فولاد خوزستان، ثابت‌قدم در مسیر بالندگی بر مدار توسعه

 شرکت فولاد خوزستان موفق شده است که از ابتدای راه‌اندازی و شروع فعالیت خود، ظرفیت تولید شمش فولاد را از 5/1 میلیون تن، با انجام پروژه‌های توسعه و فعالیت‌های مستمر با هدف بهبود تولید و افزایش بهره‌وری، تا حدود 4 میلیون تن افزایش دهد. این شرکت، با افزایش تولید محصولات نهایی و میانی، تقویت و بهینه‌سازی فرایندهای پشتیبانی مانند حمل‌ونقل و انرژی، ایجاد زمینه برای رشد و توسعه منابع انسانی به عنوان موتور محرک تولید و همچنین به‌روزرسانی تکنولوژی و افزایش بهره‌وری، در مسیر رشد و توسعه حرکت کرده است. این مجموعه، با احداث واحدهای دوگانه زمزم، تکمیل پروژه فولاد شادگان، در دست احداث داشتن پروژه زمزم 3 و از رده خارج کردن تکنولوژی‌های قدیمی، توانسته است گام‌های بلندی در راستای ایجاد توازن در زنجیره ارزش فولاد بردارد و از تامین شارژ فلزی مورد نیاز خود اطمینان یابد، به طوری که پس از راه‌اندازی کامل واحد زمزم 3 شرکت فولاد خوزستان، نه‌تنها از تامین آهن اسفنجی مورد نیاز خود در ناحیه اهواز مطمئن می‌شود، بلکه مازاد آن به فولادسازی طرح توسعه شادگان و یا فروش به سایر شرکت‌ها تخصیص داده خواهد شد.

فولاد خوزستان و توسعه تولید

بر اساس استراتژی توسعه‌ای، این شرکت با تملک واحد تولید کنسانتره و گندله «شرکت توسعه فراگیر سناباد»، علاوه بر اینکه بخشی از سنگ‌آهن خود را تامین می‌کند، گندله لازم برای حلقه بعدی زنجیره یعنی تولید آهن اسفنجی در سطح هلدینگ فولاد خوزستان را نیز فراهم می‌سازد. از این طریق، شرکت فولاد خوزستان یک قدم به استراتژی محوری خود یعنی تکمیل زنجیره ارزش نزدیک‌تر شده است. همچنین این شرکت برای حضور در صنعت پایین‌دست، یعنی نورد شمش فولاد، بر اساس نقشه راه خود عمل می‌کند و به دنبال تملک واحدهای نوردی به‌خصوص در منطقه جغرافیایی خود است.

شرکت فولاد خوزستان، به منظور توسعه سبد محصولاتش، علاوه بر موارد گفته‌شده، قدم‌های بلندی برای تولید انواع مختلف محصولات فولادی برداشته است. از جمله محصولات فولادی‌ای که این شرکت اقدام به تولید آن‌ها کرده است می‌توان به شمش‌های فولادی با گرید متنوع برای استفاده در صنعت نفت و گاز، مخازن تحت فشار، فولادهای موسوم به گریدهای دریایی و فولاد ساختمانی جوش‌پذیر اشاره کرد. همچنین با راه اندازی ریخته‌گری بیلت امکان تولید سایزهای مختلف بیلت با طیف وسیعی از گونه‌های فولادی فراهم شده است. در چند سال گذشته تعداد محصولات فولادی تولیدشده در سبد محصولات این شرکت چندین برابر شده است.

با توجه به آمارها، روند روبه‌رشد تولیدات نیز کاملا مشهود است، به طوری که از 520 هزار تن در سال 1370 به 8/3 میلیون تن در سال 1399 رسیده است.  هرچند در طول دوران فعالیت فولاد خوزستان، به دلیل کمبود برخی از اقلام مصرفی و یا انرژی مانند محدودیت برق و گاز و یا توقفات طولانی‌مدت تعمیراتی، تولید در برخی از سال‌ها با افت نسبی همراه شده، سعی و تلاش کلیه ارکان شرکت برای توسعه و جبران این مشکلات طی سالیان طولانی پس از بهره‌برداری شرکت به‌خوبی قابل‌مشاهده و انکارناپذیر است.

