توسعه اقتصاد دیجیتالی کشور از مسیر تحول دیجیتالی بانک‌ها

دکتر مجید قاسمی، رئیس شورای سیاست‌گذاری همایش و مدیرعامل بانک پاسارگاد در نشست "توسعه اقتصاد دیجیتالی کشور از مسیر تحول دیجیتالی بانک‌ها" گفت: در بحث دیجیتالی شدن به دلیل این‌که جوانان کشور، آن را به دست گرفتند و در این زمینه پیشرو و پیشتاز هستند نتایج خوبی کسب شده است و معتقدم اگر خدمات بانک‌های خصوصی نبود، این تحولات در نظام بانکی دیرتر شکل می‌گرفت. در این راستا نگاه نظام اقتصادی کشور به بانک‌ها باید نگاه تحولی شود.
قاسمی تاکید کرد: در این همایش همه بانک‌ها باید با هم، هم عهد شوند که با دیجیتالی شدن آن‌ها و باجدیت در این زمینه می توان به نتایج عالی دست یافت.
وی با اشاره به تعریفی از اقتصاد دیجیتالی گفت: اقتصاد دیجیتالی به‌عنوان طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی شامل همه مشاغل در بخش دیجیتالی و هم‌چنین مشاغل دیجیتالی در بخش‌های غیر دیجیتالی تعریف می‌شود، که این مشاغل شامل فعالیت‌هایی هستند که از دانش و اطلاعات دیجیتالی به‌عنوان نهاده اصلی تولید، از شبکه‌های نوین اطلاعاتی به عنوان فضای فعالیت و از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای هدایت رشد بهره‌وری و بهینه‌سازی ساختارهای اقتصادی استفاده می‌کنند .
رئیس شورای سیاست‌گذاری همایش ادامه داد: اقتصاد دیجیتالی شامل همه فعالیت‌های اقتصادی است که یا متکی بر نهاده‌های دیجیتالی هستند و یا به‌طور معناداری توسط این نهاده‌ها ارتقا می‌یابند. این نهاده‌ها عبارتند از: فناوری‌های دیجیتالی، زیرساخت دیجیتالی، خدمات دیجیتالی و داده‌ها که اقتصاد دیجیتالی همه تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگانی که از نهاده‌های دیجیتالی در فعالیت‌های اقتصادی خود بهره می‌برند از جمله دولت را در بر می‌گیرد.
در ادامه، رئیس دانشگاه خاتم درباره راهبرد بانک پاسارگاد در حوزه تحول دیجیتالی گفت: راهبر این بانک به‌کارگیری بانکداری هوشمند در راستای خلق ارزش و بهبود تجربه دیجیتالی مشتریان توسعه سکو (پلتفرم) اقتصاد دیجیتالی بانک پاسارگاد با هدف خلق زیست بوم دیجیتالی پاسارگاد است، که در همه این موارد، پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی، گسترش عدالت، تسهیل زندگی آحاد جامعه و فراگیری مالی، کمک به گروه‌های هدفِ کمتر برخوردار و فرصت آفرینی برابر و برآوردن نیازهای روزمره با توجه به سبک زندگی مشتریان است.
قاسمی با اشاره به ارکان تحول دیجیتالی بانک پاسارگاد افزود: توسعه بانکداری هوشمند و ایجاد تحول در مدل‌های کسب‌وکار بانک با رویکرد آینده‌نگرانه و تکیه بر توسعه فناوری‌های تحول آفرین، خلق یک زیست‌بوم دیجیتالی پایدار، رشد یابنده، داده محور و هم‌افزار با هدف مشارکت فعال در توسعه اقتصاد دیجیتالی کشور، خلق سبک زندگی هوشمند برای افراد و ایجاد شبکه ارزش برای کسب‌و‌کارها و اتکا بر سرمایه‌انسانی فناور و توسعه فرهنگ دیجیتالی و تمرکز بر راهکارهای نوآورانه به عنوان ارکان تحول دیجیتال بانک‌پاسارگاد محسوب می‌شوند.
رئیس شورای سیاست‌گذاری همایش با اشاره به سکو (پلتفرم) اقتصاد دیجیتالی"پاد" بانک پاسارگاد گفت: این سکو در حوزه مشتریان، اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال، کودک و نوجوان، کسب‌وکارهای حقیقی و اشخاص حقوقی را شامل می‌شود و در نقاط تماس وی پاد‌، پی پاد، کیدزی، پادیوم و پادباکس فعالیت می‌کند.
