آژانس در جایگاه تفسیر برجام نیست

رضا نجفی طی سخنانی در سومین روز از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین با تاکید بر این‌که « هرچیزی بجز اجرای کامل تعهدات با حسن نیت، بر خلاف متن و روح برجام است.» در بخشی از سخنانش در واکنش به «برخی تفاسیر خودسرانه که بر خلاف متن صریح بخش های مختلف ضمیمه یک برجام و سابقه مذاکرات مربوط به آن مطرح شد» اظهار کرد: آژانس در جایگاه تفسیر برجام نیست. این موضوع منحصرا" در صلاحیت کمیسیون مشترک قرار دارد که با اجماع در این زمینه اقدام کند. از اینرو، بند 25 گزارش حاضر صحیح نیست و می بایست اصلاح گردد.

وی که در پاسخ به ادعاهای نماینده آمریکا سخن می‌گفت، هم‌چنین در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به دسترسی رژیم صهیونیستی به سلاح‌های هسته ای یادآور شد:  رژیمی که با تمام توان از هیچ کوششی برای جلوگیری از نهائی شدن برجام دریغ نورزید، در کمال تعجب صحبت از نگرانی در باره اجرای برجام می‌کند که خیلی مضحک است. این رژیم با تاریخچه ای مملو از تجاوزگری و اشغالگری همه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل که در پاسخ به اقدامات مکرر تجاوزکارانه و اشغال غیر قانونی و فجایع مستند ارتکابی، سیاست های آپارتاید و جنایات جنگی علیه مردم فلسطین صادر شده را آشکارا نقض کرده است. این رژیم نمی‌تواند با چنین سخنانی بر برنامه سلاح های هسته‌ای غیرمشروع خود، که تهدیدی واقعی برای صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است، سرپوش بگذارد.   

متن کامل سخنان رضا نجفی در شورای حکام در مارس 2018 وین به شرح زیر است:

« بسم الله الرّحمن الرّحیم

آقای رئیس، مدیرکل و همکاران گرامی،

مایلم مراتب تقدیر هیات خود از دبیرخانه آژانس بابت کوشش‌های آن در زمینه اقدامات راستی‌آزمایی مرتبط با برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در جمهوری اسلامی ایران را ابراز کنم.

همان‌گونه که  هیات ما درطول مذاکرات برجام و سپس اجرای آن بطور مکرر اعلام نموده اجرای متقابل و کامل تعهدات از سوی همه طرف‌ها، شامل کشورهای پنج بعلاوه یک، بنیان اساسی برجام و عنصری حیاتی برای پایداری آن به شمار می‌رود.

ایران به نوبه خود از همان روز اجرایی شدن برجام تعهدات خویش تحت مفاد آن را محترم شمرده و گزارش‌های آژانس در باره راستی‌آزمایی و نظارت برجام در ایران برای دهمین بار گواهی قوی بر وجود چنین تعهدی است. با وجود این وضعیت اجرای تعهدات سایر طرف های برجام بویژه آمریکا ناامیدکننده و غیرقابل قبول است. در واقع دولت آمریکا برخلاف متن و روح این توافق خصوصا" بندهای 26، 28 و 29 برجام با محدود نمودن منافع ایران از توافق مزبور رویکردی مخرب درجهت تضعیف "اجرای موفقیت آمیز" برجام در پیش گرفته است. عدم پاییندی ایالات متحده به تعهدات خویش ذیل برجام نه تنها این توافق بین المللی را تضعیف ساخته است بلکه اعتبار آمریکا برای هرگونه توافق بین المللی دیگر را بطور جدی مورد سوال قرار داده است. همانطور که مدیرکل به درستی اشاره کرد، شکست برجام خسارت بزرگی برای چندجانبه گرایی خواهد بود.  

توافق حاصله در تاریخ 14 ژوئیه 2015 بدون هیچ ابهامی متضمن رفع کامل همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و کلیه تحریم‌های مرتبط هسته‌ای یکجانبه یا چندجانبه می باشد. بعلاوه، کشورهای پنج به اضافه یک برای اجرای برجام «با حسن‌نیت و در فضایی سازنده، بر اساس احترام متقابل و با پرهیز از هرگونه اقدام ناسازگار با متن، روح و نیت برجام که اجرای موفق آن را تضعیف کند» از مسئولیتی مشخص و روشن برخوردارند. دولت آمریکا می بایست بدون قید و شرط به همه تعهدات خود ذیل برجام پایبند باشد.

ما همواره در سطوح مختلف تاکید کرده ایم که برجام مسیری یکطرفه نیست و اجرای تعهدات از سوی ایران در صورتی می تواند ادامه یابد که فقط اگر کلیه طرف های دیگر برجام به اجرای کامل و بی قید و شرط تعهدات خود ادامه دهند. هرچیزی بجز اجرای کامل تعهدات با حسن نیت، بر خلاف متن و روح برجام است.

