهر مردم‌سالاری دینی است، باید پشتوانه‌ی امنیت ما باشد. نباید اجازه داد که این چیزی که ذخیره‌ی امنیت است، پشتوانه‌ی امنیت است، به امنیت ما صدمه وارد کند."

پیش بینی بازگشت داعش به سوی سازندگان خود

در نماز عید فطر سال 91، رهبر معظم انقلاب با اشاره به تحولات عظیمی که در دنیای اسلام بوجود آمده تا مسیر برخی از کشورها نظیر سوریه و عراق را منحرف نماید با اشاره تلویحی به حضور داعش در منطقه؛ داعش را که دست پرورده آمریکا دانسته و بحران های ایجاد شده توسط داعش را در مسیر کشورهای بوجود آورنده اش پیش بینی می نماید.

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند:"روزگار تازهای آغاز شده است، وضع جدیدی در دنیای اسلام به وجود آمده است، و این وضع بر روی زندگی همهی ملتهای جهان بتدریج اثر خواهد گذاشت؛ «باش تا صبح دولتت بدمد»؛ انشاءاللّه" پیش بینی رهبر معظم انقلاب در این حوزه نیز صادق بوده و بمب گذاری های متعدد داعش در کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه خود مبین این امر است که داعش حتی به سازندگان خود نیز رحم نمی کند.

هشدار نسبت به آینده مصر با توجه به اقدامات ماجراجویانه محمد مرسی

درگیری های سیاسی میان اخوان المسلمین و دیگر گروه های سیاسی در مصر همراه با کارشکنی های صورت گرفته توسط بیگانگان به ویژه آمریکا و همچنین اعتماد بیش از حد محمد مرسی نسبت به طرف های غربی و آمریکایی موجب شده بود تا وضعیت سیاسی در مصر بسیار متزلزل و بحرانی گردد. مرسی که سعی کرد در ابتدای حضورش در ریاست جمهوری مصر خود را به عنوان یکی از رهبران سیاسی جهان اسلام نشان داده و حتی با فاصله گیری از ایران، به یک نوع جبهه متحد اخوانی ها در جهان اسلام دست یابد، حال با خیل کثیری از مخالفان مردمی مواجه شده که نحوه سرکوب گرایانه با این مردم؛ کشور مصر را با چالش های متعددی روبرو ساخته بود.در همین راستا، رهبر معظم انقلاب در سال 92 سعی کرده تا مساله مصر را در دنیای کنونی جهان اسلام، مساله ای مهم تلقی نموده و با توجه به منازعات شکل گرفته در سوریه، نسبت به تکرار این حوادث در مصر به نخبگان سیاسی این کشور هشدار دهند.

رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند:"ما از آنچه که در مصر میگذرد، نگرانیم. گمان وقوع جنگ داخلی در مصر، با کارهائی که دارد میشود، روزبه‌روز تقویت پیدا میکند؛ و این فاجعه است. لازم است ملت بزرگ مصر، نخبگان سیاسی، نخبگان علمی، نخبگان دینی در آن کشور بزرگ نگاه کنند به وضعیت موجود و ببینند چه عواقب وخیمی بر این وضعیت ممکن است مترتب شود؛ ببینند وضعیت سوریه را؛ ببینند آثار حضور مزدوران غرب و مزدوران اسرائیل و تروریستها را در هر نقطه‌ای که در آنجا تروریستها فعالند؛ ببینند این خطرات را. دموکراسی و مردم‌سالاری باید مورد توجه قرار بگیرد؛ کشتار مردم بشدت محکوم است؛ زبان خشن و زورِ گروههای مردمی در مقابل یکدیگر، مطلقاً بی‌فایده است و حامل ضررهای بزرگی است".

حمایت از مردم مظلوم غزه

محاصره اقتصادی و امنیتی نواز غزه در سال 93 موجب شده بود تا مقام معظم رهبری بخش اعظمی از خطبه های سیاسی خود را در نماز عید فطر به بحث مظلومیت مردم غزه و لزوم حمایت همه مسلمانان جهان از آنها اختصاص دهند. ماه مبارک رمضان که همواره با شعارهای ضداستکباری در روز قدس همراه بوده در سال 93 از اهمیت بیشتری ضریب ویژه ای به خود گرفته و نقد عملکرد سردمداران رژیم صهیونیستی به عنوان وجه اشتراک همه رجال سیاسی، مردم و رهبری زمزمه می شد. رژیم کودک کش به عنوان کلیدواژه پرتکرار رسانه های جهان به ویژه رسانه های ایرانی در سال 93 مورد استفاده قرار گرفت.