  قاسمی با اشاره به آمار عملکردی سرزمین هوشمند پاد تا تاریخ 29 امردادماه‌سال‌جاری افزود: تعداد مشتریان حقیقی دارای حساب دیجیتالی 1,628,378‌نفر، مبلغ گردش مالی مشتریان حقیقی 936,664 میلیارد ریال‌، تعداد کسب‌و‌کارهای دارای حساب دیجیتالی 2,064 کسب‌و‌کار، مبلغ گردش مالی کسب‌و‌کارها 1,535,424 میلیارد ریال، تعداد تسهیلات اعطایی به‌صورت دیجیتالی 1,623,817فقره ، مبلغ تسهیلات اعطایی به‌صورت دیجیتالی45,265  میلیارد ریال، تعداد کل کاربران سرزمین هوشمند پاد و مجموعه مبلغ صدور فاکتور در پاد 9,695,670 نفر و مجموع مبلغ صدور فاکتور در پاد 488,772 میلیارد ریال است و پراکندگی جغرافیایی کاربران سرزمین هوشمند پاد 7,838 روستا در 1300شهر است.
وی با اشاره به اجزای اصلی اقتصاد دیجیتالی فراگیر که شامل مهارت‌ها، نوآوری، زیرساخت و سیاست‌ها می‌شود، گفت: به‌عنوان مثال در بخش مهارت‌ها، بحث شناخت چگونگی کسب مهارت‌های لازم برای پذیرش خدمات دیجیتالی جدید و استفاده از این خدمات برای افزایش مهارت‌های نرم و سخت توسط کاربران مطرح است و یا در بخش زیرساخت، درک اهمیت پرداخت‌های دیجیتالی به‌عنوان مبنایی برای خدمات دیجیتالی پایدار و تاثیرگذار اقتصادی است.
رئیس دانشگاه خاتم در بخشی از سخنان خود با اشاره به سهم اقتصاد دیجیتالی ایران از تولید ناخالص داخلی افزود: این سهم در سال 2016 به میزان 3.80 درصد بود که در سال 2020 به 6.90 درصد رسید و این درحالی‌‌است‌که میانگین جهانی آن در سال 2020 به میزان 22.50 درصد بوده است.
قاسمی در بخشی از سخنان خود به مقایسه سهم فروش بر خط از تجارت الکترونیک در کشورهای مختلف در سال 2020  پرداخت و در این خصوص گفت: این میزان در آمریکا 14.5درصد، فرانسه13.2درصد، ترکیه 8.8درصد، چین 44.8درصد، ایران3.2درصد، روسیه 9درصد و ژاپن 13.1درصد است. 
وی با اشاره به امتیاز کشورها بر اساس راهبرد شاخص اقتصاد دیجیتالی در سال2020 گفت : ایران امتیاز 37 و رتبه 51 را دارد و جزو گروه پذیرندگان دیجیتالی محسوب می‌شود و کشورهای دیگر با توجه به امتیازات و رتبه‌هایی که دارند در گروه‌های برهم زنندگان دیجیتالی یا پذیرندگان دیجیتالی و یا در گروه یادگیرندگان دیجیتالی قرار دارند. 
 مدیرعامل بانک پاسارگاد با اشاره به مقایسه رتبه کشورها بر اساس شاخص اقتصاد دیجیتالی افزود: ایران در رتبه شاخص اقتصاد دیجیتالی در سال 2018، رتبه 48 و در سال2020 به رتبه 51 رسیده است.
وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به اقتصاد دیجیتالی کشور ژاپن اشاره کرد و گفت: این کشور در سال 2021 نهادی تحت عنوان آژانس دیجیتالی تأسیس کرد که بودجه دولت را در حوزه فناوری اطلاعات متمرکز می‌کند و رهبری سیاست‌های ابتکاری مرتبط با راهبردهای دیجیتالی شدن را بر عهده دارد. 
