ترامپ تنش و درام ناشی از یک اولتیماتوم را دوست دارد

روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی با عنوان «گفت‌و‌گوی ناشنوا؟» نوشت: توافق هسته‌ای با ایران در حالی مقاومت می‌کند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال از بین بردن این توافق است.

بر اساس این گزارش، ترامپ تنش و درام ناشی از یک اولتیماتوم را دوست دارد. او مانند یک «شو من» نفس همه جهان را حبس کرده تا مرحله بعدی اجرای خود را اعلام کند. با این وجود هیچ یک از اولتیماتوم‌های سریالی سابق به اندازه اولتیماتوم ۱۲ می جدی نبوده است. این روزی است که قرار است تعلیق تحریم‌های ایران لغو شود. ترامپ تهدید کرده خودکار امضای توافق خود را در جیبش نگه دارد.

نویسنده این یادداشت تهدید اصلی را متوجه درگیری‌های جدید در خاورمیانه در اثر از بین رفتن توافق هسته‌ای می‌داند. او گفته ترامپ بارها دشمنی‌اش را با برجام اعلام کرده و در راستای این اظهارات، مایک پومپئو و جان بولتون دو دشمن اصلی این توافق را به سمت وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی برگزید.

بولتون در ماه اگوست سال گذشته گفته بود: ترامپ می‌تواند و باید آمریکا را از شر این توافق در اولین فرصت ممکن راحت کند.

کلسی دونپورت رییس سازمان کنترل اشاره سلاح و سیاست‌های منع اشاعه سلاح هسته‌ای درباره انتصاب بولتون گفته بود: من فکر می‌کنم انتصاب بولتون میخ آخر بر تابوت توافق هسته‌ای باشد.

نویسنده این گزارش به نشست امضا کنندگان اروپایی برجام در برلین نیز اشاره کرده و نوشت: آنها به دنبال فرمولی هستند که از طریق آن دو اعتراض اصلی ترامپ به برجام را بررسی کنند. آنها به یک توافق در این رابطه نزدیک شده‌اند و قرار است زمانی که برخی مفاد توافق هسته‌ای نزدیک به انقضا بودند، توافق دیگری با ایران داشته باشند و از طرفی تحریم هایی بر مساله موشکی ایران اعمال شود اما تغییری در برجام اعمال نشود. بریتانیا، فرانسه و آلمان هر سه معتقدند برجام قابل مذاکره مجدد نیست و یک توافق بین المللی است. اما ترامپ اصرار دارد که این توافق باید «ترمیم» شود وگرنه نابود خواهد شد.

یکی از دیپلمات‌های ارشد اروپایی به گاردین گفته ما تقریبا ناامید شدیم. ترامپ می‌خواهد برجام را از بین ببرد. کارهای دیگری که در دوران تبلیغات انتخاباتی گفته بود نیز عملی شده است. این گفت‌وگوی ناشنوایان است.

روبرت مالی، مقام سابق وزارت خارجه آمریکا و یکی از اعضای تیم مذاکره هسته‌ای که امروز رییس گروه بحران‌های بین‌المللی است، در این‌باره گفت: اروپایی‌ها باید از هر گونه اقدامی برای به خطر انداختن برجام برای خوشامد ترامپ اجتناب کنند. یک خطر موجود این است که اروپایی‌ها نتوانند دولت ترامپ را آرام کنند و در عین حال ایرانی‌ها را نیز از خود برانند.

گاردین با اشاره به اخراج تیلرسون از وزارت خارجه توسط ترامپ نوشت: رییس‌جمهوری آمریکا دلیل اخراج تیلرسون را عدم اتفاق‌نظر درباره توافق هسته‌ای اعلام کرده بود. او گفته بود: من با تیلرسون درباره توافق هسته‌ای اتفاق‌نظر نداشتم چرا که او فکر می‌کرد برجام باید حفظ شود؛ برخلاف سلف او. پومپئو رییس سابق سازمان سیا و وزیر خارجه پیشنهادی تا پایان آپریل قرار نیست در پست وزیر خارجه در هیچ نشست استماعی در مجلس سنا شرکت داشته باشد.

بر اساس  این گزارش، مقام‌های اروپایی گفته‌اند که احساس می‌کنند تیلرسون تمایل به همکاری با آنها برای رسیدن به یک راه حل در راستای حفظ برجام از نابودی توسط ترامپ داشته است. با اخراج تیلرسون بریان هوک که در نشست برلین به نمایندگی از آمریکا شرکت کرده بود، سعی کرد روابط با اروپایی‌ها را در خلاء سیاست و رهبری مدیریت کند. دیدارهای صبح در برلین به مذاکراتی حول آمادگی اروپایی‌ها برای مذاکره در خصوص مسائل گذشت و دیدارهای عصر به عدم امکان ترمیم توافق هسته‌ای و غیر قابل مذاکره بودن این توافق اختصاص داشت.