رهبر معظم انقلاب در خطبه های نماز عید فطر سال 93 افزودند:"امروز قضیهى اول جهان اسلام قضیهى غزه است؛ شاید بشود گفت قضیهى اول دنیاى انسانیت، قضیهى غزه است. سگ هارى و گرگ درندهاى به انسانهاى مظلوم حمله کرده است؛ چه کسى مظلومتر از کودکان معصومى که در این حملات جان خود را مظلومانه از دست دادند؟ چه کسى مظلومتر از مادرانى که فرزندان خودشان را در آغوش خودشان گرفتند و به چشم خود مرگ و پرپر زدن آنها را مشاهده کردند؟ رژیمِ غاصبِ صهیونیستِ کافر، دست به چنین جنایاتى زده است امروز در مقابل چشم بشریت و انسانیت؛ بشریت باید عکسالعمل نشان بدهد".

تبیین خطوط قرمز و حدود و صغور ادامه روند مذاکرات هسته ای

تقریبا پس از دوسال از روی کارآمدن دولت روحانی که یکی از اصلی ترین شعارهای انتخاباتی اش، بهبود وضعیت اقتصادی مردم با توجه به بهبود روند مذاکرات هسته ای بوده، مساله برجام از اهمیت خاصی در سپهر سیاسی ایران برخوردار گردید. پیش شرط های مطرح شده توسط کشورهای1+5 و همچنین حرف و حدیث های رسانه ای پیرامون ایجاد خلل در امنیت ملی کشور با امضای برجام موجب گردیده تا روند مذاکرات هسته ای با مخالفان و موافقان متعددی روبرو شود. تهدیدهای مکرر طرف های آمریکایی همزمان با حضور درمذاکرات هسته ای موجب شده بود تا رهبر معظم انقلاب در خطبه های نماز عید فطر سال 94، به تبیین خطوط قرمز ایران و همچنین آینده پسابرجامی نظام جمهوری اسلامی بپردازند. ایشان در خطبه های خود به تاکید بر افزایش قابلیت های دفاعی کشور و همچنین عدم قابل مذاکره بودن مسائل امنیتی و نظامی کشور در خلال مذاکرات هسته ای، به عدم رویکرد کلی نظام نسبت به ایالات متحده آمریکا اشاره کرده تا هرگونه اظهارنظر برخی از رجال سیاسی حول محور تغییر رویکرد در قبال آمریکا به محاق برود.

رهبر معظم انقلاب که به خوبی می دانستند، آمریکا و کشورهای اروپایی از قبال برجام به دنبال گرفتن امتیازات دیگری در حوزه های موشکی و نظامی خواهند بود، در همان ابتدای کار دولت، مسیر حرکت مذاکرات هسته ای را روشن نموده و با منع هرگونه زیاده خواهی طرف های آمریکایی، شفاف سازی های لازم را در راستای ادامه روند مذاکرات هسته ای تبیین کردند.

مقام معظم رهبری در خطبه های نمازعید فطر افزودند:"نکته‌ی بعدی این است که با این مذاکرات و با متنی که تهیّه شده است، در هر صورت سیاست ما در مقابل دولت مستکبر آمریکا هیچ تغییری نخواهد کرد. همان‌طور که بارها تکرار کردیم، ما با آمریکا در مورد مسائل گوناگون جهانی و منطقه‌ای مذاکره‌ای نداریم؛ در مورد مسائل دوجانبه مذاکره‌ای نداریم؛ گاهی در موارد استثنائی مثل این مورد هسته‌ای، بر اساس مصلحت، مذاکره کرده‌ایم؛ این مورد هم فقط نبوده است، قبل از این هم مواردی بوده است که من در سخنرانی‌های عمومی قبلی به آنها اشاره کرده‌ام".

