حرکت به سمت بانکداری دیجیتال بانک توسعه صادرات از مسیر بانکداری باز

به نقل از روابط عمومی بانک توسعه صادرات ایران و به نقل از پایگاه خبری عصر بانک، هفته گذشته علی صالح آبادی، مدیر عامل بانک توسعه صادرات ایران از اتصال مکانیزه بازار پول و سرمایه بر بستر بانکداری باز این بانک خبر داد و اعلام کرد که بانک توسعه صادرات در حوزه بانکداری باز، اقدامات مهمی را انجام و آن را از راهبردی‌ترین محورهای عملیاتی خود قرار داده است. به همین بهانه و برای آشنایی بیشتر با “شاهین”، پلتفرم بانکداری باز بانک توسعه صادرات و “هما”، پلتفرم بانکداری دیجیتال این بانک، با عشرت عدالت، مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات این بانک و حمیدرضا توسلی، مدیرعامل شرکت توسعه فناوری اطلاعات آرمان (شرکت تابعه این بانک) گفت‌وگویی انجام دادیم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.

رشد فناوری‌های دیجیتال
مدیر فناوری اطلاعات بانک توسعه صادرات در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به روند رو به رشد آمار کاربران اینترنت و تلفن همراه گفت: تعداد کاربرانی که از اینترنت استفاده می کنند به حدود 8 میلیارد نفر و استفاده کنندگان از تلفن همراه هوشمند به بیش از ۵ میلیارد نفر رسیده است. همچنین حدود ۳.۵ میلیارد نفر از شبکه‌های اجتماعی و ۳.۲ میلیارد نفر از اپلیکیشن‌های موبایلی استفاده می‌کنند.این آمار نشان‌دهنده‌ حرکت رو به رشد دنیا به سمت استفاده از فناوری‌های دیجیتال و خصوصا ابزارها و اپلیکیشن‌های هوشمند است. در بانک‌ها نیز این روند حاکم بوده و طی سال‌های گذشته بانک‌ها سعی کرده‌اند تا استراتژی کلان خود را از مدل‌های کسب‌وکاری مبتنی بر تجهیز و تخصیص منابع به سوی مدل‌های مبتنی بر ارائه کسب‌وکارها و خدمات نوین مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال مالی سوق دهند.

تلاش برای تدوین سند تحول دیجیتال
مدیر فناوری اطلاعات بانک توسعه صادرات، با تاکید بر اینکه هدف بانک‌ها ارائه خدمات مبتنی بر بانکداری دیجیتال است، افزود: یکپارچه‌سازی تراکنش‌ها و استفاده از تجربه کاربری مشتریان در تدوین خدمات از اهداف راهبردی بانک‌ها از جمله بانک توسعه صادرات است. سال ۹۷، وزارت اقتصاد بانک‌ها را مکلف به تهیه سند تحول دیجیتال کرد و در همین راستا بانک توسعه صادرات نیز برای گام برداشتن به سمت اجرای بانکداری دیجیتال و پیاده‌سازی تحول دیجیتال ، تلاش خود را آغاز کرد و در اولین گام تغییر استراتژی و راهبردهای کلان را در دستور کار خود قرار داد. بنابراین با همکاری کارشناسان خبره بانک و مشاوران مطلع، ابتدا بانک سطح بلوغ تحول دیجیتالی خود را با توجه به نقاط ضعف و قوت، فرصت‌ها و تهدیدهای وضعیت فعلی، شناسایی وضعیت مطلوب بر اساس معیارهای متعدد از جمله اسناد بالا دستی و نظرات راهبردی مدیران ارشد بانک مورد ارزیابی قرارداد و نقشه راه تحول دیجیتال را با دقت تدوین کرد. از مهم‌ترین راهبردهای تدوین شده در این نقشه راه می‌توان به ” توسعه محصولات و خدمات متنوع دیجیتالی مالی و غیرمالی، همکاری بین سازمان‌های مختلف در اکوسیستم صادرات کشور و استفاده حداکثری از ظرفیت فین‌تک‌ها، استارت‌آپ‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال اشاره کرد.

