سرقت اطلاعات کاربران به‌واسطه پیام‌رسان‌ها

هر روز بر تعداد کاربران نرم‌افزارهای پیام‌رسان موبایلی افزوده می‌شود اما نکته‌ای که در کنار این اقبال روزافزون قابل تامل و تعمق است، عدم توجه به سطح دسترسی‌هایی است که کاربران هنگام نصب نرم‌افزار با دستان خود در اختیار سرویس‌دهندگان این قبیل از نرم‌افزارها می‌گذارند و بدین ترتیب زمینه نقض حریم خصوصی برای سرویس‌دهندگان پیام‌رسان‌های موبایلی نسخه خارجی به راحتی فراهم می‌گردد.

بر اساس اطلاعات سایت پلیس فتا، بررسی‌های صورت گرفته درباره یکی از این نرم افزارهای پیام‌رسان نشان داده که خواندن لیست مخاطبان یا اطلاعات تماس ذخیره شده در گوشی، فعال کردن میکروفون، استفاده از دوربین دستگاه بدون اطلاع کاربر و ... نمونه‌ای از سطح دسترسی‌هایی است که سرویس دهنده جهت فعال‌سازی نرم افزار به آن نیاز دارد.

در این باره کارشناسان با تاکید بر اهمیت حمایت از شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل بومی و ملی تولید داخل، تاکید دارند که استفاده از نرم‌افزارهای پیام رسان بومی و ملی تولید داخل برای حفظ حریم خصوصی افراد و مقابله با تهدیدها و آسیب‌های جدی شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل نسخه خارجی ضروری است.

در این باره حمایت و تقویت پیام‌رسان‌ها یا شبکه‌های اجتماعی داخلی برای رقابت با انواع مشابه خارجی از جمله موضوعاتی است که علاوه بر مجموعه وزارت ارتباطات در جلسات مرکز ملی فضای مجازی هم مورد تاکید رئیس دولت تدبیر و امید قرار گرفته است و شکی نیست که اگر وزارت ارتباطات و متولیان امر در اجرای وظایف خود، موانع موجود بر سر راه پیام‌رسان‌های داخلی را بر دارند، آن‌ها به زودی قله‌های موفقیت را فتح می‌کنند.

بدون شک طراحی اپلیکیشن‌های ایرانی بدون ایراد نیست. البته این موضوع تنها به نمونه‌های بومی مختص نیست و همه اپلیکیشن ها در نسخه‌های اولیه خود با مشکلاتی مواجهند اما در راستای فرهنگ‌سازی کاربران برای استفاده از پیام رسان‌های داخلی باید به نکات مختلفی توجه شود؛ از جمله اینکه کاربران ما با سیستمی مثل تلگرام آشنا شدند که از ۱۰ سال پیش کارش را آغاز کرده، درحالی که داخلی‌ها مدت زیادی از فعالیتشان نمی‌گذرد.

طی مدت کوتاهی که تلگرام فیلتر بود، بعضا اعلام شد که پیام رسان‌های اجتماعی بومی مشابه آن مانند "سروش"، "بله"، "آی‌گپ" و، "گپ" رشد کمی و کیفی فوق العاده‌ای داشته‌اند. اما طی مصاحبه با مسولان پیام‌رسان داخلی، آنها موانع و موضوعاتی را مطرح می‌کنند که قابل بررسی است.

به گفته کارشناسان، منهای ایرادهای فنی برخی اپلیکیشن‌های داخلی که اغلب سورس کد خود را از تلگرام کپی‌برداری کرده‌اند و بعضا به دلیل فیلتر تلگرام و یکی بودن کدها، شاهد هنگ کردن اپ های ایرانی بودیم، موضوع حمایت از این پیام‌رسان‌ها جای تامل و توجه دارد.

به عنوان نمونه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در راستای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی موظف شده تسهیلات موثر کم بهره و همچنین امکان عرضه خدمات الکترونیک عمومی همچون دولت الکترونیک و خدمات بانکی و شهری را ارائه و در جهت تامین زیرساخت‌های شبکه‌ای و ذخیره سازی به داخلی‌ها کمک کند اما ظاهرا در جریان حمایت پنج میلیاردی از پیام‌رسان‌های داخلی که از چند ماه پیش مطرح شده، تا مدت‌ها خبری از سوی بانک واسط که قرار بود حمایت کند، نبوده است.

تحلیلگران می‌گویند که متاسفانه ۹۰ درصد اپلیکیشن‌های تولید داخل وارد باز طراحی نمی‌شوند و نسخه دومی از آنها ساخته نمی‌شود که باگهای موجود در نسخه قبلی را حل کند و دلیل آن هم ناموفق بودن و عدم استقبال کاربران از نسخه اولیه است.

از سوی دیگر ما برنامه‌نویسان و اپلیکیشن‌سازان خبره‌ای در ایران داریم که بعضا برای شرکت‌های بزرگ دنیا کدنویسی می‌کنند اما متاسفانه از آن‌ها در تولیدات داخلی استفاده نمی‌شود و همین امر باعث شده که شاهد کیفیت پایین برنامه‌های بومی باشیم.

در هر حال با وجود موارد ذکر شده شاید برخی پیام‌رسان‌های ایرانی از طراحی و امکانات منحصربه فردی برخوردار باشند اما این سوال وجود دارد که چرا از آنها هم استقبال نشده است؟ در پاسخ پاید به این موضوع برسیم که در راستای فرهنگ‌سازی استفاده از داخلی‌ها، مشکلاتی دیگر هم وجود دارد؛ بعضا نمایندگان و یا برخی مسوولان برای رفع فیلتر تلگرام نامه می‌زنند، اما کدام یک از آنها در یک پیام‌رسان داخلی عضو فعال هستند که انتظار دارند مردم بیایند؟ پس ابتدا باید از خود شروع کنیم و بعد از مردم انتظار داشته باشیم. در این راستا شاید یک راهکار بلندمدت برای فرهنگ‌سازی استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی، برعهده وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات و یا حتی آموزش و پرورش باشد تا برنامه استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی در مدارس به طور جدی پیگیری شود.