اینترنت طبقاتی موجب رشد سرمایه اجتماعی نمی‌شود و اکنون مبتنی بر دلسوزی نیست

«مسئله اینترنت طبقاتی مدتی است تبدیل به یکی از پربحث‌ترین موضوعات رسانه‌ها شده است. بعد از انتشار خبر امکان دسترسی کسب‌وکارهای عضو اتحادیه فناوران رایانه تهران به اینترنتی با محدودیت‌های کمتر، زنگ خطر راه‌اندازی گسترده اینترنت طبقاتی به گوش جامعه رسید. زنگ خطری که البته پیش از این هم به صدا درآمده بود اما با توجه به شرایط فعلی کشور و محدودیت‌های شدید در سه ماه اخیر حساسیت افکار عمومی نسبت به این موضوع بیش از پیش شده است.

نگرانی از گسترش اینترنت طبقاتی در کشور این است که یک امکان عمومی از دسترس همگان خارج شود و در اختیار اقشار خاصی قرار بگیرد. به این ترتیب، طبقات و گروه‌هایی که گفته می‌شود احتیاج بیشتر به دسترسی نامحدود به اینترنت دارند به نیازشان پاسخ داده می‌شود، اما اکثریت هم‌چنان با اختلال، محدودیت و مسدودیت دست و پنجه نرم خواهند کرد. موضوعی که حسین اسلامی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، آن را سیاست نادرستی می‌داند.

برخی اینترنت طبقاتی را تبعیض می‌دانند و به تبع انتقاداتی نسبت به آن دارند، نظر شما در این باره چیست؟

اسلامی: ما در سازمان صنفی رایانه‌ای هم اعلام کرده‌ایم که اینترنت طبقاتی یا vpn طبقاتی را ذره‌ای قبول نداریم و اعتقاد داریم که این راه‌حل‌ها درست نیستند. مبتنی بر شرایط امنیتی کشور و توسط یک نهاد امنیتی، تصمیمی اخذ شده که هنوز تاییدیه مجلس را ندارد، انتظار ما این است که با توجه به رفع موضوعات امنیتی در کشور، محدودیت در شبکه ارتباطی کشور هم مرتفع شود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به تازگی در مصاحبه‌ای گفته است که اینترنت مانند هوا می ماند که رویکرد درستی است و ما آن را به فال نیک می گیریم. اینترنت طبقاتی را نیز ما به مثابه تنفس مصنوعی می‌دانیم و بارها تاکید کرده‌ایم که مخالف هرگونه تنفس مصنوعی هستیم و به دنبال تنفس طبیعی و هوای مناسب برای استفاده اقتصاد دیجیتال خواهیم بود.

در مجمع سازمان نظام صنفی استان تهران که اخیراً برگزار شد، اعلام شد که وزارت ارتباطات خواهان ایجاد دسترسی‌های ویژه برای برخی از اعضاس سازمان نصر و به طور ویژه فعالان حوزه ارتباطات است ولی سازمان نصر مخالف ایجاد چنین طبقه‌بندی‌هایی بود. از آن زمان تاکنون درخواستی داشتید که محدودیت برای اعضا رفع شود؟

اسلامی: ما دو موضوع مختلف داریم، نظر صنف راجع شرایط دسترسی به اینترنت که مشخص است و همانطور که در نامه سازمان و سایر تشکل‌های همسو به رئیس جمهور آمده، باید محدودیت‌ها رفع شود و به فضای شهریور ماه برگردیم. نکته دیگر این که در دوران بحران ما امیدوار بودیم قطعی و محدودیت در شبکه‌های ارتباطی کشور موقت و چند روزه باشد نه اینکه چند ماه طول بکشد.

با این اوصاف، مشکلات شرکت‌های صنف را باید چه کرد؟ این موضوعی است که اعتقاد داریم وزارت ارتباطات باید در رفع مشکلات به صورت مقطعی همکاری کند. وقتی شورایی دستوری می‌دهد که باعث آسیب به کسب و کارها می‌شود، باید به صورت موقت به کسب و کارها کمک کرد تا شرایط عادی برگردد ولی این جایگزین برگشت به شرایط عادی نیست. سازمان نصر و وزارت ارتباطات در این شرایط تا آنجا که توانست کمک کرد و اگر درخواستی بوده پیگیری کردیم و بابت این کمک‌ها هم متشکریم ولی این نسخه کمک و تنفس مصنوعی به کسب و کارها عام نیست و حمایت از تک‌تک کسب و کارها مهم است. وقتی برای امنیت کشور اتفاقی می‌افتد با رفع شدن آن باید شرایط عادی حاکم شود و این انتظار قطعی ما است.

هرگونه خدمت ویژه در شبکه ارتباطی کشور زمانی می‌تواند مناسب باشد که متناسب با شرایط امنیت محدودیت‌ها رفع شده باشند، آن موقع این موضوع ممکن است قابل بررسی باشد و نتیجه خوبی حاصل شود.