وی به چارچوب جهت‌گیری‌های اقتصاد دیجیتالی کشور چین نیز اشاره کرد و گفت: صنعتی‌سازی دیجیتالی، حکمرانی دیجیتالی، دیجیتالی‌سازی صنایع و توسعه ارزش‌های دیجیتالی به‌عنوان چارچوب‌های این جهت‌گیری است و صنعت اطلاعات و ارتباطات، صنعت پیشرو در توسعه اقتصاد دیجیتالی است که فناوری، محصول‌ها، خدمات و راهکارهایی را برای توسعه اقتصاد دیجیتالی ارائه می‌دهد .
وی ادامه داد: حکمرانی دیجیتالی، تضمینی برای توسعه سریع و سالم نوآوری در اقتصاد دیجیتالی‌ است. حکمرانی دیجیتالی شامل نوآوری در مدل حکمرانی، استفاده از فناوری دیجیتالی برای بهبود نظام حکمرانی و ارتقای ظرفیت حکمرانی جامعه است و در دیجیتالی‌سازی صنایع، جبهه اصلی توسعه اقتصاد دیجیتال است که فضای وسیعی را برای توسعه آن فراهم می‌کند. دیجیتالی‌سازی صنعت نیز به کمیت تولید و بهبود کارایی ناشی از کاربرد فناوری دیجیتالی در صنایع سنتی اشاره دارد.
وی با اشاره به نقشه راه برنامه جدید کشور کره نیز گفت: حرکت از یک اقتصاد تقلید کننده سریع، به یک اقتصاد پیشرو، حرکت از یک اقتصاد وابسته به کربن به یک اقتصاد کم کربن و حرکت از یک جامعه گسسته به یک جامعه فراگیر، از جمله چشم‌اندازهای این نقشه راه می‌باشد و برنامه جدید دیجیتالی، شبکه‌های امن قوی‌تر، تقویت نهادی، سرمایه مالی و برنامه جدید سبز از جمله سیاست‌های این نقشه راه محسوب می‌شوند.
رئیس دانشگاه خاتم با اشاره به کشور عربستان سعودی افزود: از جمله آمار این کشور برآورد سهم 17.7درصدی اقتصاد دیجیتالی از تولید ناخالص داخلی عربستان در سال2020 و پیش‌بینی افزایش به 19.4درصد در سال 2025 است، که در این زمینه این کشور برنامه تحول دیجیتالی را در دست انجام دارد که نهادسازی به‌منظور هماهنگی اقدام‌های حوزه تحول دیجیتالی و هدایت تحول به سمت اقتصاد ملی مبتنی بر داده‌ها و هوش مصنوعی است.
 قاسمی درباره خدمات مالی دیجیتالی گفت: این خدمات، خدمات مالی هستند که توسط فناوری‌های دیجیتالی مانند تلفن‌همراه، کارت و اینترنت ایجاد و ارائه می‌شوند. این خدمات نظیر پرداخت بیمه، پس‌انداز و مشاوره است که توسط طیف وسیعی از ارائه‌دهندگان از جمله بانک‌ها، مؤسسات مالی غیر بانکی، مؤسسات مالی خرد، ارائه‌دهندگان اعتبار دیجیتالی، ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت، عرضه کنندگان فناوری و ناشران پول الکترونیکی ارائه می‌شود که در اقتصاد دیجیتالی مواردی هم‌چون استعداد دیجیتالی، محیط راه‌اندازی فناوری، تجارت دیجیتالی، تجارت الکترونیکی و خدمات مالی دیجیتالی مورد اشاره قرار گرفته است.
 مدیرعامل بانک پاسارگاد، سرعت و امنیت، فراگیری مالی و مقاومت، شفافیت و پاسخ‌گویی، صرفه‌جویی در هزینه و سکوهایی برای نوآوری را از جمله مزایای خدمات مالی دیجیتالی عنوان کرد.
قاسمی با اشاره به چالش‌های خدمات مالی دیجیتالی و در پاسخ به این‌که شرکت‌های فناوری مالی چگونه باید چشم‌انداز قانون‌گذاری را هدایت کنند گفت: گفتگوی باز و تبادل صریح میان نهادهای قانون‌گذار و شرکت‌های فناوری مالی گام‌های اساسی برای مقابله با این چالش است.
وی درباره چگونگی ارتقا سواد مالی و دیجیتالی توضیح داد: ترکیبی از راهبردها می‌تواند به تجهیز پایه‌های آموزشی مورد نیاز برای حمایت بهتر از مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران کمک کند و امکان پذیرش فراگیرتر و پایدارتر خدمات مالی دیجیتالی را ایجاد نماید.
