معادله کره شمالی برای ترامپ بسیار دشوارتر از برجام است

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: در حالی که ترامپ به دنبال ورود به مذاکرات هسته‌ای با کره شمالی است، او با رژیمی روبرو می‌شود که برای چند دهه زوایای مهم برنامه هسته‌ای خود را از نظارت‌های بین‌المللی مخفی نگه داشته و اجازه ورود بازرسان به این کشور را نداده است.

در نتیجه نخستین گام منطقی که کره شمالی باید در راستای دستیابی به یک توافق بردارد اعلام هدف برنامه هسته‌ای خود است که البته هیچکس آن را باور نخواهد کرد. این توافق باید با آنچه کارشناسان آن را گسترده‌ترین رژیم نظارتی و بازرسی سازمان ملل می‌دانند، دنبال شود تا ده‌ها سایت و تاسیسات مخفی کره شمالی مورد بازبینی و بازرسی قرار گیرد.

این سیر نظارتی به بیش از 300 بازرس از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که هم‌اکنون کار نظارت بر برنامه و تاسیسات هسته‌ای  200 کشور را برعهده دارد، نیاز دارد.

برای دونالد ترامپ که مدعی است ادعاهای غلط ایران در مورد برنامه هسته‌ای خود مشروعیت توافق هسته‌ای برجام را تضعیف کرده است، متقاعد ساختن کره شمالی به انجام بازرسی‌های دقیق و انتشار اطلاعات جامع در مورد برنامه هسته‌ای خود بسیار حیاتی است.

بنابر ادعای این گزارش، در حالی که شکی نیست ایران برخی از تحقیقات مربوط به چاشنی‌های انفجار هسته‌ای خود را در گذشته مخفی نگه داشته است، کره شمالی در مقیاس بسیار گسترده‌تری این برنامه را مخفی نگه داشته و توانسته زرادخانه‌ای با 20 تا 60 کلاهک هسته‌ای در اختیار داشته باشد که این میزان در مقایسه با ایران بسیار ناچیز است. در واقع بازرسی‌هایی که از ایران انجام می شود بنابر اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی دو سال گذشته بدون هیچ مشکلی ادامه یافته است. اگرچه برنامه هسته‌ای ایران بسیار محدودتر از کره شمالی و در نتیجه بازرسی از آن امری ساده‌تر خواهد بود.

هفته گذشته ارنست مونیز، وزیر انرژی دولت باراک اوباما که در جریان مذاکرات هسته‌ای از مذاکرات کنندگان اصلی بود، گفت: بازرسی از برنامه هسته‌ای ایران در مقایسه با کره شمالی بسیار ساده‌تر است. این موضوع ارتباطی به اعتماد ندارد بلکه برپایه راستی آزمایی است. موفقیت در بازرسی‌ها از برنامه هسته‌ای کره شمالی تاحد زیادی بستگی به همکاری کامل کیم جونگ اون رهبر این کشور دارد که یک امپراطوری هسته‌ای گسترده را از پدر و پدربزرگ خود به ارث برده است. مثل ایران کره شمالی باید هرگونه توافق هسته‌ای را با اعلام فهرست کاملی از تمام سایت‌ها، مکان ها و تسلیحات هسته‌ای خود آغاز کند.

نکته مهم آن است که پیچیدگی اطمینان از راستی آزمایی‌ها بستگی به این دارد که ترامپ تا چه حد خواستار خلع تسلیحات هسته‌ای کره شمالی است و اینکه این موضوع تا چه حد با نظر کیم جونگ اون هماهنگ باشد. همه توافق نظر دارند که چنین برنامه‌ای برای خلع تسلیحات هسته‌ای باید کره شمالی را وارد به تسلیم تسلیحات هسته‌ای خود کند.

اما سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا اختلاف نظرات شدیدی درمورد اندازه زرادخانه هسته‌ای کره شمالی دارند. سازمان سیا معتقد است کره شمالی دارای 20 کلاهک هسته‌ای است در حالی که آژانس اطلاعاتی دفاعی آمریکا این رقم را 60 کلاهک اعلام کرده است. این به آن معنی است که بازرسان بین‌المللی هرگز با اطمینان نمی‌توانند اعلام کنند که همه تسلیحات کره شمالی خلع شده است.

تاکنون دولت ترامپ اعلام نکرده است که آیا کره شمالی قصد خلع همه یا اغلب تاسیسات تولید سوخت هسته‌ای خود را که بسیار گسترده‌تر از تاسیسات ایران است، دارد یا خیر. همچنین نیز مشخص نیست که کره شمالی خواستار تسلیم موشک‌های خود باشد. کره شمالی همچنین به گفته کارشناسان دارای مقادیر زیادی از تسلیحات شیمیایی و گاز اعصاب است که از این نوع سلاح برای ترور برادر دیگر کیم جونگ اون نیز استفاده شده است.

در این میان اما تاسیسات هسته‌ای فرسوده در کره شمالی مهمترین تهدید محسوب می شود. بازرسان آژانس برای تشخیص و یا کنترل تسلیحات هسته‌ای آموزش ندیده‌اند بلکه تنها می توانند رد یا اثر امواج پلوتونیوم یا اورانیوم را در تاسیسات یا سایت‌های تولید سوخت هسته‌ای کشف کنند.

خلع کلاهک‌های هسته‌ای پیونگ یانگ نیاز به متخصصان نظامی از کشورهای هسته‌ای غربی نیز دارد که برای کنترل و جابجایی این تسلیحات، آموزش‌های تخصصی لازم را دیده‌اند. همچنین می توان در این باره توافق‌هایی با چین و روسیه نیز به امضا رساند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم اکنون کار نظارت بر 180 کشور را به طور فعال از طریق 300 بازرس که 80 نفر آنها مربوط به عملیات بازرسی ایران هستند، است.

کارشناسان غربی معتقدند که تعداد سایت‌های هسته‌ای کره شمالی با احتساب سایت اتمی اصلی آنها (یونگ بیون) و چندین آزمایشگاه و تاسیسات دیگر از 40 تا 100 مکان است. این در حالی است که ایران برخلاف این ارقام تنها دارای حدود 10 سایت هسته‌ای است که هر یک از آنها برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده نکرده است.

به گفته یک کارشناس خلع سلاح هسته‌ای هدف خلع سلاح در کره شمالی بسیار پیچیده‌تر از آن است که دولت ترامپ مدعی آن است چراکه تاسیسات هسته‌ای این کشور بسیار پیچیده بوده و در بعضی از موارد مخفی است. برای مثال یک مورد از صنایع اتمی کره شمالی دارای 400 ساختمان است که حتی از بسیاری از آزمایشگاه‌های هسته‌ای نظامی آمریکا نیز گسترده‌تر است.