زمستانی بدون خاموشی؟

عبدالرسول پیشاهنگ، مدیرعامل شرکت مادرتخصصی برق حرارتی: در فصول سرد سال همزمان با کاهش دما در نقاط مختلف کشور اولویت تامین گاز با مشترکان خانگی و تجاری است. از این رو در این بازه زمانی برای تامین مصارف مشترکان این بخش، میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌های حرارتی به عنوان اصلی‌ترین واحدهای تولیدکننده برق کشور دچار محدودیت می‌شود.
بنابراین طی چند سال اخیر محدودیت در تامین گاز نیروگاه‌ها و کسری مخازن سوخت مایع این واحدها در فصول سرد سال باعث شده تا تعدادی از واحدهای نیروگاهی به دلیل کمبود سوخت در زمستان از مدار خارج شوند که نهایتا این مساله خاموشی‌ها را در پی داشته است.
خوشبختانه سال گذشته با همکاری و هماهنگی مناسب میان وزارتخانه‌های نفت، نیرو، راه‌وشهرسازی، سازمان محیط‌زیست، دادستانی و نهادهای امنیتی و اطلاعاتی سوخت زمستانی تمام نیروگاه‌های کشور به خوبی تامین شده و با اقدامات صورت گرفته از سوی صنعت برق توانستیم، زمستان سال ۱۴۰۰ را بدون خاموشی سپری کنیم.
برای تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها در فصول سرد امسال نیز اقدامات مربوطه از ابتدای سال در دستور کار گرفته و از شروع مهرماه نیز شاهد تشدید فعالیت‌های پیش‌بینی شده در این حوزه هستیم، تا مانند سال گذشته با همکاری وزارت نفت و شرکت پخش و پالایش در تامین سوخت مناسب برای تولید برق واحدهای نیروگاهی مشکلی نداشته باشیم.
 
ظرفیت‌های مهیای نیروگاهی برای پیک ۱۴۰۲
براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته از سوی وزارت نیروی دولت سیزدهم و همچنین نیازهای شبکه برق کشور بیش از سه هزار مگاوات نیروگاه حرارتی طی یکسال آینده در نقاط مختلف کشور احداث خواهد شد که این پروژه‌ها شامل هزار و ۶۲۶ مگاوات واحد بخار و هزار و ۴۰۰ مگاوات واحد جدید گازی خواهد بود.
از مجموع ۱۸ واحد نیروگاهی که برای پیک ۱۴۰۲ به شبکه سراسری برق کشور متصل خواهند شد، تعداد چهار واحد در بخش دولتی،‌ پنج واحد در بخش خصوصی،‌ چهار واحد در حوزه بیع‌متقابل (احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی از محل صرفه‌جویی سوخت) و پنج واحد نیروگاهی نیز خودمصرف خواهند بود.
پیش‌بینی دولت در زمینه تامین برق پیک تابستان سال آینده در مجموع بیش از ۶ هزار مگاوات خواهد بود. به طوری که علاوه بر سه هزار مگاواتی که از مسیر احداث نیروگاه‌های جدید به مدار اضافه خواهند شد، حدود هزار و ۳۴۶ مگاوات آن در بخش صنایع، ۸۵۰ مگاوات در بخش تجدیدپذیر،‌ ۲۹۰ مگاوات تولید پراکنده،‌ ۳۵ مگاوات برقابی(واحد سوم نیروگاه دز) و همچنین ۴۹۰ مگاوات از محل ارتقای توان و رفع محدودیت‌های تولید واحدهای گازی و بخاری نیروگاه‌های حرارتی موجود محقق خواهد شد.
امیدواریم با تامین به موقع نقدینگی‌های مورد نیاز، فرآیند احداث و سنکرون واحدهای جدید نیروگاهی به شبکه در زمان پیش‌بینی شده محقق شود و وزارت نیرو بتواند پیک مصرف برق تابستان ۱۴۰۲ را نیز با موفقیت سپری کند.
 