رئیس دانشگاه خاتم هم‌چنین درباره این‌که چگونه زیرساخت‌های مالی دیجیتالی توسعه یابد اظهار کرد: توسعه زیرساخت‌ها برای اقتصاد دیجیتالی یک ضرورت بین صنعتی و در سطح جامعه است، بنابراین نیازمند تلاش هماهنگ دولت‌ها و ارائه‌دهندگان فناوری، سازندگان زیرساخت و سایر گروه‌های ذی‌نفع در زیست بوم مالی دیجیتالی است.
مدیر عامل بانک‌پاسارگارد درباره راهبردهای رشد دیجیتالی برای بانک‌ها توصیه کرد: فراتر از هسته خود در سایر زیست بوم‌های مرتبط رشد کنید و یک سوپرمارکت مالی ایجاد کنید. ارزش را در طول سفر مشتری خلق کنید و از داده‌های خود کسب درآمد کنید و تبدیل به یک رهبر دیجیتالی شوید.
در ادامه این همایش به چالش‌های عمومی گذر از بانکداری سنتی به بانکداری دیجیتال اشاره شد که ایجاد درک درست نسبت به تحول، زمان‌بر و پرهزینه بودن توسعه زیرساخت‌های فناوری، ایجاد ظرفیت مورد نیاز برای تحول با وجود مقاومت‌های داخلی، افزایش تهدیدات سایبری، مرز باریک میان نقض حریم خصوصی افراد و محرمانگی داده با استفاده از آن، ایجاد تعادل میان هزینه‌ها و منافع حاصل از تحول از جمله این چالش ها محسوب می‌شوند. 
هم‌چنین به برخی از چالش‌های خاص کشور ما در گذر از بانکداری سنتی به بانکداری دیجیتالی نیز پرداخته شد. داشتن اراده قوی نسبت به انجام تحول برای صاحب کسب‌و‌کار، محدودیت در دسترسی به سیستم‌ها، فناوری‌ها و منابع مالی بین‌المللی، صبر و پایداری مدیران ارشد بانک‌ها برای حصول نتایج اقدامات زیرساختی، محدودیت در همکاری با فین‌تک‌های بین‌المللی شرکت‌های بزرگ فناوری دنیا، محدودیت منابع و کاسته شدن توان سرمایه گذاری در تحول دیجیتال به دلیل شرایط خاص اقتصادی تحت تورم بالا از جمله چالش‌های مطرح شده بود.
گفتنی است اعضای نشست "توسعه اقتصاد دیجیتالی کشور از مسیر تحول دیجیتالی بانک‌ها" شامل: آقای دکتر علی عبدالهی (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی) و آقای دکتر شهاب جوانمردی (مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگاد آریان (فناپ)) به‌عنوان اعضای هیئت علمی و آقای دکتر مجید قاسمی (رئیس شورای سیاست‌گذاری همایش و مدیرعامل بانک پاسارگاد)، آقای دکتر مرتضی ترک تبریزی (رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت)، آقای دکتر هادی سپانلو (معاون مدیرعامل در امور برنامه‌ریزی و تحول و مدیر ارشد تحول دیجیتال بانک ملت)، آقای مهندس حسین امین‌زاده (عضو هیئت عامل و معاون فناوری بانک کشاورزی) به‌عنوان اعضای نشست حضور داشتند. در نشست دوم با عنوان "‌ارائه دست‌آوردها و تجربه‌های بانک‌های برتر" نیز اعضای هیئت علمی را آقای دکتر مصطفی امینی (مدیرعامل و عضو هیئت مدیره شرکت گسترش فناوری‌های نوین بانک کشاورزی) و آقای دکتر رضا طحان لتیباری (رئیس کارگروه تحول دیجیتال انجمن مدیریت ایران و مدیر سرویس‌های نوین همراه اول) تشکیل دادند و اعضای نشست نیز آقای دکتر فرهاد اینالویی (معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین)، خانم مهندس زهرا میرحسینی (معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک پاسارگاد) و آقای دکتر حمید بنائیان (معاون بانکداری الکترونیکی بانک آینده) بودند.
در پایان این همایش نیز بیانیه پایانی توسط خانم دکتر صائمیان دبیر علمی همایش قرائت شد.