ترامپ با بهانه ای نهایتا از برجام خارج نخواهد شد/ آیا جنگ جهانی سومی در راه است!؟

سید جلال ساداتیان، سفیر پیشین کشورمان در لندن و استاد دانشگاه در توضیح سرانجام برجام با بیان این که امروز 17 اردیبهشت 1397 است و تنها 5 روز به وعده دونالد ترامپ برای خروج از برجام و تمدید تحریم های وضع شده در مقاطع زمانی مختلف علیه ایران باقی مانده است، گفت:  گمانه زنی ها هم در محافل داخلی و هم در سطح بین المللی و از جانب تحلیل گران بنام ، کماکان ادامه دارد .

او معتقد است:  اغلب به لحاظ انتخاب پمپئو، عنصر سازمان سیا، به عنوان وزیر خارجه جدید، آن هم به آن شکلی که تیلرسون را عزل نمود ( به تعبیری متکیزه نمودن وزیر خارجه) و نیز انتخاب جان بولتون، که از گذشته به عنوان نئوکان تند رو و لابی صهیونیست ها و ضد ایران ، شناخته می شد ، اعتقاد دارند که ترامپ جنگ در خاورمیانه را هدف خود قرار داده است.

ساداتیان در تشریح چرایی چنین هدفی، ادامه داد: رئیس جمهور آمریکا به دنبال این است تا تا از این طریق در وهله اول اقتصاد آمریکا را در مسیر توسعه قرار دهد و با ایجاد تقاضای بالا، جیب عرب های پولدار از جمله عربستان دارای ذخایر ارزی وسیع را هر چه بیشتر خالی نموده و آنان را به عقد قرارداد های بیشتر با خود وادارد، چرا که  این روند عاملی برای نجات اقتصاد بدهکار آمریکا بوده و از بار بدهی شدید دولت آمریکا خواهد کاست.

دیپلمات پیشین کشورمان با بیان این که هدف دوم ترامپ برای کشاندن جنگ در خاورمیانه به این دلیل است که با افزایش بحران در منطقه غرب آسیا یا همان خاورمیانه، قیمت نفت افزایش شدید خواهد یافت و رقبای آمریکا در شرایط دوران گذار فعلی، از جمله چین و هند و اتحادیه اروپائی و حتی دیگر متحدین آمریکا، نظیر ژاپن و کره و برزیل و... که به واردات شدید نفت، بخصوص از خاورمیانه نیازمندند، عقب خواهند افتاد، اظهار کرد: آمریکا که به نفت "شیل" دست یافته است، با صرفه ای که در قیمت های بالا برای تولید نفت خواهد یافت، اولا به تولیدات بیشتر نفت داخلی خواهد رسید و ثانیا همه رقبا را بخصوص چین را که در شرایط کنونی، به عنوان دومین اقتصاد جهانی دست یافته است، به عقب خواهد راند .

سفیر پیشین کشورمان در لندن همچنین با بیان این که رئیس جمهور آمریکا با این کار لابی صهیونیستی و اسرائیل و عربستان و ناتوی عربی را هر چه بیشتر از خود راضی کرده و آنان را در منطقه تقویت می نماید، افزود: به این معنا که ترامپ درپی چنین هدفی هم به انسجام بیشتر داخل امریکا کمک می کند و هم موقعیت خود را در منطقه خاورمیانه تقویت نموده است و درنهایت اسرائیل را به عنوان متحد اصلی خود در منطقه از موقعیت ممتاز تری بر خوردار خواهد ساخت .

به اعتقاد او ترامپ با چنین جنگی دو هژمون منطقه ای ، یعنی ایران و عربستان را کاملا تضعیف نموده و خیالش از بابت قدرت های احتمالی که ممکن است مخل به امنیت دوستان آمریکا در منطقه نظیر اسرائیل باشند، راحت خواهد شد .

ساداتیان با اشاره به اینکه اغلب با چنین استدلال هائی معتقدند که ترامپ تجارت محور، حتما تحریم های ایران را تمدید کرده و دستور خروج از برجام را صادر خواهد کرد، گفت: به زعم آنها حتی اگر میزان تنش ناشی از این اقدام به گونه ای افزایش یابد که جنگ را در پی داشته باشد، او از بروز چنین جنگی نیز استقبال می نماید .

این استاد دانشگاه ضمن آنکه برخی از این استدلال ها را محتمل می داند و امکان صحت آنها را نیز مورد توجه قرار می دهد، با اتکا به دلایلی که ذیلا بیان می گردد ، بر این باور است که ترامپ با بهانه ای، نهایتا از برجام خارج نخواهد شد.