بانکداری باز؛ مهم‌ترین راهبرد بانک توسعه صادرات
عدالت با تاکید بر اینکه اجرای بانکداری باز که یکی از مهمترین انواع بانکداری دیجیتال می‌باشد، مهم‌ترین راهبرد بانک توسعه صادرات است، گفت: رویکرد MVT (Minimum Vable Transformation) که به معنی تحقق حداقل تحول است، به عنوان رویکرد اصلی در اجرای این حوزه به صورت عملیاتی و سریع در نظر گرفته شد و در نهایت به عنوان راهکار اجرایی مصوب شد‌.

نقش شرکت توسعه فناوری اطلاعات در اجرای پروژه بانکداری باز
در ادامه مدیرعامل شرکت توسعه فناوری اطلاعات آرمان نیز به تشریح تلاش‌های این شرکت برای پیاده‌سازی خدمات دیجیتال و تسهیل اجرای بانکداری باز، در بانک توسعه صادرات پرداخت و توضیح داد: باتوجه به اینکه Core بانک توسعه صادرات توسط شرکت خدمات انفورماتیک راه‌اندازی شده بود، پلتفرم “شاهین” مورد توجه ویژه قرار گرفت. زیرا از پتانسیل‌های زیربنایی متناسب نسبت به سایر پلتفرم‌ها برخوردار بود. در واقع چندمحوراز جمله محورهای فنی، زیرساختی، رویکرد مدیریتی و امنیتی را مورد ارزیابی قرار دادیم. همچنین چون پلتفرم “شاهین” از تنوع APIبه نسبت خوبی برخودار است، توسعه‌دهنده API وCore که شرکت خدمات انفورماتیک است، می‌تواند تعاملی بهتر با بانک توسعه صادرات برقرار کند.

شاهین شرط لازم، نه کافی
توسلی با تاکید بر اینکه پلتفرم‌های بانکداری باز اکثرا خدمات اصلی بانک (مربوط به انتقال وجه، مانده‌گیری، ساتنا، پایا و …) را ارائه و در این خصوص خدمات خود را توسعه می‌دهند، افزود: بانک توسعه صادرات به دلایل مختلفی با سایر بانک‌های کشور متفاوت است. بنابراین استفاده از پلتفرم بانکداری باز “شاهین” برای تحقق بانکداری دیجیتال شرط لازم بود و نه کافی . زیرا مشتریان تقاضای دسترسی به خدمات ارزی، توسعه‌ای و مبتنی بر اکوسیستم صادرات را که خاص این بانک است را داشتند. بنابراین تعامل منسجمی بین “هما” و “شاهین” در دستور کار است.
همچین عدالت با تاکید بر اینکه تلاش داریم تا سرویس‌های امن‌تر و با سهولت بیشتری را در اختیار مشتریان قرار دهیم، گفت: به دلیل نگاه ویژه مدیرعامل بانک به پتانسیل‌های بازار سرمایه، تنوع خدمات این بازار و اهمیتی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان یک ابزار توانمندساز داشتند، بانک توسعه صادرات اولویت ارائه محصولات بانکداری باز خود را به این بازار اختصاص داده است و تلاش خود را برای اتصال بازار سرمایه دوچندان کرد. خوشبختانه با همکاری شرکت‌های مرتبط و بانک در این مدت ۱۳۹هزار تراکنش، ۱۴۴۰هزارمیلیارد ریال جابه‌جایی وجه و ۳۱۹هزار درخواست برای فراخوانی API به ثبت رسید و در حال حاضر تمامی فرایندهای اجرایی صندوق ها قابل انجام توسط بستر بانکدرای باز بانک است.

APIهای قابل فراخوانی در “شاهین“ چیست؟
طبق گفته عدالت خدمات واریز و برداشت، پرداخت گروهی، مانده‌گیری، استعلام شماره حساب، دسته چک، جزییات حساب، صورتحساب، تسهیلات، احراز هویت آنلاین و اخذ شماره شبا از جمله خدماتی است که از طریق پلتفرم “شاهین” ارائه می‌شود.

همچنین مدیر فناوری اطلاعات بانک توسعه صادرات اشاره کرد: سرویس‌های ارزش افزوده همانند پرداخت قبوض، بازپرداخت اقساطی، مسدود کردن حساب می‌تواند با توجه به درخواست شرکت‌ها از طریق “شاهین” ارائه شود.

