چرخ هسته‌ای می‌چرخد چه با برجام چه بی‌ برجام

دوازدهمین مراسم سالروز ملی فناوری هسته ای 20 فروردین 1397 روز دوشنبه در سالن اجلاس سران با حضور رییس‌جمهوری و جمعی از مقامات کشوری و لشکری، اساتید دانشگاه‌ها و محققان برگزار می‌شود.

در 20 فروردین 1385 دستاوردهای هسته‌ای قابل توجه اعلام شد و بعد از آن با توجه به اهمیت این مساله، این روز را به نام روز ملی فن‌آوری هسته‌ای در تقویم رسمی ایران نامگذاری کردند. هر ساله به این مناسبت دستاوردهای هسته‌ای جدید رونمایی می‌شود.

توسعه صنعت هسته‌ای در سه سال گذشته که از اجرای برجام می‌گذرد بر خلاف سال‌های قبل از آن که صرفا منحصر به حوزه غنی‌سازی و تولید سانتریفیوژ بود در حوزه‌های دیگر گسترش یافت به طوری که سازمان انرژی اتمی توانست در این مدت خدمات و تولیداتی را برای صنعت نفت و پزشکی کشور در حوزه رادیوداروها و هم‌چنین در سطح دانشگاه‌های کشور داشته باشد. علاوه بر این می‌توان به دستاوردهای برجام برای صنعت هسته‌ای به قراردادها و همکاری‌های بین‌المللی بسیاری در سطوح مختلف با کشورهای مختلف دنیا به ویژه کشورهای اروپایی اشاره کرد که در 12 سال گذشته کم نظیر بوده است.

مراسم روز ملی فن‌آوری هسته‌ای در حالی برگزار می‌شود که دو روز بعد از آن قرار است سمینار همکاری‌های بین‌المللی هسته‌ای ایران و چین در پکن برگزار شود. این سمینار در ادامه سمینارهای قبلی که در بروکسل، مسکو و تهران برگزار شد، انجام می‌شود. در این سمینار هم‌چنین نمایندگانی از کشورهای 1+5  نیز شرکت کرده و موضوعات مختلفی از جمله چشم‌انداز همکاری‌های بین‌المللی هسته‌ای در چارچوب برجام و ضمیمه 3 بحث خواهد شد.

بازدید دانشمندان و مهندسان ایرانی از تاسیسات هسته‌ای چین از جمله برنامه‌های این سمینار است که در حاشیه آن انجام می‌شود؛ امری که تا قبل از برجام برای کارشناسان و مهندسان ایرانی ممنوع و تابو بود و آنها به هیچ عنوان اجازه دسترسی یا بازدید از مراکز هسته‌ای جهان و کشورهای مختلف حتی در سطح آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نداشتند و در عمل تبادل اطلاعات و دانش در این چارچوب میان ایران و دنیا به صفر رسیده بود.

مسئولان ایرانی همواره اعلام کرده‌اند که با برجام یا بی‌ برجام صنعت هسته‌ای کشور به کار و مسیر خود در چارچوب برنامه کلان کشور ادامه می‌دهد و در صورت هر گونه تهدید توافق هسته‌ای که موجب اعمال و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران شود،‌ ایران در کمترین زمان ممکن برنامه بازگشت به تولید سوخت و غنی‌سازی را دارد.

علی‌اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی در آخرین اظهارات خود گفته است: در صورت خروج آمریکا و عقب‌نشینی اروپا و قدرت‌های بزرگ دیگر از برجام، به گونه دیگری عمل کرده و ضرب شست ویژه‌ای به برهم زنندگان نشان خواهیم داد.

بنا بر این گزارش، در مراسم امسال قرار است از چندین دستاورد مهم و اقتدارآفرین به دست ریاست جمهوری از طریق ویدئو کنفرانس افتتاح و رونمایی شود. همچنین ده‌ها دستاورد ملی و بین‌المللی در قالب نمایشگاه جانبی در محل مراسم در معرض دید مسئولان حاضر در مراسم و رسانه‌های تصویری و نوشتاری قرار خواهد گرفت.‌

به نظر می‌آید دستاوردهای سازمان انرژی اتمی در حوزه‌های مختلف نسبت به سال گذشته رشد بسیار چشمگیری داشته است که با بهره‌مندی از ظرفیت‌های داخلی و به صورت بومی طراحی و ساخته شده‌اند.

در مراسم روز ملی فن‌آوری هسته‌ای در سال 96، دو سال بعد از اجرایی شدن برجام، فاز اول مرکز پرتودهی صنعتی با استفاده از شتاب‌دهنده رودوترون در استان قزوین، مرکز تولید رادیوداروهای پت (PET) با محوریت تولید رادیوداروهای FDG در استان البرز و اولین کارخانه پر عیارسازی سنگ اورانیوم در استان یزد افتتاح شد.

علاوه بر این در این مراسم از پمپ کندانس نیروگاه بوشهر و سانتریفیوژ  سنگ در محل برگزاری مراسم توسط رییس جمهور رونمایی شد.

سال 96 در نمایشگاه جانبی محل برگزاری مراسم از 42 دستاورد سازمان انرژی اتمی که در سال 95 به دست آمده بود رونمایی شد که از این جمله می‌توان به:

اتصال ماشین سانتریفیوژ IR8 به خط خوراک جهت تزریق گاز UF6،

طراحی و ساخت یاتاقان مغناطیسی فعال،

طراحی و ساخت موتور الکتریکی سانتریفیوژ اولترا با سرعت ٨٠ هزار دور در دقیقه،

طراحی و ساخت اولترا سانتریفیوژ سنگ،

طراحی و ساخت اولترا سانتریفیوژ آزمایشگاهی، آماده سازی اولین پایلوت تحقیقاتی جداسازی ایزوتوپ های پایدار در سایت فردو،

واحد خردایش و پرعیارسازی کانسنگ اورانیوم مجتمع معدنی ساغند،

طراحی و ساخت سیستم گمانه نگاری دیجیتال اسپکترال گاما برای تعیین پرتوزدایی در لایه های زمین،

بهره برداری از مرکز تولید و توسعه رادیو داروهای سیکلوترون در استان البرز،

تولید و توسعه رادیو داروها، سامانه لیزری ضد حساسه و ردیاب الکترونیک،

طراحی و ساخت دستگاه طیف سنجی جرمی با روش شمایش گاما،

تجهیزات مربوط به نگهداری آب سنگین، ارتقا کیفیت و خلوص آب سنگین تولید شده در پسابرجام،

طراحی و ساخت مجتمع مجازی سوخت صفحه ای جدید راکتورهای تحقیقاتی و طراحی و تولید نسل اول تابلوهای بومی تغذیه و کنترل زنجیره‌های غنی‌سازی اشاره کرد.

در سال جاری نیز به نظر می‌آید شاهد رشد چشمگیر تولیدات و دستاوردهای سازمان انرژی اتمی در سال 96 باشیم که قرار است با حضور رییس‌جمهور از آنها رونمایی شود.

این میزان دستاورد در سطوح مختلف به ویژه در حوزه‌ صنعت و پزشکی و تحقیق و توسعه گویایی توسعه صنعت هسته‌ای در سطح و عمق است که برخلاف ادعای بسیاری از منتقدان برجام در داخل و مخالفان این توافق در سطح بین‌المللی، در چارچوب برجام صنعت هسته‌ای به رشد و توسعه خود به لحاظ بومی ادامه می‌دهد.