اگر با رویکردی فرصت و تهدید محور به این پدیده نگاه کنیم، ارائه اینترنت بر اساس ویژگی‌های متمایز افراد چه مزایا و چه آسیب‌هایی می‌تواند داشته باشد؟

اسلامی: اگر قبل از مطرح شدن طرح صیانت و نیز قبل از محدودیت‌های اخیر در شبکه‌های ارتباطی کشور در این باره صحبت می‌کردیم با نگاه متفاوتی روبه‌رو می‌شدیم و می‌توانستیم شرایط خوبی را برای برخی افراد ایجاد کنیم؛ برای گیمرها خدمات خاصی ارائه می‌شد یا برای برنامه‌نویسان تحریم‌های ظالمانه رفع می‌شد. در شرایط فعلی اما بعد از مطرح شدن طرح صیانت که در مجلس رأی نیاورد، بعد از فیلترینگ پلتفرم‌های بین‌المللی، ضرر و زیان به کسب و کارها به خصوص در حوزه دیجیتال و ... جبران‌ناپذیر است. وقتی در این زمان درباره اینترنت طبقاتی صحبت می‌کنیم، بدنه اجتماع چه در حوزه کسب و کار و چه در عامه مردم از ما قبول نمی‌کنند که مبتنی بر دلسوزی است.

هرگونه خدمت ویژه در شبکه ارتباطی کشور زمانی می‌تواند مناسب باشد که متناسب با شرایط امنیت محدودیت‌ها رفع شده باشند، آن موقع این موضوع ممکن است قابل بررسی باشد و نتیجه خوبی حاصل شود. در شرایط فعلی و قبل از رفع محدودیت‌ها چنین پیشنهادهایی سازنده نیست و باعث نمی‌شود سرمایه اجتماعی کشور و دولت و وزارت ارتباطات افزوده شود.

به آسیب وارد شده به کسب و کارها اشاره کردید. در این مدت بسیاری از آن‌ها به خصوص افرادی که در حوزه فضای مجازی فعال بودند با مشکلات زیادی مواجه شدند، حتی برخی از آن‌ها به مرز تعطیلی رسیده‌اند.

اسلامی: ما در نظام صنفی و هر مجموعه‌ای که دل در گرو آینده کشور دارد، باید از مجموعه‌های داخلی حمایت کنیم. مجموعه‌ای که در داخل کشور در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کند و نیروی انسانی را به‌کار گرفته است، نور چشم ما است ولی این نکته هم حائز اهمیت است که نباید از شرایط کشور سوء استفاده شود. با خیلی از مجموعه‌های داخلی که صحبت کردیم، متوجه شدیم آن‌ها نیز راضی به رشد در فضای محدود شده به رقبای خارجی نیستند. با این وجود در چند سال اخیر هم با حضور رقبای خارجی توانستند اتفاقات خوبی را رقم بزنند. از این منظر ما مداوم مجموعه‌های خصوصی و داخلی را حمایت می‌کنیم و انتظار داریم همزمان رشد آن‌ها به شیوه‌ای باشد که باعث محدودیت و کاهش کیفیت برای عامه مردم نشود.

راجع پلتفرم‌های بومی ما با برگشت شرایط عادی، مجموعه‌ها را به این موضوع فراخوان می‌کنیم که اگر مجموعه داخلی کیفیت متناسب و خوبی را ارائه می‌دهد-که برخی واقعا کیفیت خوبی دارند- به تدریج به آن اعتماد کنید. برخی اوقات نگرانی برای حریم خصوصی برای استفاده از پلتفرم‌های بومی وجود دارد که این یک آزمایش بزرگ برای کسب و کارهای داخلی است که آیا می‌توانند از حریم خصوصی دفاع و حمایت کنند یا خیر. ما در مجموع حامی جدی کسب و کارهای خصوصی و داخلی هستیم.

برخی از کسب و کارهایی که فعالیتشان مربوط با خارج از کشور است، بر این باورند که نمی‌توان پلتفرم بومی را برای استفاده روزانه به مشتریان غیرایرانی معرفی کرد، در نتیجه محدود شدن به پلتفرم‌های بومی ارتباط ما را با بازارهای جهانی قطع می‌کند.

اسلامی: این یک واقعیت است. انتظار این است که وقتی می‌خواهیم با یک فرد در خارج از کشور صحبت کنیم با زبان انگلیسی به عنوان زبان پذیرفته شده بین‌المللی صحبت کنیم. پلتفرم‌های بین‌المللی هم که برای ارتباط شرکت‌ها در کشورهای مختلف در نظر گرفته شدند و باید توسط طرفین پذیرفته شوند، اگر آن را نپذیریم در بازار جهانی آسیب‌های بیشتری خواهیم دید.

در دولت سیزدهم وزارت ارتباطات پروژه‌های بزرگی برای ارتقای کیفیت شبکه ارتباطی کشور آغاز کرده است، حالا که زمان مشاهده نتیجه این پروژه‌ها رسیده، اعمال محدودیت در دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی ولو به صورت موقتی، موجب تأثیرگذاری بر این پروژه‌ها نمی‌شود؟

اسلامی: مصوبه اخیر محدودیت‌ها را شورای امنیت کشور با توجه به بحران امنیتی در کشور داده است و مسئول این موضوع وزارت فاوا نیست و فقط اجرای آن به دست وزارت فاوا است. ما از حرف وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که گفتند اینترنت شبیه هوا است و اینترنت طبقاتی نداریم، استقبال می‌کنیم. انتظار داریم وزارت فاوا همانند همیشه و محکم‌تر از گذشته به حمایت از کسب و کارها با مجموعه‌های امنیتی و شورای امنیتی وارد مذاکره شود و تلاش کند تا محدودیت‌ها رفع شوند و می دانیم که این کار را تاکنون کرده‌اند.»