استفاده مشتریان حقوقی و حقیقی از “شاهین“
عدالت در پاسخ به سوال عصربانک مبنی بر اینکه آیا در آینده مشتریان حقیقی و حقوقی می‌توانند از پلتفرم “شاهین” استفاده کنند، گفت: مقرر است در فاز بعدی امکان اتصال پلتفرم “شاهین” به تمامی صندوق‌ها نیز فراهم شود. تیم شرکت توسعه فناوری اطلاعات مکلف است تا صندوق‌های دیگر را جذب و بسترهای لازم برای اتصال آنها به بستر بانکداری باز را فراهم نماید.

تفاوت پلتفرم “هما“ و “شاهین“ چیست؟
مدیرعامل شرکت توسعه فناوری اطلاعات بانک توسعه صادرات در رابطه با تفاوت پلتفرم “شاهین” و “هما” توضیح داد: “هما”، پلتفرم بانکداری دیجیتال بانک توسعه صادرات است و برای تبادل سرویس‌های میان زنجیره‌ایAPI ها بین اکوسیستم مرتبط بانک، مشتریان و بانک استفاده می‌شود اما پلتفرم “شاهین” بستر بانکداری بازاست و با هما در تعامل منسجم خواهد بود.

توسلی ادامه داد: امکان ارائه خدماتی همچون خدمات ارزی، سرویس‌های مکمل بانکی و … باید در بستری متفاوت از “شاهین” فراهم شود تا در صورت لزوم ارجاعات لازم برای تراکنش‌های خدمات بانکی از آن انجام شود. در واقع برای اینکه مسیر تحول دیجیتال را سپری کنیم، قصد داریم تا خدمات سرویس ها را در “هما” به‌عنوان محصول شرکت فناوری آرمان ارائه کنیم. اگر قرار باشد سرویس‌های متنوع‌تر در حوزه B2B و B2Cارائه شود باید یک پلتفرم خدمات بانکداری دیجیتال (هما) ایجاد می‌شد تا هر زمان که قرار بود از خدمات بانکداری دیجیتال استفاده شود، سبد خدمات مبتنی براین ساختار کامل باشد.

لزوم تعامل با دیگر بانک‌ها
او با تاکید بر اینکه مشتریانی همچون تامین سرمایه‌ها به تعامل با دیگر بانک‌ها نیاز دارند، بیان کرد: پلتفرم “هما” باید زیرساخت‌های این تعامل را انجام دهد. بنابراین هماهنگی میان سایر پلتفرم‌ها و سرویس‌های خارجی از طریق “هما” به‌صورت راهبردی انجام می‌شود و هرجا که نیاز بود سرویس CORE از پلتفرم “شاهین” برای ارائه سرویس به مشتریان استفاده می‌کند.
مدیرعامل شرکت توسعه فناوری اطلاعات آرمان تاکید کرد: پلتفرم “هما” با توجه به نیازهای مشتریان هر روز بزرگ‌تر خواهد شد و در آینده قرار است تا خدمات کارگزاری و صرافی به این پلتفرم اضافه شود.

توجه به مشتریان خاص بانک توسعه صادرات
در ادامه، عدالت ارائه خدمات به مشتریان بانک توسعه صادرات در بستر “هما” را یکی از اهداف بلند مدت بانک شمرد و بیان کرد: مشتریان خاص بانک نیازهای متفاوتی دارند و لازم است تا خدمات مورد نیاز آنها را به صورت شخصی سازی شده و با تکامل اکوسیستم مربوطه و تعامل با دیگر بانک‌ها، سازمان‌ها، رگولاتوری و سرویس‌های استعلامی که مجوزهای خاص دارند، ارائه کنیم. در این مسیر شرکت توسعه فناوری اطلاعات آرمان بازوی فناوری اطلاعات بانک توسعه صادرات برآن است تا این امر مهم را انجام دهد.
توسلی‌ همچنین با اشاره به اینکه سازمان‌های دولتی و غیردولتی سرویس‌هایی دارند که باید از APIآنها با کسب مجوزهای مربوطه در سطوح خاصی برای ارائه خدمات به مشتریان بانک استفاده شود، ادامه داد: این سرویس‌ها به عنوان ارزش افزوده در کنار خدمات بانکداری باز قرار می‌گیرد و درصورت لزوم از طریق “هما” ارائه می‌شود و نگاه پلتفرمی در آن حاکم است.