شرکت فولاد خوزستان نیز مانند اکثر شرکت‌های تولیدی از دو طریق به توسعه خود مبادرت می‌ورزد: اول، احداث پروژه‌های توسعه برای رشد جهشی در کمیت و کیفیت تولید و دوم، افزایش بهره‌وری از طریق بهبود مستمر در فرایندهای موجود در شرکت. رشدی که در سالیان عمر موفقیت‌آمیز فولاد خوزستان مشاهده می‌شود غالبا از همین دو مسیر به دست آمده است و این شرکت ثبات و استمرار در تولید را مرهون پایبندی به اصول علمی و تجربی خود و اتکا به نیروی انسانی مجرب و تلاشگر خود می‌داند.

سربلند در عبور از چالش‌ها

عوامل محیطی در سطح فضای اقتصادی کشور و در سطح صنعت فولاد در برخی مواقع تهدیدی برای پایداری تولید فولاد خوزستان به شمار می‌روند، عواملی مانند تحریم،‌ که طی سال‌های گذشته با هدف زمین زدن جمهوری اسلامی ایران اِعمال شد و نتیجه آن تشدید کمبود تجهیزات، مواد اولیه و قطعات بود. علاوه بر این، کمبود انرژی و اِعمال محدودیت‌های مصرف برق و گاز از سوی نهادهای تامین‌کننده باعث کاهش و یا از دست رفتن مقدار قابل‌توجه تولید شده و ضرر و زیان شرکت را به دنبال داشته است.

همچنین محدودیت‌های فروش و کاهش تقاضا در بازار، که به دلیل رکود اقتصادی در سطح اقتصاد بین‌المللی و منطقه‌ای اتفاق افتاده است، و دست‌آخر انتشار ویروس کرونا و پیامدهای آن، از جمله کاهش بهره‌وری نیروی انسانی، قرنطینه اجباری پرسنل، محروم شدن از خدمات افراد به‌خصوص پرسنلی که به طور مستقیم با تولید درگیر بوده‌اند و نیز کاهش زمان کاری پرسنل به دلیل دستورالعمل‌های اعلامی از سوی نهادهای نظارتی، چالش‌هایی را برای این شرکت ایجاد کرده است.

فولاد خوزستان، به عنوان یک شرکت چابک، بر اساس سوابق و تجربیات خود، در صورت بروز تهدیدهای محیطی همیشه توانسته است از طریق پیش‌بینی اقدامات اصلاحی و بهبودهای مستمر، همه مساعی خود را به کار ببرد تا تاثیرات این تهدیدها را به حداقل برساند.

برای مثال، به منظور کاهش اثر تحریم‌ها، این شرکت با تشکیل «ستاد مقابله با تحریم»، برای فراهم‌سازی زمینه تصمیم‌گیری در شرایط موجود و اتخاد تصمیمات با هدف چابک‌سازی فرایندهای تامین خود و فراهم کردن بستر مناسب برای دور زدن تحریم‌ها به هر طریق ممکن و همچنین اتخاذ رویکرد بومی‌سازی به منظور تکیه بر توان تامین‌کنندگان داخلی و کاهش وابستگی به واردات، اقدامات ارزشمندی انجام داده و ماحصل آن تولید با حداکثر توان و کمترین تاثیرپذیری منفی از تحریم‌ها بوده است.

در مورد ویروس کرونا نیز به همین منوال عمل شد و می‌توان گفت فولاد خوزستان جزو نخستین شرکت‌هایی بوده که با تشکیل کمیته مواجهه با ویروس کرونا و برگزاری جلسات متعدد و ایجاد ارتباط با نهادهای تصمیم‌گیری در مورد کرونا، سعی در کاهش تاثیر این ویروس بر عملکرد تولید داشته است. این شرکت، به رغم از دست ‌دادن هزاران ساعت از حضور پرسنل خدوم شرکت به دلیل ابتلا به ویروس کرونا، با برنامه‌ریزی مناسب، تلاش و کوشش سایر نفرات و نیز روحیه‌بخشی به پرسنل، کمترین تاثیر را از شیوع این ویروس پذیرفت. موید این ادعا آمار و ارقام تولید و میزان سودآوری شرکت در دوران بحران کروناست. روند مبتلا شدن پرسنل به کرونا در مقایسه با متوسط جامعه نیز حاکی از اثربخشی مناسب رویکردهای اتخاذشده است.

با توجه به چشم انداز صنعت فولاد، شرکت فولاد خوزستان، به عنوان دومین تولیدکننده فولاد کشور، برنامه‌های توسعه‌ای خود را بر اساس استراتژی و نقشه راهی که برای خود ترسیم کرده است و با هدف حفظ و ارتقای جایگاه خود دنبال می‌کند. در این راه، اسناد بالادستی، از جمله سند چشم‌انداز صنعت فولاد کشور، یکی از خطوط راهنمایی است که برای نیل به اهداف بلندمدت مد نظر قرار می‌گیرد.