آقای رئیس،

هرچند گزارش روزآمد اخیر آژانس (GOV/2017/48) همانگونه که قبلا"اشاره کردم بار دیگر نشان می‌دهد که  برنامه هسته ای ایران در چارچوب برجام ادامه می یابد، مایل هستم نکات زیر را مورد تاکید قرار دهم:

همانگونه که قبلا" بیان کرده‌ایم متن برجام درباره آب سنگین به صراحت عنوان می‌کند که "تمامی آب سنگین اضافی که فراتر از نیازهای ایران باشد به مدت پانزده سال برای صادرات طبق قیمت های بین‌المللی به بازارهای بین‌المللی عرضه شده و به خریداران بین‌المللی تحویل می‌گردد" این تنها تعهد ایران در این زمینه بشمار می رود.

بار دیگر تأکید می‌کنیم که گزارش باید تا حد امکان مختصر بوده و از بیان اطلاعات تفصیلی قابل اجتناب غیرضروری بدور مانده و بویژه نباید هیچگونه اطلاعات پادمانی محرمانه را منعکس کند.

هیات من مایل است مجددا" بر ملاحظه خود در باره تعریف «ذخیره» (stockpile) و تفاوت آن با اصطلاح «فهرست موجودی» (inventory) تاکید کرده و یادآوری نماید که این مسئله یکی از موضوعات مورد بحث ما در کمیسیون مشترک برجام می باشد.

نهایتا" و در عین حال با اهمیت اینکه، مایلم تحفظ قوی خود را نسبت به برخی تفاسیر خودسرانه که بر خلاف متن صریح بخش های مختلف ضمیمه یک برجام و سابقه مذاکرات مربوط به آن مطرح گردید، را به ثبت برسانم. آژانس در جایگاه تفسیر برجام نیست. این موضوع منحصرا" در صلاحیت کمیسیون مشترک قرار دارد که با اجماع در این زمینه اقدام کند. از اینرو، بند 25 گزارش حاضر صحیح نیست و می بایست اصلاح گردد.    

قبل از خاتمه سخنانم مایلم به تعدادی از هیات هایی اشاره نمایم که دوباره خواستار انتشاراطلاعات پادمانی خام و تفصیلی محرمانه برخلاف دستورالعمل مصوب شورای حکام شده‌اند. طرح چنین درخواستی وجود بی‌اعتمادی نسبت به آژانس را به ذهن متبادر می‌سازد و این که ارزیابی‌های آژانس باید دوباره به صورت مستقل توسط برخی سازمان‌های غیردولتی که به آن‌ها پول پرداخت می شود مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. هیات اینجانب مایل است یادآوری نماید که علاوه بر مفاد موافقتنامه جامع پادمان، ماده 5 و ماده 15 پروتکل الحاقی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه، برجام به روشنی از آژانس می‌خواهد تا «کلیه تدابیر مراقبتی را برای حفاظت از اسرار تجاری، فن‌آوری و صنعتی و همچنین سایر اطلاعات محرمانه‌ای که به آگاهی آن می‌رسد را اتخاذ نماید». ما قویا" با افشای اطلاعات پادمانی محرمانه در گزارشات آتی به بهانه شفافیت بیشتر مخالفیم.

در مورد آخرین سخنران قبل از اینجانب، طبق روال معمول بیانیه‌ای نامربوط را شنیدید. بگذارید ببینیم رژیم صهیونیستی اسرائیل کجا نشسته است. این رژیم روی ده‌ها کلاهک هسته‌ای غیر انسانی نشسته، روی تاسیسات مخفیانه هسته‌ای و خارج از پادمان هسته‌ای در دیمونا نشسته که مواد رادیواکتیو نشتی آن در همسایگان باعث شیوع بیماری سرطان مردم بیگناه شده، و روی تاسیسات زیرزمینی سلاحهای کشتارجمعی جاییکه روی سلاحهای شیمیایی و میکربی کار می کند نشسته است. به همین دلایل این رژیم هرگز به کنوانسیونهای منع سلاحهای شیمیایی و میکربی و ان پی تی نپیوسته است. حالا  رژیمی که با تمام توان از هیچ کوششی برای جلوگیری از نهائی شدن برجام دریغ نورزید، در کمال تعجب صحبت از نگرانی در باره اجرای برجام می کند که خیلی مضحک است. این رژیم با تاریخچه ای مملو از تجاوزگری و اشغالگری همه قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل که در پاسخ به اقدامات مکرر تجاوزکارانه و اشغال غیر قانونی و فجایع مستند ارتکابی، سیاست های آپارتاید و جنایات جنگی علیه مردم فلسطین صادر شده را آشکارا نقض کرده است. این رژیم نمی تواند با چنین سخنانی بر برنامه سلاح های هسته ای غیرمشروع خود، که تهدیدی واقعی برای صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی است، سرپوش بگذارد.   

متشکرم آقای رئیس»