رعایت استانداردهای بین‌المللی و رضایت مشتریان
مدیر فناوری اطلاعات بانک توسعه صادرات ایران تاکید کرد: تمام خدماتی که قرار است از بستر پلتفرم‌های “شاهین” و “هما” ارائه شود، درصورت اخذ مجوز از مشتریان صورت می‌گیرد و قطعا استاندارد بین‌المللی PSD2 را برای ارائه خدمات بانکداری باز رعایت خواهیم کرد.

جایگاه بانکداری دیجیتال در ایران
عدالت در پاسخ به سوال عصربانک مبنی بر اینکه بانکداری دیجیتال چه جایگاه در میان بانک‌های کشور دارد، گفت: پس از ابلاغیه وزارت اقتصاد مبنی بر تدوین سند راهبردی بانکداری دیجیتال، هر بانک با توجه به ماهیت خود در یک مسیر مشخص گام برداشت. بانک توسعه صادرات که یک بانک تخصصی است، الویت خود را اتصال به بازار سرمایه و پول قرار داد و در فازهای بعدی که زیرساخت‌ها به بلوغ برسد، به دنبال ارائه خدمات ارزی خاص به مشتریان خواهیم رفت. در واقع بانک‌ها در صورت عدم ارائه خدمات دیجیتال محور و عدم شرکت در اکوسیستم بانکداری دیجیتال محکوم به شکست هستند و اگر بانک‌ها به این سمت گام برندارند به زودی کنار زده خواهند شد.

او ادامه داد: صنعت بانکداری ایران از معدود صنایعی در کشور است که می‌تواند در عرصه بین‌المللی در حوزه پرداخت‌های الکترونیک با بانک‌های سراسر دنیا رقابت کند و در این راستا ریسک‌های بسیاری را جهت آسایش و تسهیل در ارائه خدمات به مشتریان متحمل شده است و هزینه‌های کلانی را پرداخت کرده است. اما متاسفانه گاها برخی فکر می‌کنند که بانک‌ها تنها سود‌های خود را دریافت می‌کنند و از ابعاد مختلف به موضوع توجه نمی‌شود. بنابراین لازم است در این خصوص فرهنگ‌سازی مناسب انجام شود.

تاثیر کرونا بر بانکداری
مدیرعامل شرکت توسعه فناوری اطلاعات آرمان نیز در این رابطه گفت: اپیدمی کرونا باعث شد تا بانک‌ها برای اینکه حداقل تعامل حضوری میان بانک‌ها و مشتریان شکل گیرد، تعداد سرویس‌های غیرحضوری خود را بیشتر کنند. بانکداری باز این مساله را به لایه خرد و کلان سازمان‌ها رساند تا خدمات بیشتری به‌صورت غیرحضوری ارائه شود.

تلاش برای تجهیز سرویس‌های فناوری اطلاعات
توسلی با اشاره به برنامه‌های آتی شرکت توسعه فناوری اطلاعات آرمان، گفت: این شرکت در قالب برنامه‌هایی که بانک در حوزه فناوری اطلاعات به آن سپرده است گام برخواهد داشت. تمرکز اصلی ما ایجاد زیرساخت‌های بانکداری دیجیتال و توسعه آن در محورهایی همچون بازاریابی سرویس‌ها، بهبود تجربه مشتریان، طراحی سرویس‌های جدید و تکمیل سرویس‌هایی است که بیش از این در قالب سرویس‌های بانک نبود است. بنابراین تجهیز سرویس‌های فناوری اطلاعاتی بانک با توجه به نگاه مدیران ارشد بانک توسعه صادرات، مهم‌ترین هدف ما خواهد بود.

برنامه‌های آتی بانک توسعه صادرات ایران
عدالت نیز در پایان افزود: بانک توسعه صادرات برای تحول خود از پیاده‌سازی خدمات بازار سرمایه در پلتفرم بانکداری باز شروع کرده است و قرار است تا این مسیر را توسعه دهد. توسعه محصولات خاص و مشتری محور، سرویس‌های سفارشی‌سازی شده بر اساس نیاز مشتریان خصوصا در حوزه ارزی از دیگر برنامه‌های بانک است. در آینده قصد داریم پس از پیاده‌سازی کامل بانکداری باز به سمت بانکداری هوشمند حرکت کنیم. تا داد‌ه‌هایی که مبتنی بر یادگیری است را پردازش و سرویس‌های ارزش افزوده بیشتری را به مشتریان ارائه کنیم.