به طور کلی، محورهای این اهداف بلندمدت تنوع‌بخشی به سبد محصولات و تکمیل و تعادل‌بخشی به ظرفیت‌ها در طول زنجیره ارزش است. بنابراین شرکت فولاد خوزستان سیاست تکمیل این زنجیره از معدن سنگ‌آهن تا تولید محصولات نوردی را دنبال می‌کند و بر همین اساس، همان‌گونه که پیش از این گفته شد، این شرکت مبادرت به خرید واحد تولید کنسانتره سنگ‌آهن و گندله شرکت توسعه سناباد کرده است و از طرف دیگر، برای تکمیل حلقه پایین‌دست خود نیز در نظر دارد که برای تملک و یا ساخت کارخانجات نوردی اقدام کند.

علاوه بر این، برای افزایش تولید در سه منطقه اهواز، شادگان و سناباد با هدف افزایش تولید و تنوع‌بخشی به سبد محصولات و تکمیل زنجیره محصولات میانی و نهایی خود، پروژه‌های توسعه‌ای بسیاری از جمله تولید اسلب عریض و زمزم 3 در اهواز، بریکت‌سازی و فولادسازی در شادگان و افزایش ظرفیت تولید کنسانتره و گندله در سناباد را دنبال می‌کند.

تکمیل زنجیره ارزش، هدف فولاد خوزستان

تمام تلاش و کوشش فولاد خوزستان همگرا کردن ارکان شرکت برای دستیابی به  اهداف بلندمدتی است که بر اساس نقشه راه و استراتژی‌های تدوین‌شده برای خود متصور و از پیش مشخص کرده است. البته یکی از مبانی تدوین این اهداف، برنامه‌های بلند‌مدت کشور در قالب برنامه چشم‌انداز تولید فولاد در افق سال  1404  است که در آن نقش پررنگی برای شرکت فولاد خوزستان در نظر گرفته شده است. این شرکت در آینده به شکلی عمل خواهد کرد که همواره بتواند جایگاه خود را در بین تولیدکنندگان فولاد کشور حفظ کند.  

از طرف دیگر، سایر مولفه‌های اقتصادی تاثیرگذار بر کسب‌وکار همه فعالان در صنعت فولاد نیز در تصمیم‌گیری برای ترسیم مسیر راه حال و آینده فولاد خوزستان تاثیر جدی خواهد داشت. محدودیت‌های منابع مالی، محدودیت‌ها و کمبود مواد اولیه تولید فولاد به‌خصوص سنگ‌آهن مورد نیاز به دلیل عدم توازن در کل زنجیره تولید فولاد کشور، محدودیت در تامین سایر منابع مانند انرژی، آب و مواد مصرفی، مطالعات بازار و بررسی وضعیت مارکت فولاد در زمان حال و پیش‌بینی آینده آن از جمله مولفه‌های اقتصادی تاثیرگذار بر این صنعت است.

با این حال، رویکرد اصلی پیشِ‌رو در فولاد خوزستان در حوزه تصمیم‌گیری کلان در آینده قطعا اتخاذ استراتژی توسعه‌ای در طول زنجیره تامین است؛ البته با اهداف مشخص اقتصادی، به طوری که علاوه بر ایفای نقش خود در راستای دستیابی به اهداف بلندمدت کشور در صنعت فولاد، سایر اهداف را، که همانا فعالیت اقتصادی و ادامه حیات با تامین سودآوری شرکت و ایجاد رضایت در همه ذی‌نفعانش است، دنبال کند.

در حال حاضر فولاد خوزستان در سه منطقه عملیاتی اهواز، شادگان و سناباد از تولید کنسانتره تا تولید شمش فولاد فعالیت می‌کند و با تملک شرکت‌های نوردی، خصوصا در نزدیکی حوزه فعالیت‌های خود که همیشه از آرزوها و برنامه‌های بلندمدت این شرکت بوده است، می‌تواند گامی بلند در تکمیل زنجیره تولید خود بردارد. هدف نهایی شرکت فولاد خوزستان بالانس تولید در مناطق فعالیت از تولید سنگ‌آهن و گندله در «شرکت توسعه فراگیر سناباد» تا تولید شمش فولاد در شرکت‌های فولاد خوزستان و شادگان است. هدف دیگر این شرکت حضور در صنایع نوردی و استفاده از شمش‌های تولیدی در محصولات نوردی است.