اجرای قوانین مسدودساز تحریم‌ها ضدایرانی آمریکا از فردا

اتحادیه اروپا روز دوشنبه همزمان با احیای تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، از اجرایی شدن نسخه به روز شده قوانین مسدودساز تحریمی، برای مقابله با این تحریم‌ها، خبر داد.

«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه مشترکی با وزیران خارجه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان، ضمن ابراز تأسف از بازگشت تحریم‌های آمریکا در پی خروج این کشور از توافق هسته‌ای با ایران، برجام را «عنصری کلیدی برای معماری منع اشاعه هسته‌ای در جهان» توصیف کرده و گفته است که انتظار می‌رود ایران به «اجرای کامل تعهدات هسته‌ای خود ذیل توافق هسته‌ای ادامه دهد.»

این بیانیه با اشاره به اینکه رفع تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای «جزئی اساسی از این توافق» بوده، می‌افزاید: «ما مصمم هستیم که از فعالان اقتصادی اروپایی که در حال انجام تجارت قانونی با ایران هستند... حفاظت کنیم. به همین دلیل است که نسخه به روز شده قوانین مسدودساز اتحادیه اروپا روز ۷ اوت (سه‌شنبه/۱۶ مرداد) اجرایی می‌شوند تا از شرکت‌هایی که در ایران تجارت قانونی انجام می‌دهند، در برابر آثار تحریم‌های فراسرزمینی ایالات متحده محافظت کنند.»

در ادامه این بیانیه آمده است: «اعضای باقی‌مانده برجام، متعهد شده‌اند که از جمله، کانال‌های مالی موثر با ایران و ادامه صادرات نفت و گاز ایران را حفظ کرده و تداوم بخشند. در این مسئله، مانند دیگر موضوعات، کار ما ادامه دارد، از جمله با کشورهای ثالث علاقمند به برجام و حفظ رابطه اقتصادی با ایران. در هفته‌های آینده، این تلاش‌ها، در سطح وزرا مورد ارزیابی قرار گرفته و تشدید می‌شوند.»

در پایان بیانیه بار دیگر عنوان شده است که «حفظ این توافق هسته‌ای با ایران، مسئله احترام به توافقنامه‌های بین‌المللی و مسئله امنیت بین‌المللی است.»

«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا اردیبهشت ماه امسال این کشور را از توافق هسته‌ای با ایران خارج و تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای رفع‌شده ذیل برجام را احیا کرد. از صبح فردا بخش نخست تحریم‌های یکجانبه آمریکا از جمله در ارتباط با بخش صنعت خودرو و معامله فلزات گرانبها، رسما اجرایی می‌شوند.

قانون مسدودساز چیست؟

اتحادیه اروپا اولین بار در سال ۱۹۹۶ با هدف مقابله با آثار فراسرزمینی تحریم‌های یکجانبه آمریکا، قوانین مسدودساز تحریمی را تدوین کرد. این قوانین شرکت‌های اروپایی را از تبعیت از تحریم‌های یکجانبه آمریکا بازداشته و این امکان را به آن‌ها می‌دهد که با شکایت از ایالات متحده یا افرادی که به واسطه تحریم بر آن‌ها خسارت تحمیل کرده‌اند، غرامت دریافت کنند.

قوانین مسدودساز شرکت‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا را ملزم می‌کند ظرف ۳۰ روز پس از آنکه به واسطه آثار فراسرزمینی تحریم‌های اتحادیه اروپا متحمل خسارت شدند، شورای اروپا را در جریان قرار دهند. شرکت‌های اروپایی همچنین از رعایت آثار فراسرزمینی تحریم‌های مشمول قوانین مسدودساز، منع شده‌اند. علاوه بر این، این قوانین احکام دادگاه‌های خارجی که بر اساس آثار فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا وضع شده باشند را در اتحادیه اروپا بی‌اثر می‌کند. 

پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، سران اتحادیه اروپا روز ۱۶ می (۲۶ اردیبهشت) با به روزرسانی قوانین مسدودساز موافقت کرده و شورای اروپا را موظف کردند که تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای یکجانبه آمریکا علیه ایران را به فهرست تحریم‌های مشمول قوانین مسدودساز بیافزاید. شورای اروپا روز ۶ ژوئن (۱۶ خرداد) رسما این روند را آغاز کرد.

در فرآیند به روزرسانی این قوانین، شورای امور خارجی اروپا و پارلمان اروپا هم حق اظهار نظر دارند و می‌توانند با این کار مخالفت کنند. این دو نهاد تا روز ۷ آگوست (۱۶ مرداد)، یعنی دو ماه پس از آغاز رسمی فرآیند به روزرسانی، برای اعلام مخالفت با این اقدام فرصت دارند. شورای اروپا ماه گذشته رسما عدم مخالفت خود را با به روز رسانی قوانین مسدودساز اعلام کرد. فردا با عدم اعلام مخالفت پارلمان اروپا با این اقدام، قوانین مسدودساز رسما اجرایی خواهند شد.

با این وجود، بسیاری از کارشناسان و حتی مقام‌های اروپایی در میزان اثربخشی قوانین مسدودساز در مقابل تحریم‌های یکجانبه آمریکا ابراز تردید کرده‌اند، چراکه واشنگتن با تهدید شرکت‌ها با اخراج آن‌ها از بازار آمریکا، عملا آن‌ها را میان بازار ایالات متحده و ایران بر سر دو راهی قرار می‌دهد. از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، بسیاری از شرکت‌های اروپایی اعلام کرده‌اند که همکاری با ایران را متوقف می‌کنند.