برنامه ۱۵ هزار میلیارد تومانی برای تعمیرات واحدهای نیروگاهی
صنعت برق حرارتی برای پیک تابستان ۱۴۰۱ توانست برای نخستین بار بیش از ۹۴ هزار مگاوات برنامه تعمیرات و آماده‌سازی نیروگاه‌های حرارتی را قبل از شروع دوره اوج بار و خردادماه به پایان برساند. این اقدام نقش بسیار مهمی ‌در ارتقای ضریب آمادگی نیروگاه‌های حرارتی و جریان تولید برق پایدار این واحدها داشت. بر همین اساس باید برای پیک تابستان سال آینده هم به دنبال یک سازوکار جدی جهت تامین پایدار برق باشیم.
تعمیرات واحدهای نیروگاهی نقشی اساسی در حفظ آمادگی نیروگاه‌ها ایفا می‌کنند. از این رو هر ساله براساس دستورالعمل شرکت سازنده و میزان ساعت کارکرد قطعات نیروگاهی،‌ تعمیرات مورد نیاز برای آنها توسط متخصصان صورت می‌پذیرد. براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته برای پیک تابستان سال آینده برنامه ۱۰۷ هزار مگاواتی تعمیرات نیروگاهی حرارتی خصوصی و دولتی پیش‌بینی شده که شامل ۲۳ آیتم تعمیرات نیروگاهی در چهار هزار و ۶۳۶ مگاوات واحدهای بخار و ۷۶ آیتم تعمیراتی در هشت هزار و ۷۷۷ مگاوات در واحدهای گازی است.
همچنین ۱۳ هزار و ۴۱۳ مگاوات تعمیرات اساسی نیز بخش دیگری از برنامه‌های وزارت نیرو برای پیک برق تابستان سال آینده است که از این میزان چهار هزار و ۶۳۶ مگاوات مربوط به واحدهای بخاری و هشت هزار و ۷۷۷ مگاوات مربوط به واحدهای گازی است. همچنین ۳۷ هزار و ۳۸۹ مگاوات تعمیرات دوره‌ای،‌ ۵۳ هزار و ۶۸۹ مگاوات بازدید اتاق احتراق و دو هزار و ۱۳۰ مگاوات بازدید مسیر داغ هم در این برنامه در نظر گرفته شده و هزینه پیش‌بینی شده برای آن در نیروگاه‌های دولتی و خصوصی حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
طبق قانون هیأت تنظیم و بازار برق، تعمیرات نیروگاهی از اول مهرماه هر سال آغاز و تا پایان اردیبهشت‌ ماه به پایان می‌رسد، ولی در سال جاری با کاهش دمای هوا در شهریورماه سال جاری، شروع تعمیرات نیروگاهی پیک برق تابستان سال آینده از ۱۷ شهریورماه آغاز شده و  پیش‌بینی می‌شود تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ به پایان برسد. از این رو انتظار می‌رود با تحقق برنامه تعمیرات نیروگاهی، شاهد آمادگی کامل واحدهای نیروگاه‌های حرارتی در پیک برق ۱۴۰۲ باشیم.
شهریورماه سال گذشته به دلیل ناترازی ۱۵ هزار مگاواتی میان تولید و مصرف برق شاهد خاموشی‌های متعددی بودیم و باید هر چه سریعتر برنامه مدون و منسجمی ‌برای برون‌رفت از این وضعیت در دستور کار قرار می‌گرفت. به همین منظور از همان روزهای ابتدایی شروع به کار وزارت نیروی دولت سیزدهم برنامه افزایش ۳۵ هزار مگاواتی ظرفیت نیروگاه‌‌های کشور در مدت زمان فعالیت چهارساله دولت سیزدهم رسانه‌ای شد.
براساس اعلام وزیر نیرو این میزان رشد ظرفیت قرار است از طریق احداث ۱۵هزار مگاوات نیروگاه حرارتی توسط بخش دولتی و خصوصی، ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و ساخت ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه توسط صنایع بزرگ محقق شود.
طی چند سال اخیر به طور متوسط سالانه حدود دو هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های کشور افزوده شده است. با توجه به این میزان افزایش ظرفیت سالانه، در ابتدای کار برای عده‌ای تحقق چنین ظرفیتی امری دست نیافتنی بود، اما صنعت برق حرارتی تنها در نخستین سال فعالیت دولت سیزدهم توانسته چهار هزار و ۶۴۹ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور بیفزاید تا از این طریق رکورد افزایش ظرفیت سالانه نیروگاه‌های این بخش شکسته شود.
این میزان افزایش ظرفیت از طریق احداث ۲۲ واحد جدید نیروگاهی به ظرفیت سه هزار و ۶۱۴ مگاوات و ارتقای توان و رفع محدودیت تولید ۲۸۶ واحد نیروگاهی به ظرفیت هزار و ۳۵ مگاوات به دست آمده است که این اقدامات در طی یکسال اخیر نقش بسیار مهمی ‌در عدم بروز خاموشی تابستانه برای مشترکان خانگی داشته است.
به علاوه پروژه‌های سنکرون شده در این بازه زمانی شامل واحدهای گازی نیروگاه‌های هنگام، پاسارگاد قشم، میانرود، آریان زنجان (دو واحد)، ایران ال‌ان‌جی (سه واحد)، مهتاب کویر (دو واحد)، شهید باکری، مقیاس متوسط زاهدان (دو واحد) و راشد تربت حیدریه بوده است. همچنین در این مدت واحد بخار نیروگاه‌های جهرم، هریس، ارومیه، چابهار، بعثت پارس‌ جنوبی، غرب کارون، عسلویه و فردوسی به بهره‌برداری رسیده است.