شارباغ و خاطرات جمعی ما

در میانه سال های 1317 تا 1321 هجری شمسی که کار ریل گذاری مسیر راه آهن تهران- تبریز به "میانه" رسیده بود، کمتر کسی تصور می کرد توسعه کالبدی شهر تهران روزگاری تا آنجا ادامه یابد که مسیر راه آهن به متن شهر دعوت شود. راه آهن اگرچه یکی از انواع راه است و محور توسعه اما انگار از بافت شهر که می گذرد لاجرم حاصلی جز انفصال و از هم گسیختگی ندارد. این گزاره برای آنها که زمانه رونق خرده فرهنگ های بالا خطی و پایین خطی را هنوز به خاطر دارند، قابل درک تر است. چه اینکه زیرزمینی شدن مسیر راه آهن تهران- تبریز در سال 1392 نیز اتفاق کوچکی نبوده است. محدوده شهری راه آهن تهران- تبریز اگر در گذشته عامل انفصال بافت شهری بوده، امروز موضوع طرحی شده است که برعکس بوی تعامل و وحدت اجتماعی می دهد. محور شارباغ حضرت فاطمه زهرا(س) که کلنگ آغاز عملیات اجرایی آن به زودی به زمین می خورد، طرحی آکنده از فضای سبز با قابلیت باززنده سازی بافت متنوع و متراکم شهری پیرامون خویش است. 

از این دیدگاه نخستین وظیفه این محور زنده سازی تعاملات اجتماعی از طریق فراهم آوردن بستری برای ارایه خدمات شهری و بهره مندی از کیفیت های مناسب زیستی است؛ امکاناتی که طی سالیان از محلات پیرامونی دریغ شده است و با وجود تمام اقداماتی که در جهت کاهش فاصله زیرساخت های عمرانی میان شمال و جنوب تهران انجام شده است، خاطره جمعی محرومیت ها در کرانه های شمالی و جنوبی تونل راه آهن هنوز پررنگ است.

حالا بر خلاف گذشته که اینجا محل تردد قطارها بود، اولویت نخست حرکت در شارباغ با پیاده و سپس دوچرخه خواهد بود تا به این ترتیب ضمن ایجاد سهولت حرکت، قلمروی زندگی عمومی شهری و در نتیجه مفهوم امنیت در سرتاسر مسیر یعنی از میدان شهدای مدافع حرم تا رود دره کن گسترش یافته و با جانمایی کوشک هایی در نقاط مختلف محور همانند آنچه واحه ها در کویر انجام می دهند، امنیت و آسایش و تامین خدمات تضمین شود. کوشک ها در قالب فضاهای بسته، نیمه باز و باز پذیرای طیف متنوعی از کاربرهای شهری و خدمات عمومی می باشند. روشنایی کوشک ها در تمام طول شب به سان واحه هایی، مراکز امن در طی مسیر شارباغ فراهم می آورد. خدمات این مراکز باید از یک سو بر اساس مشخصات کالبدی- اجتماعی هر بخش از مسیر، امکان مشارکت تمام دسته بندی های اجتماعی ساکن محلات مجاور از قبیل کودکان، زنان و مردان، سالمندان، کارگران، افراد و خانواده های کم درآمد، صاحبان حرف و اصناف مختلف و .... را فراهم سازد و از دیگر سو با ارائه خدمات لازم به مخاطبان فرامنطقه ای که به دلیل ویژگی های طبیعی یا اقتصادی با پروژه مرتبط اند، امکان اشتغال زایی، رشد و تحول منطقه را فراهم آورند تا به این ترتیب خاطره جمعی نسل های آینده از محور شارباغ حضرت فاطمه زهرا(س)، رونق و برخورداری باشد.