دستور قاطع پیگیری ماجرای حقوق های نجومی

در بحبوحه مذاکرات هسته ای و در حالیکه هنوز بخشی از مردم در تنگنای اقتصادی قرار داشتند، مساله حقوق های نجومی برخی از مدیران دولتی همچون یک بمب خبری کل فضای رسانه ای کشور را به خود اختصاص داد. این مساله نه تنها موجب یاس مردم نسبت به آینده کشور شده بلکه با ایجاد شکاف عمیق میان مردم و مسئولین، نارضایتی عمومی را فراهم نمود. در همین راستا نیز مقام معظم رهبری در خطبه های نماز عید فطر در سال 95، اهم خطبه های خود را به مساله حقوق های نجومی و دریافت های نامشروع از بیت المال اختصاص داده و ضمن تاکید بر لزوم برخورد با متخلفان؛ نسبت به افتادن در دام کشورهای بیگانه که به دنبال ایجاد یاس در کشور هستند، هشدار دادند. رهبر معظم انقلاب، حقوق های نجومی دریافت شده توسط برخی از مسئولین را حاصل غفلت فردی دانسته و بسط چنین امری به کل سیستم اداری کشور را خدعه بیگانگان دانستند. توجه بهنگام رهبری به یکی از مهمترین مسائل کشور یعنی فساداقتصادی، موجب عدم بهره برداری بیشتر رسانه های بیگانه نسبت به مساله حقوق های نجومی شده و می توان به ضرس قاطع گفت که میزان رپرتاژ خبری پیرامون این موضوع و اشاره به فساد سیستماتیک در ایران توسط شبکه های ماهواره ای پس از سخنان رهبری بسیار کاهش پیدا کرد.

تبیین و تفسیر صحیح مقوله (آتش به اختیار)

خطبه های نماز عید فطر در سال 96؛ به تبیین سخنان قبلی ایشان پیرامون اصطلاح (آتش به اختیار) بوده که پیشتر خود ایشان خطاب به جوانان حزب اللهی ابراز داشتند. پس از سخنان رهبر انقلاب پیرامون مقوله لزوم آتش به اختیار بودن جوانان، برخی از شخصیت های سیاسی با عدم درک صحیح این مساله، با تفاسیر غلط موجب شدند تا رسانه های بیگانه از این اصطلاح به کار برده شده توسط رهبری سوء استفاده نموده و آن را با هرج و مرج و آنارشیست اجتماعی در جامعه همگون بدانند. برخورد فیزیکی اقشار حزب اللهی با مردم، ایجاد دوگانگی در جامعه، تبدیل جامعه به دوقطبی مذهبی و غیر مذهبی و نمونه های دیگر از جمله اصلی ترین مفاهیمی بودند که توسط رسانه های بیگانه از سخنان رهبر معظم انقلاب مورد بهره برداری قرار گرفته شد.

در همین راستا، رهبر انقلاب با تبیین جایگاه اندیشه در اصطلاح(آتش به اختیار) این اصطلاح را در مقابل نفوذ فرهنگی دشمن قرار داده تا از این طریق جوانان به کمک مسئولین در مبارزه با تهاجم فرهنگی پیش بروند.

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند:" آتش‌به‌اختیار، به معنای بی‌قانونی و فحّاشی و طلبکار کردن مدّعیانِ‌ پوچ‌اندیش و مدیون کردن جریان انقلابی کشور نیست. نیروهای انقلابی بیش از همه باید مراقب نظم کشور، مراقب آرامش کشور، مراقب عدم سوءاستفاده‌ی دشمنان از وضعیّت کشور، و مراقب حفظ قوانین [باشند]؛ این مراقبتها در درجه‌ی اوّل متوجّه به نیروهای انقلاب است که دلسوزند، علاقه‌مندند و مایلند که کشور به سمت هدفهای خود حرکت بکند".

و اینک خطبه های نماز عید فطر سال 97

حال پس از یک دهه از انذار و تبشیرهای مقام معظم رهبری در خطبه های نماز عید فطر باید منتظر باقی ماند و دید با توجه به مشکلات اقتصادی جامعه و همچنین خروج ترامپ از برجام به عنوان اصلی ترین برنامه سیاست خارجی دولت روحانی، رهبر معظم انقلاب چه مطالبی را به عنوان راهنمای ادامه مسیر حرکت دستگاه ها، نهادها و مردم ارائه خواهند داد.