نماینده آمریکا در این نشست‌ها در مصاحبه با خبرنگاران گفته بود: ما باید در وهله اول به توافقی با اروپایی‌ها برسیم و اگر نتوانیم، این خبر را به رئیس‌جمهور خواهیم داد. اگر بتوانیم به یک توافق برسیم، از سوی وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی به رئیس‌جمهور اطلاع‌رسانی خواهد شد و سپس او تصمیم می‌گیرد که برجام بماند یا تعلیق تحریم‌های ایران لغو شود.

مقام‌های اروپایی و آمریکایی هر دو می‌دانند که پومپئو و بولتون دشمنان درجه یک برجامند و قرار نیست هیچ طرح پیشنهادی برای حفظ برجام به اروپایی‌ها ارائه دهند. یکی از آخرین شانس‌های حفظ برجام، سفر امانوئل ماکرون رئیس‌جمهوری فرانسه به واشنگتن در تاریخ ۲۴ آوریل است. مقام‌های فرانسوی گفته‌اند که برجام و تلاش برای حفظ آن در دستور کار و اولویت این سفر است.

اگر این آخرین تلاش‌ها هم نتیجه نداد، هنوز راه‌هایی وجود دارد. ترامپ می‌تواند مرگ تدریجی را انتخاب کند. او می تواند تعلیق تحریم‌های ایران را امضا نکند و به وزارت خزانه‌داری بگوید کمان را عقب بکشد اما تیر را شلیک نکند.

گاردین تاکید کرده همه گزینه‌های احتمالی رئیس‌جمهور آمریکا در نهایت شکاف عظیمی را ایجاد خواهد کرد. دیپلمات‌های اروپایی از گمانه‌زنی درباره آینده در صورت بازگشت تحریم‌های آمریکایی خودداری می‌کنند و مدعی هستند منابع آنها بر برنامه اولیه یعنی ایجاد پلی رابط با کاخ سفید تمرکز کرده‌اند.

گاردین پاسخ احتمالی ایران به از  بین رفتن برجام را عامل ایجاد چرخه تشدید خواند و نوشت: نقض برجام، از نظر ایران می‌تواند به معنای اعلام از بین رفتن این توافق است و می‌تواند این کشور را به سمت اقدامی شاخص‌تر سوق دهد. اسرائیل، عربستان و امارات از ترامپ می‌خواهند که رویکرد خصمانه‌تری در پیش بگیرد. کاخ سفید به تشویق بیشتر نیاز ندارد. ترامپ هشدار داده بود که اگر ناو‌های آمریکایی از سوی ایرانی‌ها مورد آزار قرار بگیرد، آنها را در آب‌ها منفجر خواهد کرد.

بر اساس این گزارش، بولتون که یکی از طراحان حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ بوده است در مطلبی که در سال ۲۰۱۵ در نیویورک تایمز منتشر شد، گفته بود: تنها راه توقف ایران بمباران آن است. ایران را بمباران کنید.

به گزارش این روزنامه بریتانیایی نه ترامپ و نه بولتون هیچ کدام تجربه یک جنگ را ندارند. هر دوی آنها از خدمت در ویتنام سر باز زده بودند. ترامپ به بهانه «خار پاشنه» و بولتون با بهانه پیوستن به گارد ملی و خدمت به آمریکا از این ناحیه، از ورود به جبهه سرباز زده بودند.

بولتون گفته بود من هیچ علاقه‌ای به مردن در مزارع برنج جنوب شرق آسیا ندارم. به نظر من جنگ در ویتنام همین الان هم با شکست مواجه شده است.

جیمز ماتیس وزیر دفاع ترامپ و افسر دریادار آمریکایی که از دشمنان ایران نیز بوده است تنها باقی‌مانده تیم اولیه ترامپ است که پیشنهاد دیپلماسی با ایران و کره‌شمالی را مطرح می‌کند. اگر ترامپ تهدید خود را در تاریخ ۱۲ می عملی کند، شاید به معنای پایان امید این ژنرال بازنشسته که بعضا از سوی ترامپ «سگ هار» خوانده می شود، برای حفظ خاورمیانه از یک درگیری دیگر باشد.