سفیر پیشین کشورمان در لندن  با بیان این که ترامپ از افزایش تنش و بحران در منطقه استقبال می کند، تصریح کرد: دلیل چنین استقبالی این است که رئیس جمهور آمریکا افزایش تنش در خاورمیانه را برای ایجاد نگرانی در کشورهای پولدارعربی مفید دانسته است که موجبات توجه هر چه بیشتر آنان به قدرت برتر حاضر در منطقه یعنی آمریکا می شود و از این طریق آنها اقدام به خرید اسلحه بیشتر و عقد قرارداد های اقتصادی و بازرگانی وسیع تری با آمریکا خواهند کرد.

او با بیان اینکه این همان امر مطلوب آمریکاست و چنین اتفاقی البته به رضایت بیشتر لابی اسرائیل و رضایت و همراهی بیشتر آنان با دولت دونالد ترامپ منجرخواهد شد، افزود: به نظر می رسد اولا آمریکا می داند که  آغاز جنگ در این منطقه به آن اندازه که او تصور می کند محدود نخواهد ماند. به این معنا که جنگ موردنظر ترامپ به گونه ای نخواهد بود که او موفق شود فقط زیر ساخت های ایران را از بین ببرد و هیچ اقدام متقابلی از ناحیه ایران دریافت نکند. کما این که ممکن است با ورود احتمالی روسیه به درگیری های نظامی، همانند آنچه در سوریه اتفاق افتاده است، محتمل است که دامنه جنگ گسترده شده و منجر به جنگی وسیع در حد جنگ سوم جهانی گردد .

ساداتیان در توضیح دلیل دوم با بیان این که رقبای آمریکا، نظیر اتحادیه اروپائی، ضمن آن که با این کشور رفاقت و همراهی دارند، اما در روند شکل گیری نظام جدید بین الملل، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و شکل گیری نظام جدی ، کاملا در رقابت با آن هستند، خاطرنشان کرد: به این معنا که در صورت درگیر شدن آمریکا در جنگی دامنه دار، ممکن است کشورهای اروپایی از موقعیت کاملا بهره برده و موقعیت را به باتلاقی برای آمریکا تبدیل نمایند، کما اینکه چین و هند و روسیه نیز مترصد چنین خبط و اشتباهی از ناحیه آمریکا خواهند بود تا نیابتا به کمک ایران آمده،چراکه هر چه بیشتر هزینه مادی و معنوی و اعتباری جنگ در منطقه را برای آمریکا افزایش دهند، آمریکا را کاملا متضرر ساخته و موقعیت برتر فعلی از آن کشور سلب خواهد شد.

این استاد دانشگاه در توضیح دلیل سوم، با بیان این که نظام بین الملل متکی بر منشور سازمان ملل متحد که ایالات متحده آمریکا خود مبشر و تقویت کننده آن بوده است و گاهی با تخلفات و عدول از معیارهای شناخته شده مورد تعرض قرار می گرفته است، ادامه داد: بنابراین ممکن است اقدامات مذکور ترامپ به کلی مورد اعتراض و نفی کشور های عضو قرار گیرد و شیرازه نظام فعلی به کلی از هم بپاشد و تا شکل گیری نظامی مورد وفاق جهانی و همه قطب های قدرت جدید، بی نظمی و بهم ریختگی گسترده ای بر مراودات جهانی حاکم گردد.

او با اشاره به این که عقلائی در داخل آمریکا هم یافت می شوند که علاقمند به رسیدن به چنین نقطه ای نیستند، اظهار کرد: در نتیجه بعید نیست با اقدامی قانونی به محدود سازی و یا عزل رئیس جمهور فعلی اقدام نمایند تا منافع ملی آمریکا را بیشتر تامین نمایند. ضمن آنکه شاهد تلاش اروپائی ها از جمله امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و آنکلا مرکل، صدر اعظم آلمان و فدریکا موگرینی، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپائی برای عدم خروج آمریکا از برجام و حفظ آن، در روزها و ماه های گذشته بوده ایم .

ساداتیان همچنین با تأکید بر این که سیاست جنگ محور و احتمالی رئیس جمهور آمریکا به طمع جذب و جلب منافع بیشتر، ممکن است زیان های گسترده تری که هرج و مرج اقتصادی ناشی از درگیر شدن در جنگی با ابعاد نا شناخته و وسعت از نظر زمان و طرف های درگیر، بر آمریکا وارد نماید، مطرح کرد: برای مثال افزایش قیمت نفت، همچنانکه تولید نفت شیل را مقرون به صرفه می نماید، اما با مصرف روزانه حدود 20 میلیون بشکه انواع هیدرو کربن ها، آمریکا نیز خود به وارداتی مجبور می شود که بر اقتصاد و هزینه های مردم خود فشار مضاعف وارد کند .